نامه کیسینجر درباره همکاری شاه و آمریکا با کردها
سند منتشر شده، Øاوی متن تلگراÙÛŒ است Ú©Ù‡ هنری کیسینجر، مشاور امنیت ملی آمریکا در دولت نیكسون به ریچارد هلمز، سÙیر آمریکا در تهران برای مذاکره با Ù…Øمدرضا شاه پهلوی درباره میزان کمک‌ها به Øزب دموکرات کردستان عراق ارسال کرده است.کیسینجر در این نامه هلمز را مامور کرده است تا درباره اعلام آمادگی ایالات متØده برای Ú©Ù…Ú© به کرد‌ها با شاه Ú¯Ùت‌و‌گو کند.در بخشی از متن نامه کیسینجر به هلمز آمده است: به شاه ایران بگویید Ú©Ù‡ ایالات متØده در نظر دارد تا علاوه بر ادامه کمک‌های بلاعوض خود به کردها، مبلغی تا سق٠یک میلیون دلار را برای امداد به پناهندگان اختصاص دهد.ایالات متØده تمایل دارد تا این میزان هزینه همان‌گونه Ú©Ù‡ شاه ایران پیشنهاد آن را داده بود، صر٠تهیه غذا Ùˆ دیگر مایØتاج مورد نیاز آنها شود.کیسینجر در نامه خود به هلمز تاکید می‌کند Ú©Ù‡ مسئولیت خرید Ùˆ تØویل این مایØتاج باید به عهده دولت ایران باشد. مشاور امنیت ملی آمریکا در ادامه توضیØات خود به سÙیر کشورش در تهران خاطرنشان کرده است Ú©Ù‡ به شاه ایران بگویید ایالات متØده همچنین آماده انتقال هوایی سلاØ‌ها Ùˆ مهمات نظامی Ú©ÙˆÚ†Ú© با ارزش 900 هزار پوند به ساواک است.کیسینجر از هلمز می‌خواهد تا پیش از اینکه این پیشنهاد را به کردها اعلام کند، نظر شاه را در مورد مساله اعلام خودمختاری زودهنگام کردها بخواهد Ùˆ آن را گزارش دهد. ÙˆÛŒ می‌نویسد: ایالات متØده تصور نمی‌کند Ú©Ù‡ اعلام زود‌هنگام خودمختاری کردها به Ù†Ùع آمریکا Ùˆ ایران باشد. او مناÙع آمریکا را ØŒ Ú©Ù…Ú© به کردها در به‌رسمیت شناختن ØÙ‚ مذاکره با دولت بغداد Ùˆ تضعی٠دولت Øاکم می‌داند.کیسینجر در عین Øال تاکید می‌‌کند Ú©Ù‡ ایجاد Øکومت خودمختار Ùˆ مستقل کرد در عراق Ùˆ نوعی تقسیم بندی دائمی این کشور، مناÙع طولانی مدت اقتصادی را به همراه نخواهد داشت.Ùˆ اینکه نه ایران Ùˆ نه ایالات متØده قصد ندارند تا تمامی درهای روابط خود با Øکومت عراق Ú©Ù‡ مطمئنا مناÙع زیادی را برای دو کشور به همراه دارد، ببندند.در پانزدهم مارس 1970 به دنبال انعقاد معاهده‌ای پانزده ماده‌ای میان بارزانی Ùˆ صدام Øسین، درباره به‌رسمیت شناخته شدن قومیت Ùˆ زبان کردها Ùˆ موقعیت برابر آنها با اعراب تاکید شد. قانون اساسی جدید 1970 عراق،ØÙ‚ مردم کرد Ùˆ Øقوق تمام اقلیت‌های درون عراق متØد را به رسمیت شناخت.اما در سال 1971هنگام عقد قرارداد بین رژیم بعث Ùˆ نمایندگان کردها، روشن شد Ú©Ù‡ مسائل کلیدی مانند کنترل کردها بر نیروهای تامین امنیت Ù…Øلی، دریاÙت سهم مناسبی از درآمد Ù†Ùت Ùˆ شراکت در قدرت ملی جزو قرارداد نیست. رژیم بعث عرب‌ها را به‌سمت کردستان Ú©ÙˆÚ† داد Ùˆ سعی کرد ملامصطÙÛŒ بارزانی رهبر کردها را ترور کند.بارزانی Ú©Ù‡ از دهه 1960 با آمریکا Ùˆ شاه ایران در تماس بود،بار دیگر جهت دریاÙت Ú©Ù…Ú© علیه بغداد به آنها مراجعه کرد. ایران Ùˆ آمریکا کردها را به شورش علیه بغداد ترغیب کردند Ùˆ میلیون‌ها دلار سلاØØŒ پشتیبانی لجستیکی Ùˆ بودجه مالی برای آنها تهیه کردند. بر اساس اسنادی Ú©Ù‡ پیش از این منتشر شده،سازمان سیا در عرض سه سال 16 میلیون دلار پول به کردهای عراق Ùˆ ایران داد Ùˆ جمعا 90 درصد سلاØ‌های کردها توسط آنها تهیه شد. نیکسون،رییس جمهور وقت آمریکا،کسینجر Ùˆ شاه امیدوار بودند کردها غلبه پیدا نکنند. همانگونه Ú©Ù‡ در نامه کیسینجر به هلمز به آن مستقیما اشاره شده است، آنها ØªØ±Ø¬ÛŒØ Ù…ÛŒâ€ŒØ¯Ø§Ø¯Ù†Ø¯ شورشیان Ùقط تا آنجا پیش بروند Ú©Ù‡ برای کشیدن شیره عراق کاÙÛŒ باشد. در مارس Û±Û¹Û·Û´ مصطÙÛŒ بارزانی با Øمایت شاه ایران Ùˆ آمریکا درگیری جدیدی علیه Øکومت عراق آغاز کرد Ú©Ù‡ با پیروزی‌های بزرگی همراه بود.یکی دیگر از اسناد منتشر شده در آرشیو کتابخانه نیکسون نامه‌ای است Øاوی ترجمه متن عربی برنامه Øزب دموکرات کردستان عراق در تاریخ 16 آوریل 1974 Ú©Ù‡ پس از پیروزی در مقابل دولت بغداد برای کیسینجر ارسال شده است. در این نامه به علل اعلام خودمختاری Ùˆ عواملی Ú©Ù‡ باعث ایجاد درگیری‌های مجدد میان کردها Ùˆ عراق شده بود، به طور Ù…Ùصل اشاره شده است. در همان سال قانون خود مختاری در منطقه کردستان به تصویب رسید. اين قانون‌ وعده داد Ú©Ù‡ کردی زبانی رسمی خواهد بود Ùˆ در مدارس تدریس خواهد شد. با این اقدامات، هویت Ùˆ Øقوق کردها در عراق وسیعتر از کشورهای همسایه به‌رسمیت شناخته شد.چنانکه "لاری اورست" در کتاب "آمریکا، خاورمیانه، Ù†Ùت Ùˆ قدرت" نوشته، سال 1975 شورش کردها جدی‌ترین تهدیدی را Ú©Ù‡ تا آن موقع رژیم بعث به‌خود دیده بود، بوجود آورد. سال‌ها بعد اسنادی منتشر شد Ú©Ù‡ نشان می‌داد Øدود 45 هزار نیروی کرد با Ú©Ù…Ú© دو دسته نظامی از ایران، نزدیک به 100 هزار سرباز ارتش عراق را زمین‌گیر کرد. در Ù¾ÛŒ آن اقتصاد Ùˆ ارتش عراق بطور جدی تØت Ùشار قرار گرÙت. نامه مشاور امنیت ملی آمریکا به هلمز در سال 1974 نشان می‌دهد Ú©Ù‡ کيسینجر Ùˆ شاه خواهان جنگ همه‌جانبه یا Ùروپاشی عراق نبودند، بلکه می‌خواستند عراق را به عدم همکاری‌ با روس‌ها مجبور کنند Ùˆ با این کار به دیگران در منطقه نشان دهند Ú©Ù‡ وابسته به شوروی بودن Ùایده ندارد . شاه می‌‌‌خواست ثابت کند Ú©Ù‡ ایران قوی‌ترین قدرت خلیج Ùارس Ùˆ قابل اتکاءترین ژاندارم منطقه برای آمریکا است. همچنین می‌خواست در معاهده سعد‌آباد Ú©Ù‡ طبق آن کنترل تمامی راه آبی شط ‌العرب مابین دو کشور را به عراق داده بود، تجدیدنظر کند.شاه قصد داشت Ù„Øظه‌ای Ú©Ù‡ با دشمن خود بر سر مشاجرات مرزی به تواÙÙ‚ رسید کردها را رها کند. هشت ساعت پس از آنکه عراق با شروط آمریکا Ùˆ ایران Ú©Ù‡ در تواÙقنامه الجزایر در سال 1975 Ùرمولبندی شده بود، مواÙقت کرد، شاه Ùˆ آمریکا کمک‌های خود(Øتی کمک‌های غذایی) به کردهای عراق را قطع کرد Ùˆ مرز ایران را بستند Ùˆ راه عقب‌نشینی کردها را مسدود کردند. دولت عراق می‌دانست Ú©Ù‡ در صورت همکاری با شاه ایران Ùˆ دولت نیکسون،کردها کنار گذاشته خواهند شد، اما کردها بسیار دیر متوجه این موضوع شدند.
منبع: سايت تاريخ ايراني