رژیم پهلوی ژاندارم آمریكا درمنطقه
مبارزه با Ù†Ùوذ بیگانه در ایران به پایان سده نوزدهم Ùˆ رویارویى عالمان مذهبى با امتیاز رویتر باز مىâ€Ú¯Ø±Ø¯Ø¯. این بد بینى Ùˆ مخالÙت â€Ø³Ø§Ø¨Ù‚Ù‡â€Ø¯Ø§Ø± با Ù†Ùوذ خارجى در ایران، پس از كودتاى 28 مرداد 1332 Ùˆ جايگزینى امریكا به جاى انگلیس ادامه یاÙت Ùˆ در انقلاب 1357 به اوج خود رسید. پس از جنگ دوم جهانى Ùˆ همزمان با تشدید جنگ سرد بین شرق Ùˆ غرب، امریكا در راستاى ØÙظ مناÙع خود، نخست†به كمكâ€Ù‡Ø§Ù‰ سیاسى روى آورد Ùˆ سپس در كنار یارى سیاسى، كمكâ€Ù‡Ø§Ù‰ اقتصادى Ùˆ نظامىâ€Ø§Ø´ را به سمت رژیم شاه سرازیر ساخت. بدین ترتیب، بر اساس پیمان نظامى دو جانبه سال 1947 یك ماموریت نظامى امریكایى، با عنوان رشد كارآیى ارتش ایران شكل گرÙت كه تا پایان سلطنت Ù…Øمد رضا شاه ادامه یاÙت. امریكا، كه در كودتاى 28 مرداد مداخله داشت پس از آن تا سال 1967 Øدود یك میلیارد دلار به رژیم شاه كمك اقتصادى كرد تا به Ú¯Ùته آنâ€Ù‡Ø§ ضع٠اقتصادى سبب Ù†Ùوذ كمونیسم Ùˆ شوروىâ€Ù‡Ø§ در ایران نشود. امریكا هم چنین در راستاى سیاست†سد بندى در اطرا٠اتØاد شوروى، ایران را وارد پیمان بغداد كرد. این پیمان بعدها، با وقوع كودتا در عراق Ùˆ خروج این كشور به «پیمان مركزى یا سنتو» شهرت یاÙت . علاوه بر این، منابع موجود به امضاى یك قرار داد سرى نظامى میان امریكا Ùˆ ایران درسال 1959 اشاره دارند كه بر اساس آن، امریكا در صورت وقوع تجاوز به ایران، به یارى دولت ایران مىâ€Ø´ØªØ§Ùت. هر چند تلاشâ€Ù‡Ø§Ù‰ امریكاییان «كمك به ایران» نامیده مىâ€Ø´Ø¯ØŒ ولى در عمل ایران را به امریكا وابسته ساخت Ùˆ همراهى Ùˆ خود باختگى شاه Ùˆ دولتمردان ایرانى نیز، این روند را تشدید كرد . امریكا از این وابستگى در زمینهâ€Ù‡Ø§Ù‰ مختل٠سیاسى، اقتصادى، نظامى Ùˆ استراتژیك بهره مىâ€Ø¨Ø±Ø¯. بر اساس دكترین†نیكسون، ایران به ژاندارم امریكا در منطقه تبدیل شد. هد٠این دكترین بهره گیرى از قدرتâ€Ù‡Ø§Ù‰ منطقهâ€Ø§Ù‰ براى Øمایت از مناÙع بین المللى امریكا Ùˆ سایر كشورهاى غربى در مقابل شوروىâ€Ù‡Ø§ بود. در نتیجه، نیكسون با Ùروش هر نوع تسلیØات به ایران مواÙقت كرد Ùˆ در اواسط دهه 1350 Ù‡.Ø´ØŒ ایران به بزرگâ€ØªØ±ÛŒÙ† خریدار تسلیØات امریكایى تبدیل شد.از سال 1950 تا زمان سقوط شاه، ارزش قراردادهاى خرید تجهیزات Ùˆ خدمات نظامى ایران از امریكا Øدود 20 میلیارد دلار رسید. از سوى دیگر، امریكا 40%سهام كنسرسیوم Ù†Ùتى را به دست آورد Ùˆ به سرمایه گذارىâ€Ù‡Ø§Ù‰ گسترده در ایران پرداخت. البته روابط اقتصادى ایران Ùˆ امریكا در ماهیت امپریالیستى بود، براى مثال ایران در برابر هر دلارى كه از تجارت با امریكا به دست مىâ€Ø¢ÙˆØ±Ø¯ØŒ دو دلار براى كالاهاى امریكایى مىâ€Ù¾Ø±Ø¯Ø§Ø®Øª.علاوه بر اینâ€Ù‡Ø§ØŒ امریكا Ùˆ دیگر كشورهاى غربى، دست†شاه را در سركوبى مخالÙان باز گذارده، در این زمینه نیز رژیم را یارى مىâ€Ø¯Ø§Ø¯Ù†Ø¯. تصویب Ùˆ اجراى Ø·Ø±Ø Ù…ØµÙˆÙ†ÛŒØª قضایى اتباع امریكایى در ایران، ورود هزاران متخصص نظامى امریكایى Ùˆ سلطه آنâ€Ù‡Ø§ بر ارتش، مداخله شاه در عمان - ظÙار - ØŒ ارسال تجهیزات نظامى از سوى ایران به مراكش، اردن Ùˆ زئیر، درگیرى نظامى ایران در سومالى، عملیات نظامى ایران علیه ناراضیان بلوچ در پاكستان Ùˆ ارسال جتâ€Ù‡Ø§Ù‰ Ùانتوم از سوى ایران براى ØÙظ رئیس جمهور وان تیو ( THIEU) در ویتنام جنوبى بخشى از برنامهâ€Ù‡Ø§ÛŒÙ‰ بود كه به دستور آمریكا Ùˆ در راستاى مناÙع بین المللى این كشور تØقق یاÙت Ùˆ ایرانیان را بیش از پیش، به وابستگى شاه به امریكا معتقد ساخت. از سوى دیگر روابط شاه Ùˆ اسرائیل یكى از علل مخالÙت عمومى با رژیم شاه بود.رژیم شاه، بر خلا٠نظر مردم ایران Ùˆ اÙكار عمومى مسلمانان، جهان روابطى گسترده با اسرائیل داشت. شاه 65% Ù†Ùت مورد نیاز اسرائیل را تامین مىâ€ÙƒØ±Ø¯.كالاهاى اسرائیلى به سوى ایران سرازیر بود، ساواك Ùˆ موساد همكارى گستردهâ€Ø§Ù‰ داشتند Ùˆ آژانس یهود كه Ùعالیت عمدهâ€Ø§Ø´ مهاجرت دادن یهودیان به Ùلسطین اشغالى است، در تهران دÙتر نمایندگى باز كرده بود . اÙزون بر این، مشهور است كه در جنگ 1967 هواپیماهاى امریكایى در ایران Ùرود مىâ€Ø¢Ù…دند Ùˆ پس از تغییر رنگ Ùˆ آرم به اسرائیل مىâ€Ø±Ùتند. شاه، به رغم مخالÙتâ€Ù‡Ø§Ù‰ داخلى Ùˆ جهانى، با رژیم نژاد پرست - آپارتاید - Ø¢Ùریقاى جنوبى نیز روابط Øسنه داشت Ùˆ 95% Ù†Ùت مورد نیاز این رژیم را تامین مىâ€ÙƒØ±Ø¯. در چنین موقعیتى، متهورانهâ€ØªØ±ÛŒÙ† Øملات علیه امریكا Ùˆ اسرائیل از سوى امام خمینى تØقق مىâ€ÛŒØ§Ùت. ایشان، در سخنرانىâ€Ù‡Ø§ Ùˆ اعلامیهâ€Ù‡Ø§Ù‰ پیش از انقلاب، پیوسته رژیم شاه را به دلیل وابستگى به امریكا Ùˆ رابطه با اسرائیل مورد نكوهش قرار مىâ€Ø¯Ø§Ø¯Ù†Ø¯ .