سÙر نيكسون به تهران
روز نهم خرداد 1351 ريچارد نيكسون رئيس جمهور وقت امريكا وارد تهران شد. اين سÙر در شرايط خاصي صورت گرÙت: از يك سو شاه باخروج انگلستان از خليج Ùارس در پاييز1350ØŒ خلاء قدرتي در منطقه اØساس مي‌كرد Ùˆ اصرار داشت با كمك امريكا اين خلاء را پر كند؛ از سوي ديگر پيمان دوستي عراق Ùˆ شوروي در Ùروردين 1351 به امضأ رسيد Ùˆ سلاØهاي روسي به بغداد سرازير شد. اين دو موضوع شاه را بيش از گذشته به واردات سلاØها Ùˆ جنگ اÙزارهاي امريكايي تشويق مي‌كرد.1 شاه، نيكسون را «دوست قديمي Ùˆ مورد اعتماد خويش‌» مي‌دانست‌. اين دوستي اززماني آغاز شد كه نيكسون معاون آيزنهاور بود Ùˆ در بازگردان شاه به قدرت، با كودتاي 28 مرداد 1332ØŒ نقش به سزايي داشت. نيكسون بلاÙاصله پس از كودتاي 28 مرداد به ايران آمد ÙˆØمايت قاطع دولت خود را از شاه اعلام كرد. علاوه بر اين، وي در آبان 1347 كه در انتخابات رياست جمهوري امريكا به پيروزي رسيد، از Øمايتهاي مالي شاه برخوردار بود. شاه يك سال پس از پيروزي نيكسون Ù€ 29 دي 1348Ù€ در سÙر رسمي عازم واشنگتن شد Ùˆ مورد استقبال گرم نيكسون قرار گرÙت. او در اين سÙر براي نخستين بار پيشنهاد ارسال Ù†Ùت در ازاي درياÙت Ø³Ù„Ø§Ø Ø±Ø§ با مقامات امريكايي Ù…Ø·Ø±Ø ÙƒØ±Ø¯ كه با خشنودي هيأت Øاكمه امريكا همراه شد. از زمان سÙر شاه به امريكا تا سÙر نيكسون به تهران، Ù€ 30 ماه Ù€ 220 ميليون دلار تجهيزات نظامي در اختيار شاه قرار گرÙت‌. اعلام دكترين نيكسون در دوم مرداد 1348 نيز عامل ديگري در تشويق شاه به خريد سلاØهاي امريكايي بود. نيكسون با آشكار شدن علايم شكست امريكا در جنگ ويتنام، دكترين خود مبني بر لزوم ØªØ³Ù„ÙŠØ Ø¯ÙˆÙ„ØªÙ‡Ø§ÙŠ متØد امريكا در مناطق بØراني جهان، به جاي Øضور نظاميان امريكا در اين مناطق را اعلام كرد. اين دكترين تشويق Øكومتهاي وابسته به امريكا چون كره‌جنوبي‌، ويتنام جنوبي‌، Ùيليپين Ùˆ ايران را براي خريد Ø³Ù„Ø§Ø Ø¨ÙŠØ´ØªØ± در پي داشت. با اين شرايط سÙر نيكسون به تهران اهميت خاصي داشت Ùˆ نقطه عطÙÙŠ در برنامه تسليØاتي ايران به شمار مي‌رÙت‌. در مدت‌6 سال پس از سÙر نيكسون، شاه در ازاي صدور Ù†Ùت‌، 4/14 ميليارد دلار جنگ‌اÙزار از امريكا خريد Ùˆ چند هزار Ù†Ùر براي انجام دوره‌هاي آموزش نظامي عازم امريكا شدند. علاوه بر اين، در اين سÙر، نيكسون بر تمايل شاه مبني براي ايÙاي نقش ژاندارمي در خليج Ùارس پس از خروج انگليسي‌ها، صØÙ‡ گذاشت كه Ùصل جديدي از روابط واشنگتن با تهران بود Ùˆ توسط دولتهاي بعدي امريكا تا زمان پيروزي انقلاب اسلامي ادامه داشت. پي‌نوشت: 1Ù€ اين پيمان در سÙر سه روزه پادگورني به عراق Ù€ 21 Ùروردين 1351 Ù€ Ùˆ در بغداد به امضاء رسيد. (گاه‌شمار اروپاي شرقي، انتشارات وزارت امورخارجه، ج اول، ص 445.)