هر گاه موضوع جديدي در صØنه بين‌المللي پديد مي‌آيد كه ايران را به Ù†Øوي در تنگناي مسائل سياسي Ùˆ ديپلماتيك قرار مي‌دهد، ديدگاه‌ها Ùˆ گرايشهاي سياسي داخلي Ùˆ خارجي را تØت‌تاثير قرار داده Ùˆ باز هم مقوله كرنش Ùˆ سازش با امريكا را بر سر زبانها مي‌آورد. ايران در طول مدت‌كوتاهي پس از پيروزي انقلاب اسلامي به اين نتيجه رسيد كه رابطه‌اش با دولت امريكا رابطه گرگ Ùˆ ميش است Ùˆ رÙتار امريكا با ايران برخلا٠Ùريبندگيهاي ظاهري Ùˆ شعاري دمكراسي، Ùاقد هر گونه اصول ضابطه‌مند خيرخواهانه مي‌باشد.
ايرانيان در Øقيقت، جوهر ناپيداي ضوابط غيرانساني Ùˆ غيرعادلانه موجود در رابطه خود با آمريكاييان را درياÙتند Ùˆ دچار رنجي دروني شدند Ùˆ از خود پرسيديند كه آيا به راستي وقت آن نيست كه به آن همه نيرنگ Ùˆ نامردمي پاسخي دهند Ùˆ اراده Ùˆ انديشه خود را بيازمايند؟
بي‌شك رابطه ايران Ùˆ امريكا نه تنها براي دو كشور مهم Ùˆ اساسي است بلكه براي منطقه Ùˆ Øتي جامعه جهاني مي‌تواند كاملا موثر Ùˆ تعيين‌كننده باشد. صرÙ‌نظر از اهميت اقتصادي Ùˆ تجاري، رابطه ايران Ùˆ امريكا در Øال Øاضر داراي يك خصيصه استراتژيك بزرگ مي‌باشد كه همانا قدرت ايدئولوژيك ايران در جهان معاصر است.
بسياري از اصول‌گرايان در ايران Ùˆ ساير سرزمينهاي اسلامي برآنند كه ايران نبايد Ùˆ نمي‌تواند قدرت Ùˆ امتياز ايدئولوژيك خود را به بهاي ناچيز رونق ناچيز رونق اقتصادي Ùˆ رشد Ùˆ توسعه اØتمالا سريع‌تر Ùˆ بيشتر بÙروشد.
اين معامله در نهايت به زيان ايران خواهد بود Ùˆ همان چشم‌داشتهاي اقتصادي را هم برايش Ù…Øقق خواهد ساخت. ايران اكنون Ùˆ پس از اين، مهم‌ترين پايگاه ايدئولوژيك جهان در مقابل پروژه جهاني‌شدن كه نه تنها قدرت ايجاد اشتراك Ùˆ اتØاد در جهان اسلام را دارد بلكه Øتي در سطØÙŠ جهاني، قدرت ايجاد شرايط تعديل يا تغيير در پروژه يا پروسه جهاني‌سازي را خواهد داشت.
اكنون كه ايران براي مسائلي چون انرژي هسته‌اي مجددا سرگرم پيغام Ùˆ پسغامهاي ظاهرا ديپلماتيك است، تØليل‌گران Ùˆ نويسندگان را بر آن مي‌دارد تا باز هم در مسائل ريشه‌دار اختلاÙات ايران Ùˆ غرب Ùرو روند Ùˆ ايده‌هاي خود را Ø·Ø±Ø Ù†Ù…Ø§ÙŠÙ†Ø¯.
نظر كارشناسان Ùˆ متخصصان علوم سياسي Ùˆ روابط بين‌الملل، در عمل به كار گرÙته شوند يا خير، به هر Øال داراي ارزش علمي Ùˆ تØقيقي خاصي خواهد بود كه وراي روزه‌مرگيهاي سياسي Ùˆ ديپلماتيك قرار مي‌گيرند Ùˆ از نگاهي عالمانه‌تر Ùˆ واقع‌بينانه‌تر Øاصل مي‌آيند. از همين رو در اين شماره از زمانه با دكتر Ù…ØمدرØيم عيوضي Ú¯Ùت‌وگويي انجام داده Ùˆ موضوع رابطه ايران Ùˆ امريكا را از ديدگاه ايشان جويا شده‌ايم Ùˆ در اين نشست توجه شما را به موضوعات روز Ùˆ چشم‌اندازهاي آينده نظر داشته‌ايم
استاد Ù…ØمدرØيم عيوضي داراي درجه دكترا (P.H.D) در جامعه‌شناسي سياسي Ùˆ يكي از صاØب‌نظران مسائل Ùˆ موضوعات انقلاب اسلامي Ùˆ مسائل بين‌المللي پيرامون آن است. وي ضمن داشتن سوابق اجرائي مختل٠در امور پژوهشي Ùˆ آموزشي، مدرس علوم سياسي Ùˆ اجتماعي در دانشگاه‌هاي تهران، امام صادق(ع)ØŒ دانشگاه بين‌المللي امام خميني(ره)ØŒ دانشگاه اصÙهان، دانشگاه آزاد Ùˆ دانشگاه علوم قرآني مي‌باشد. وي همچنين داراي ترجمه Ùˆ تاليÙات ارزشمندي در زمينه مطالعات علوم سياسي، اجتماعي Ùˆ Ùرهنگي است كه از جمله مي‌توان به كتابهاي منتشر شده‌اي تØت عناوين زير اشاره كرد:
«رشد مباني Ùكري Ùˆ تØول Ùرهنگ سياسي در انقلاب اسلامي»،
«قانون اساسي، مجلس و نظارت از منظر امام خميني (ره)»،
«اصلاØنامه Ùرهنگي Ùارسي»، «طبقات اجتماعي Ùˆ رژيم شاه»، «سير جريان روشنÙكري در ايران Ùˆ عملكرد آن در رويارويي با غرب»، «عزت Øسيني(ع) Ùˆ انقلاب اسلامي» Ùˆ مقالات بسياري در Øوزه‌هاي علوم سياسي Ùˆ اجتماعي Ùˆ Ùرهنگي.
دكتر عيوضي همچنين كتابهايي تØت عنوان: «تئوريهاي ساخت قدرت سياسي»، «آشنائي با انقلاب اسلامي»، «مشاركت سياسي در انقلاب اسلامي براساس رÙتار انتخاباتي»، «آسيب‌شناسي انقلاب اسلامي»، «انقلاب اسلامي Ùˆ ريشه‌هاي آن» Ùˆ ترجمه كتاب «از مقاومت تا انقلاب» را در دست انتشار Ùˆ يا تالي٠دارد.
Øاصل Ú¯Ùت‌وگو با اين استاد Ù…Øقق Ùˆ دانشمند را تقديم شما علاقه‌مندان ارجمند مي‌نماييم كه اميد است مورد استÙاده Ùˆ توجه‌تان قرار گيرد.
â—همانâ€Ø·ÙˆØ± كه مطلع هستيد در طي سالهاي پس از پيروزي انقلاب اسلامي، ايالات متØده به دÙعات دشمني Ùˆ مقابله†خود را با نظام اسلامي ايران را نشانâ€Ø¯Ø§Ø¯Ù‡ است. چيزي كه بسيار مهم به نظر ميâ€Ø±Ø³Ø¯ØŒ پرداختن به راهâ€ÙƒØ§Ø±Ù‡Ø§ Ùˆ استراتژيهايي جهت خنثيâ€Ù†Ù…ودن سياستهاي سلطهâ€Ø·Ù„بانهâ€ÙŠ آمريكا است. اگر مواÙÙ‚ باشيد بØØ« را از اين نقطه آغاز كنيم كه جمهوري اسلامي Ú†Ù‡ اقداماتي را بايد براي كاهش Ùشارهاي آمريكا انجام دهد؟
â—‹ ابتدا بايد الگوهاي رÙتاري آمريكا را براي اÙزايش Ùشار بر ايران توضيØâ€Ø¯Ø§Ø¯ØŒ سپس اقدام مناسب جهت كاهش Ùشارهاي آمريكا را اعمالâ€Ù†Ù…ود. به نظر من ميâ€ØªÙˆØ§Ù† اين Ùشارها را اينگونه تقسيمâ€Ø¨Ù†Ø¯ÙŠ نمود:
ال٠ـــ در Øوزه‎ سياسي:
1 ـــ تلاش براي ايجاد ÙˆØدت رويه ميان بازيگران Ùرامنطقه‎اي، مانند اتØاديه اروپا Ùˆ روسيه Ùˆ ايجاد اجتماع منطقهâ€Ø§ÙŠ Ùˆ بينâ€Ø§Ù„مللي در مورد تهديدآميز بودن ايران.
2 ـــ استÙاده از استراتژي تهديد در عين تطميع برخي شركاي Ù…Øوري ايران Ùˆ مجابâ€Ø³Ø§Ø²ÙŠ آنها به تعليق Ùˆ يا قطع همكاريهاي چندجانبه با ايران.
3 ـــ بهرهâ€Ø¨Ø±Ø¯Ø§Ø±ÙŠ از نهادهاي Øقوقي ـــ قانوني، مانند سازمان ملل Ùˆ شوراي امنيت Ùˆ سازمانهاي Ùرعي ـــ تخصصي مانند آژانس بينâ€Ø§Ù„مللي در اعمال Ùشار به ايران.
4 ـــ تلاش براي ايجاد Ùˆ تعميق شكاÙهاي درونâ€Ø³Ø§Ø®ØªØ§Ø±ÙŠ سيستم از طريق: اÙزايش Ùشارها Ùˆ ترغيب برخي از اØزاب Ùˆ گروه‎ها به مذاكره Ùˆ مقاومت برخي ديگر از نهادها Ùˆ گروهâ€Ù‡Ø§ØŒ اÙزايش اختلاÙات Ùضاي بØران در داخل كشور Ùˆ صدور آن به ساير مكانها.
ب ـــ در Øوزه نرمâ€Ø§Ùزاري Ùˆ رواني:
1 ـــ اÙزايش Ùشارهاي عصبي Ùˆ رواني بر رهبران ايران، از طريق ارسال پيامهاي تهديدآميز Ùˆ اعلام اولتيماتوم اØتمالي Ùˆ ايجاد هراس Ùˆ ÙˆØشت.
2 ـــ تبليغات رسانهâ€Ø§ÙŠ Ùˆ پخش برنامه‎هايي كه Øاكي از تهديدآميز بودن ايران است.
3 ـــ تلاش براي ترغيب شهروندان ايراني به نوعي خيزش Ùˆ اعتراض سراسري Ùˆ اÙزايش بØرانهاي داخلي
ج ـــ در Øوزه اقتصادي:
1 ـــ تلاش در جهت انزواي اقتصادي ايران با جهان و انزواي اقتصادي ايران در منطقه و جهان.
2 ـــ ايجاد ركود سراسري دراقتصاد داخلي به دليل اعمال Ùشارهاي اقتصادي منطقهâ€Ø§ÙŠ Ùˆ Ùرامنطقه‎اي.
3 ـــ بهرهâ€Ø¨Ø±Ø¯Ø§Ø±ÙŠ از بØران توزيع اقتصادي در داخل ايران، جهت تØريك Ùˆ ترغيب شهروندان به اعتراض Ùˆ خيزشهاي اجتماعي، اعتصابات Ùˆ ....
با ملاØظه اين الگوسازي، مهم‎ترين ابزار كاهش Ùشار، ÙˆØدت رويه، انسجام عملي Ùˆ خويشتنâ€Ø¯Ø§Ø±ÙŠ سياسي است. هرگونه اقدام در جهت كاهش Ùشارهاي آمريكا، مستلزم توجه جدي سيستم به دو دسته از مطالبات داخلي Ùˆ خارجي است. اقدامات پراكنده، غاÙلگيرانه، هيجاني، غيرموثر، اختلاÙâ€Ø¢Ù…يز Ùˆ توام با ضع٠مراكز Ùˆ دستگاه‎هاي ذيâ€Ø±Ø¨Ø· مانند متوليان دستگاه سياست خارجي Ùˆ ديگر نهادها، امكان دستيابي به يك سياست منسجم، متØد Ùˆ خويشتنâ€Ù…دارانه را از بين ميâ€Ø¨Ø±Ø¯. از آنجا كه ØÙظ مناÙع ملي در اولويت سياست‎گذاري كشور است، هرگونه تلقي متÙاوت از مناÙع ملي، در نظام تصميمâ€Ú¯ÙŠØ±ÙŠ واØد كشور اختلاÙات ساختاري ايجادمي‎â€ÙƒÙ†Ø¯ كه منجر به نابساماني، آشÙتگي Ùˆ برخوردهاي Ùزاينده جناØÙŠ شده كه نتيجه آن استØاله، Ùرسايش، آسيبâ€Ù¾Ø°ÙŠØ±ÙŠ Ùˆ در نهايت تهديدات داخلي Ùˆ زمينهâ€Ø³Ø§Ø²ÙŠ اÙزايش اعمال سياستهاي خصمانه Ùˆ تØقق الگوهاي رÙتاري آمريكا ميâ€Ø´ÙˆØ¯. در واقع يكي از Ø³Ø·ÙˆØ Ø¹Ù…Ø¯Ù‡ اقدامات بازدارندگي نظام جمهوري اسلامي ايران، رويكردهاي استراتژيكي است كه متوجه داخل كشور باشد. تØقق جدي خدمتâ€Ø±Ø³Ø§Ù†ÙŠ به مردم Ùˆ بازشناسي مطالبات مردم، توجه به تهديدات استراتژيكي يا بØرانهاي داخلي، پاسخگوي مناسب به مناÙع واقعي Ùˆ درازمدت مردم در عرصه سياسي، اقتصادي Ùˆ رواني ضريب اطمينان مقاومت داخلي را اÙزايش ميâ€Ø¯Ù‡Ø¯ Ùˆ موجب كاهش Ùشارهاي آمريكا خواهدشد. بنابراين مصداق بارز Øوزه سياسي، ايجاد Ùضاي سالم Ùˆ مناسب در جهت برگزاري انتخابات است كه خود ضريب مشاركت عمومي را اÙزايش خواهدداد Ùˆ Ùشارهاي خارجي را تعديل ميâ€Ù†Ù…ايد. پرهيز از Ùضاسازيهاي نامناسب براي ورود مردم در امر انتخابات، از بينâ€Ø¨Ø±Ø¯Ù† كانونها Ùˆ منابع بØران، تقويت مولÙÙ‡â€Ù‡Ø§ÙŠÙŠ كه ضريب انسجام Ùˆ تمركز Øكومت Ùˆ جامعه را اÙزايش ميâ€Ø¯Ù‡Ø¯. در Øوزه اقتصادي، بØران توزيع اقتصادي Ùˆ دوگانگي رÙتار سيستم در مواجهه با Ù…Ùاسد اقتصادي كه Øجم عمدهâ€Ø§ÙŠ از نارضايتيهاي شهروندان را در پي دارد، زمينه‎ي به ثمررساندن Ùشارهاي آمريكا بر جمهوري اسلامي را Ùراهمâ€Ù…ÙŠâ€Ø¢ÙˆØ±Ø¯ØŒ لذا ايجاد شرايط امن در Øوزه اقتصادي Ùˆ برخورد جدي با مصادرهâ€ÙƒÙ†Ù†Ø¯Ú¯Ø§Ù† مناÙع كشور به Ù†Ùع خود، امنيت اقتصادي را به جامعه بازگردانده Ùˆ ضريب اعتماد مردم به ØÙظ اصول اوليه انقلاب اسلامي را كه همان Øمايت از ملت است، اÙزايش ميâ€Ø¯Ù‡Ø¯ Ùˆ موجب تقويت پايگاه مردمي در برابر تهديدات ميâ€Ú¯Ø±Ø¯Ø¯. اين وضعيت قطعا در كاهش Ùشارهاي آمريكا تاثير جدي دارد. در Øوزه رواني بايستي اهتمام اصلي بر انعكاس بازنگريهاي اساسي نظام جمهوري اسلامي در سياستهاي خود باشد. تمركز بر مواردي كه موجب تضعي٠روØيه ايستادگي Ùˆ نشاط سياسي Ùˆ توان Ùرهنگي Ùˆ ارزشي مردم ميâ€Ø´ÙˆØ¯ØŒ ضريب مقاومت Ùˆ تعصب ديني Ùˆ ملي جامعه را كاهش ميâ€Ø¯Ù‡Ø¯ Ùˆ روØيه بزرگâ€Ù…نشي ملت را در رويارويي با تهديدات آمريكا تضعي٠ميâ€ÙƒÙ†Ø¯.
تجديدنظر در سياست منطقهâ€Ø§ÙŠ به همراه بازنگري در Ø³Ø·Ø Ø¯Ø§Ø®Ù„ÙŠ جمهوري اسلامي، در كاهش تهديدات آمريكا موثراست. با مروري بر مواضع Ùˆ رÙتارهاي منطقهâ€Ø§ÙŠ ايران، ميâ€ØªÙˆØ§Ù† درياÙت كه يكي از ملزومات تعديل Ùشارهاي خارجي آمريكا عليه ايران، بازانديشي در رهياÙتها Ùˆ سياستهاي خاورميانهâ€Ø§ÙŠ با درايت Ùˆ Ùهم سياسي منطبق با لوازم كنوني خاورميانه است. اعطاي هرگونه امتياز در مناسبات خاورميانهâ€Ø§ÙŠ به آمريكا، قطعا پيروزي آشكاري در جهت نتيجهâ€Ø¨Ø®Ø´ بودن Ùشار آمريكا بر ايران Ùˆ تشديد آن است. انزواگرايي ايران در منطقه Ùˆ اعمال سياست بيâ€Ø·Ø±ÙÙŠØŒ خاصيت وجودي Ùˆ ماندگار جمهوري اسلامي را كه همان توانمندي ايران در استقرار Øاكميت استقلالي خود در منطقه است، كاهش مي‎دهد Ùˆ اين امر Ùشارهاي رو به گسترش†خارجي را به Ù†ØÙˆ چشمگيري اÙزايش ميâ€Ø¯Ù‡Ø¯.
قطعا اÙزايش عنصر همكاري ايران با كشورهاي منطقه†از جمله عراق، اÙغانستان Ùˆ ... كه مبتني بر تعامل Ùˆ بر اساس اØترام، اعتماد Ùˆ مناÙع متقابل باشد، Ùشارهاي آمريكا را بر جمهوري اسلامي ايران كاهش مي‎دهد. ايران بايد ضمن پايبندي به Ù…Ùاد منشور ملل متØد Ùˆ هنجارهاي رايج Øقوق بينâ€Ø§Ù„ملل، اصل انصا٠و اØترام را كه از مباني رÙتار دولتها است رعايت Ùˆ موقعيت منطقهâ€Ø§ÙŠ Ùˆ بينâ€Ø§Ù„مللي خويش را تقويت كند تا Ùشارهاي تبليغاتي آمريكا عليه ايران در منطقه كاهش يابد.
◠شما در بيانات خود توصيه‌هايي به خويشتن‌داري سياسي، انسجام عملي Ùˆ ÙˆØدت رويه در مواجهه با امريكا داشتيد. با توجه به اين كه طبق قانون اساسي ما، رهبر معظم انقلاب تصميم‌گيرنده‌ نهايي در سياستهاي كلان كشور است؛ به نظر شما بررسي Ùˆ تجزيه Ùˆ تØليل بيانات Ùˆ نظرات ايشان درمورد برقراري رابطه با امريكا چقدر مي‌تواند راهگشا باشد؟
○بي‌شك هرگونه نگاه كارشناسانه Ùˆ دقيق به بØØ« رابطه با امريكا، مضرات يا مناÙع Ùˆ مسائل مربوط به آن در استقرار Ùˆ Øاكميت قوي Ùˆ جدي ايران در عرصه‌هاي مختل٠تاثيرگذار است. در بØØ« رابطه با امريكا برخي مسائل بايد دقيق Ùˆ عالمانه تجزيه Ùˆ تØليل شود Ùˆ قطعا تØليلهاي ظاهري، غيرعلمي Ùˆ ناآگاهانه، Ùضاي عدم انسجام Ùˆ ناهمگوني در تÙكر Øاكم بر جامعه‌ ايران را منØر٠مي‌كند. ديدگاه‌هاي رهبري در اين بØØ« با نگاهي كارشناسي ودقيق Ùˆ نيز با ملاØظه‌ تاريخ روابط با امريكا، قابل دقت Ùˆ تامل است. به طور كلي دليل ما در مخالÙت با امريكا Ùˆ ارتباط با آن، يك سلسله اختلاÙهاي اصولي Ùˆ اساسي است كه به ماهيت وجودي انقلاب برمي‌گردد؛ يعني نقطه‌ شروع ديدگاه مقام رهبري در اين رابطه به عبارت ديگر برخي مسائل از ماهيت انقلاب است Ùˆ ما آن را در قالب شعارهاي اصلي جمهوري اسلامي ايران كه استراتژي انقلاب براساس آن‌ها قرار دارد، مي‌شناسيم. با توجه به شناخت Ùˆ دركي كه ما در طي سالهاي متمادي از امريكا داريم [در عمل هم اين مشاهده شده]ØŒ در صورت برقراري رابطه با آن اين ماهيت آسيب خواهد ديد. به عنوان نمونه مخالÙت با اسرائيل Ùˆ بØØ« ØµÙ„Ø Ø®Ø§ÙˆØ±Ù…ÙŠØ§Ù†Ù‡ØŒ كناره‌گيري از اسلام، مباني Ùرهنگي Ùˆ معيارهاي اساسي آن نيز تبعيت از سياستهاي امريكا مسائلي هستند كه قطعا در هرگونه بØØ« Ùˆ مذاكره، مورد توجه ضمني رهبران آمريكايي هستند. در واقع اين موارد از ثمرات عملي ايجاد ارتباط با آمريكا است كه مقام معظم رهبري در تمام Ùرمايشات خود به اين نكته توجه بسيار دارند Ùˆ هد٠آمريكا را از Ø·Ø±Ø Ù…Ø°Ø§ÙƒØ±Ù‡ Ùˆ رابطه با ايران، دستيابي به اين جنبه‌ها مي‌دانند.
پس رابطه با مذاكره عنصر يك جانبه‌نگري آشكار Ùˆ پنهان از سوي امريكا، موضع منÙعتâ€Ø·Ù„بي آمريكا Ùˆ آسيب‌پذيري مولÙه‌هاي اساسي نظر هويت، مناÙع Ùˆ عزت ملي، نكاتي هستند كه بايد مورد توجه قرار گيرد. زيرا شرط اصلي Ùˆ مهم امريكا در مذاكره پذيرش بسياري از معيارها Ùˆ ملاكهاي آمريكا است. بنابراين در زمينه آثار سوء مذاكره با امريكا، ديدگاه رهبري ديدگاهي كلان نگرانه است Ùˆ با توجه به تقسيم‌بنديهاي به عمل آمده، اين سوال Ù…Ø·Ø±Ø Ù…ÙŠâ€ŒØ´ÙˆØ¯ كه آيا مي‌توان با كسي كه ابتدا با موجوديت مردمي بودن Ùˆ استقلال جامعه ايران Ùˆ مصاديق اين چنيني مخال٠بوده است، مذاكره كرد. اين سوالي است كه در اين بØØ« بايد مورد توجه قرارگيرد. از طر٠ديگر با توجه به كودتاي 28 مرداد كه خود امريكا هم اعلام كرد كه در آن دخالت داشته Ùˆ 25 سال تجربه انقلاب اسلامي، هيچ نقطه روشني در Øسن نيت امريكا در قبال ايران وجود ندارد. طي اين 25 سال، در هر دوره‌اي Ø·Ø±Ø ÙƒÙ„Ø§Ù† امريكا در قبال ايران براندازي، تضعي٠نظام سياسي كشور، Øذ٠شعارهاي اساسي Ùˆ جدي جمهوري اسلامي ايران در منطقه، در جهان Ùˆ Øتي در داخل ايران بوده است. بنابراين از ديدگاه رهبري، بايد به اين بØØ« با ملاØظه اصول بنيادين ØªÙˆØ¶ÙŠØ Ø¯Ø§Ø¯Ù‡ شده كه مسائل Ù…Øوري هستند، توجه شود.هرچند كه ابتدايي ترين تØليلهاي سياسي در اين مساله نيز، ما را قادر به پييشâ€Ø¨ÙŠÙ†ÙŠ زيانهاي ناشي از مذاكره ميâ€ÙƒÙ†Ø¯.بر طبق تجارب تاريخي Ùˆ Ùهم سياسي، تقابل Ùرهنگ ارزشي وديني ايران با Ùرهنگ استبدادي [كه همواره در طول تاريخ درگير بوده] Ùˆ خواسته‌هايي كه طي اين مذاكره از ايران مي‌شود؛ مانند قبول اسرائيل، ايجاد انزواي سياسي Ùˆ ...ØŒ همه از مصاديقي هستند كه مي‌تواند آسيبهاي جدي Ùˆ اساسي را به پايهâ€Ù‡Ø§ÙŠ نظام برساند.از طرÙÙŠ توطئه‌هاي امريكا از ابتداي پيروزي انقلاب اسلامي تاكنون، تجارب تلخ Ùˆ خاطرات بدي را در ØاÙظه جامعه ايران برجاي گذاشته است. انقلاب نوپاي ايران پس از پيروزي [به قول امام (ره)] كار خود را شروع كرد Øتي كشورهاي Øامي رژيم Ù…Øمدرضا شاه، از Ù„Øاظ ديپلماسي بين‌المللي نظام جمهوري اسلامي ايران را پذيرÙتند Ùˆ اقدام به برقراري همكاريهاي متقابل كردند. اما با وجودي كه پيش از پيروزي انقلاب، ايران به مثابه Øيات خلوت امريكا در منطقه بود Ùˆ با ايجاد وابستگيهاي گسترده سياسي، اقتصادي Ùˆ Ùرهنگي صدمات Ùˆ لطمات بسياري را بر ايران زده بود، پس از انقلاب نيز بار ديگر سÙارت امريكا در ايران Ù…ØÙ„ توطئه، انسجام ضدانقلاب Ùˆ مسائل متعددي چون سرنگوني نظام جمهوري اسلامي، تضعي٠توانايي Øكومت ايران در داخل Ùˆ در منطقه، تجزيه ايران، قائله كردستان، كودتاها Ùˆ شورشهاي مختل٠مØÙ„ Øمايت از سازمانهاي تروريستي در ايران ميâ€Ø´ÙˆØ¯. Øتي ميâ€ØªÙˆØ§Ù† Ú¯Ùت پس از پيروزي انقلاب، كشوري كه در جهان بيش از همه در معرض Øملات تروريستي با Øمايت امريكا قرارداشت، ايران بود.در اين زمينه نمونهâ€Ù‡Ø§ÙŠ بسياري وجوددارد، مثلا اخلال در صدور Ù†Ùت ايران، بلوكه كردن اموال Ùˆ داراييهاي ايران، اعمال Ù…Øدوديتهاي بازرگاني، استÙاده ابزاري از Øقوق بشر، سياست منزوي كردن Ùˆ بدنام كردن ايران Ùˆ تØميل هشت سال جنگ نابرابر مصاديقي هستند كه در دوره ‌هاي مختل٠پيروزي ايران، سوغات امريكا به ايرانيها بود. طبيعتا توطئه هاي امريكا از ابتداي پيروزي انقلاب اسلامي ايران، در هيچ نوع كلكسيوني قابل جمع نيست. از طر٠ديگر مي‎توان Ú¯Ùت كه امريكا براي استقلال ايران مانع جدي Ùˆ بارزي است، همان‎گونه كه طي اين 25 سال سعي شده است كه همواره ايران را از دستيابي به يك نظام سياسي مستقل در جهان Ùˆ در منطقه بازدارند. نقش بازدارندگي امريكا Øائز اهميت است. هد٠امريكا شكست انقلاب Ùˆ توطئه عليه ايران است، از اين‎رو برقراري رابطه براي ملت Ùˆ نهضت جهاني ايران مضر است؛ چون اولين ضرر اين است كه امريكا با ورود به مسائل سياسي، اقتصادي Ùˆ Ùرهنگي ايران، همين سوغاتها را با خود مي‌آورد. نكته بعد پايگاه مبارزاتي ايران با اسرائيل است. در طي چند سال اخير هر موقع بØØ« رابطه با ايران شد، دولتمردان آمريكا خواستار برقراري رابطه با ايران به شرط ØÙ„ مساله ايران با اسرائيل شدند. اين درØالي است كه امروزه ايران به‎عنوان بلندترين پايگاه مبارزه با اسرائيل در جهان Ù…Ø·Ø±Ø Ø§Ø³Øª. عدول از اين سياست نيز در هر Øال خارج از مدار اصلي Ùˆ اساسي انقلاب اسلامي است. در بØØ« مضرات رابطه با آمريكا نكته قابل‎توجه ديگر كه جنبه رواني هم دارد مورد توجه مقام معظم رهبري نيز واقع‎شده اين است كه برخلا٠تصور عده‎اي، رابطه با امريكا برطرÙâ€ÙƒÙ†Ù†Ø¯Ù‡ مشكلات اقتصادي جامعه ما نيست، بلكه هميشه مشكلات اقتصادي جامعه ما، به دليل دخالتهاي بيگانه مدارانه غربيها Ùˆ در دوران انقلاب اسلامي نيز به سبب دخالتهاي امريكا ايجاد شده‎است. Øتي با توجه به بعد اقتصادي كودتاي 28 مرداد 1332 كه با Ù…Øوريت Ù†Ùت بود، با دخالت مستقيم Ùˆ ايجاد بØران اقتصادي از سوي آمريكا، نهضت ملي‎شده Ù†Ùت آسيب مي‌بيند. بنابراين مشكلات اقتصادي ايران با ايجاد رابطه Ùˆ مذاكره قابل ØÙ„ نيست. اگر كسي عكس اين Ùكر را داشته باشد در يك اشتباه آشكار Ùˆ جدي است، زيرا ما در اين زمينه تجربه تاريخي داريم. تا سال 1357ØŒ ما در Øوزه مسائل اقتصادي هيچ‎گونه كمك اقتصادي جدي را از سوي آمريكا كه باعث رشد Ùˆ تعالي مسائل اقتصادي ايران شود، نمي‌توانيم معرÙÙŠ كنيم Ùˆ اين امر پس از انقلاب اسلامي به طور گسترده‌تري بوده است. البته هد٠كلان امريكا در ايران اسلامي، برگرداندن اقتدار به Ù…Ùهوم شاهنشاهي است؛ يعني اصرار Ùˆ هزينه كردن امريكا در مسائل ضدايران، به دليل خلط Øاكميت دين نه تنها در ايران بلكه در دنيااست Ùˆ به اين علت هرگز نمي‌توان به ارتباط مستقيم با اين كشور خوش‎بين بود. ليكن ممكن است بعضيها خوشâ€Ø¨ÙŠÙ†Ø§Ù†Ù‡ØŒ با Øذ٠تاريخ روابط ايران با امريكا Ùˆ ناديده گرÙتن مصاديق بسيار اساسي Ùˆ جدي، به ارتباط اميد داشته باشند. اما نگاه كلان نگرانه مقام معظم رهبري در بØØ« رابطه با امريكا از جنبه آثار سوء آن است، زيرا امريكا كشوري زورگو، مغرور، مستبد ØŒ مداخله‌گر Ùˆ سلطه‌طلب است Ùˆ همواره مناÙع ملت ايران را در برابر مناÙع نامشروع خود ناديده گرÙته Ùˆ از بين مي برد. Ù…Ùهوم اين كشور از دمكراسي عبارت است از Øمايت مستقيم از اسرائيل Ùˆ روي پا نگه‎داشتن آن رژيم در ابعاد مختلÙØŒ ضديت با Øقوق بشر مانند آنچه كه ما در اÙغانستان Ùˆ عراق مي بينيم. آمريكا مي‎خواهد با زير پا گذاشتن Øقوق بشر، Øيثيت Ùˆ هويت ملت ايران را از بين ببرد. اينها مسائلي كلان در بØØ« رابطه با امريكا است. بنابراين موارد ذكرشده به طور منسجم ديدگاهâ€Ù‡Ø§ÙŠ رهبري در Øوزه رابطه با امريكا است كه مورد تجزيه Ùˆ تØليل قرار داده شد؛ ليكن به‎طور خلاصه نكته‎ايي كه در مذاكره با امريكا وجود دارد اين است كه، مذاكره يعني بازكردن باب توقعات آمريكا، همان توقعات Ùˆ خواسته‎هايي كه ما در رژيم گذشته مي‌ديديم Ùˆ اين نكته مهمي است. پس رابطه با امريكا نه‎تنها مشكلات Ùˆ مسائل ما را ØÙ„ نكرده، بلكه با نمونه‎هايي كه از سلطه گري Ùˆ زورگويي امريكا اشاره كردم، پيامدهاي سياسي را نيز به همراه خود خواهد‎داشت. طرÙداري از اسرائيل، آسيب ديدن اØساس عزت Ùˆ غرور ملي Ùˆ ØÙ‚ Øاكميت دين زيان Ùˆ ضرري است كه در پي مذاكره ايجاد مي‎شود Ùˆ اين نكات همواره در تØليلهاي مقام رهبري مورد توجه واقع‎ شده‎است. تلاش امريكا در اين سالها در مبارزه عليه ايران Ùˆ اعمال تØريمها در Øوزه اقتصادي گوياي اين است كه او درصدد رسيدن به مناÙع خود در اين كشور است. بنابراين ساده‌لوØÙŠ است اگر اين‎گونه تصورشود كه رابطه با امريكا مي‎تواند مشكلات كشور ما را ØÙ„ كند، زيرا يكي از مشكلات كشور در نهضت ملي شدن صنعت Ù†Ùت در دوره Øكومت Ù…Øمدرضا پهلوي ØŒ از بين‎بردن منابع طبيعي توسط آمريكا بود Ùˆ هم‎اكنون اين امر را به روشني در عراق مي بينيم. در واقع هد٠آمريكا آسيب رساندن، Ú†Ù‡ در عرصه سياست Ùˆ Ú†Ù‡ در عرصه اقتصاد است.
â—جنابعالي مذاكره را بازكردن باب توقعات آمريكا تعري٠كرديد. لطÙا در اين مورد كمي ØªÙˆØ¶ÙŠØ Ø¯Ù‡ÙŠØ¯ Ùˆ اينكه آيا به همين دليل است كه ايالات متØده همواره مذاكره را مقدم بر رابطه مي‌داند؟
مذاكره Ùˆ رابطه دو مقوله‌ي جدا از هم است. مذاكره، شروع يا مقدمه‌ رابطه به شمار مي رود Ùˆ در واقع اقدامي است كه اگر با Øسن نيت Ùˆ با هد٠اØترام متقابل صورتâ€Ú¯ÙŠØ±Ø¯ØŒ قطعا مي‎توان پيشاپيش ثمرات Ùˆ نتايج رابطه را پيش‎بيني كرد. لذا بر اين اساس، خوش‎بينانه نگاه كردن به مذاكره با آمريكا در اوضاع كاملا تعاملي Ùˆ در Ùضاي سالم Ùˆ با پذيرشهاي مبتني بر خواست Ùˆ اراده ملت Ùˆ ماهيت انقلاب، قابل تامل است. اين‎ها موانع بسيار جدي است كه قطعا با بيان مذاكره، آمريكا درصدد لوث كردن Ùˆ آسيب رساندن به آنها است. باتوجه به غيرت Ùˆ هميت ملي Ùˆ از طرÙÙŠ توقعات Ùزاينده اي كه قطعا رابطه با امريكا ايجاد خواهدكرد ارتباط اولين قرباني است؛ زيرا Ù†Ùس مذاكره با علم به اين كه آمريكا در عرصه بين‌الملل در قبال ايران Ú†Ù‡ اهداÙÙŠ را دنبال مي‌كند، مستلزم پذيرش اسرائيل، پذيرش استراتژي جهاني امريكا توام با زورگويي Ùˆ استبداد در قالب نظم نوين جهاني ودست‎كشيدن از انقلاب Ùˆ شعارهاي انقلاب است. بنابراين مذاكره Ùˆ رابطه با امريكا آسيب به هميت، Øريت Ùˆ جايگاه بين‌المللي انقلاب اسلامي كه در طي 25 سال با شعارهاي كلان در عرصه بين‌الملل Øاضر شده Ùˆ به موÙقيتهايي هم نائل شده، خطرآÙرين است Ùˆ با تØقق اين امر قطعا آنچه كه امريكا مي‎خواهد، توقعاتي است كه به طور آشكار Ùˆ پنهان يكجانبه است Ùˆ عملا مي‌تواند آثار منÙÙŠ را براي ما به دنبال داشته باشد؛ درØالي‎كه براي امريكا Øتي يك پيروزي Ùˆ موÙقيت بالايي Ù…Øسوب مي‎شود. لذا مقدم دانستن مذاكره در رابطه از سوي امريكا، اولا سبب از بين بردن موقعيت Ùعلي ايران در Ø³Ø·Ø Ø¨ÙŠÙ†â€ŒØ§Ù„Ù…Ù„Ù„ مي‎شود؛ زيرا ايران به عنوان كشوري Ù…Ø·Ø±Ø Ø§Ø³Øª كه همواره روردرروي امريكا قرار داشته Ùˆ مطالبات ملي Ùˆ خاص خودش را دنبال كرده Ùˆ Øاضر نشده بر سر ميز مذاكره اي كه تعيين كننده ابعاد مختل٠آن امريكا است، بنشيند. Ùˆ دوم بØØ« مطالبات از پيش تعيين شده امريكا در رابطه با ايران پيش مي‎آيد. از آن‎جا كه اين مطالبات با مناÙع ملي ايران در تضاد است، قطعا در رابطه جايگاهي ندارد اما در مذاكره مي‌تواند امريكا را به موÙقيتهاي بالايي برساند Ùˆ Øداقل ابهت جايگاه ايران را در رابطه با شعارهاي كلان خودش از بين ببرد يا آسيب برساند. اگر ايران عملا هم بخواهد با معيارها Ùˆ اصول اساسي خودش به Øيات سياسي خود ادامه دهد، مذاكره در چنين شرايطي با دولت امريكا كه خواهان مطالبات يكجانبه Ùˆ استبدادي است به نتيجه نخواهد رسيد، هرچند كه براي امريكا موÙقيتهاي خاصي را به دنبال خواهد داشت كه من به برخي از اين مصاديق اشاره كرده‎ام.
◠سياستهاي يكجانبه‌گرانه امريكا را در رابطه با جمهوري اسلامي ايران به تÙصيل ØªÙˆØ¶ÙŠØ Ø¯Ø§Ø¯ÙŠØ¯. در اين مورد چقدر امريكا توانسته است بخشها Ùˆ مراكز قدرت درجهان، مخصوصا اروپا را با خود همراه كند؟ آيا ما مي توانيم تمايزي بين سياستهاي اروپا Ùˆ امريكا در اين مورد قائل بشويم؟
â—‹ اصولا بررسي سياستهاي امريكا Ùˆ اروپا در قبال جمهوري اسلامي ايران، مستلزم شناخت متغيرهاي تاثيرگذار بر سياستها است كه بدون بررسي آنها هرگونه قضاوتي در رابطه با اين سوال، قضاوت سطØÙŠ Ùˆ ژورناليستي است. در بررسي عوامل تاثيرگذار، نخستين عامل مهم بØØ« مناÙع است. البته عوامل ديگري مثل ساختار نظام بين‌الملل، نقش سازماندهي بين‌الملل Ùˆ Øادثه 11 سپتامبر هم قابل توجه است. مناÙع را مي توانيم به چهار قسمت تقسيم كنيم؛ مناÙع ØÙظ بقا، مناÙع Øياتي، مناÙع مهم Ùˆ مناÙع Ùرعي.
مناÙع ØÙظ بقا مربوط به تماميت ارضي Ùˆ تداوم نظام سياسي است. مناÙع Øياتي نيز عبارتند از ØÙظ امنيت Ùˆ رÙع تهديدها. مناÙع مهم هم تداوم رشد اقتصادي است، يعني اينكه چگونه رشد اقتصادي كشور مي‌تواند در Ùضاهاي خاصي كه برايش Ù„Øاظ شده تداوم داشته باشد. مناÙع Ùرعي هم مناÙعي مبتني بر مولÙÙ‡ ها Ùˆ اصول ارزشي است. اختلا٠امريكا Ùˆ اروپا در رابطه با بØØ« مناÙع ضعي٠است. اين اتØاد Ùˆ ائتلاÙÙŠ را مي‎توانيم مورد تجزيه Ùˆ تØليل قراردهيم. در مورد تماميت ارضي Ùˆ ØÙظ سرزمين، كشور امريكا Ùˆ اروپا نمي‌توانند تهديدكننده باشند؛ چون اصلا شعارهاي امريكا Ùˆ ايران Ùˆ موقعيت جغراÙيايي ايران، تهديد جغراÙيايي Ùˆ سرزميني براي اين دو كشور نيست. اما در مورد ØÙظ امنيت كه مبتني بر تداوم Ùˆ پايه‎هاي اقتصادي است، از آنجايي كه در اكثر موارد استراتژي آمريكا Ùˆ اروپا در اين رابطه يكسان است، سياستهايشان مي‌تواند متØد Ùˆ واØد باشد؛ به عنوان نمونه شما ملاØظه كنيد كه در بØØ« توان هسته‎اي ايران، آنها سياست يگانه‎اي را اتخاذ كردند زيرا به نظرشان دستيابي ايران به انرژي هسته‎اي ممكن است براي آنها خطر خاصي ايجاد كند. در Øمله به عراق Ùˆ كويت Ùˆ اشغال اين دو كشور، ائتلا٠آمريكا Ùˆ اروپا مشهود است. البته مقداري هم رقابتهاي جزئي در رابطه با قراردادهاي شركتهاي اروپايي در ايران وجوددارد Ùˆ اين چالشي است كه در سالهاي اخير همواره بين امريكا Ùˆ اروپا وجود داشته است؛ مثلا تØريم شركتهاي سرمايه‌گذار در ايران توسط امريكا Ùˆ مخالÙت اروپا با اين تصميم. اما در مجموع در رابطه با متغير مناÙع بين اروپا Ùˆ امريكا، به طور اصولي Ùˆ استراتژي اختلا٠نظري وجود ندارد. اختلا٠نظر بيشتر بر دستيابي امتيازات اقتصادي است كه در اين مورد نيز، تواÙقات برطر٠شدني است. درمورد رابطه با سازمانهاي بين‌المللي به عنوان عنصري ديگر درجهت مناÙع ما، چالشهايي را كه اروپا Ùˆ آمريكا با ايران دارند، چالشهاي مشتركي است. يكي از اين‎، چالشها، ائتلا٠در رابطه با Øقوق بشر است؛ يعني دررابطه با آژانس بين‌المللي انرژي اتمي كه از سازمانهاي تخصصي Ùرعي به شمار مي آيد. آنها به طور متØد سعي دارند ايران را در اين زمينه تØت Ùشار قرار دهند. لذا در رابطه با سازمانهاي بين‌المللي Ùˆ در رابطه با تØولات اخير، مي توانيم نوعي همراهي Ùˆ همگرايي خاصي را بين آمريكا Ùˆ اروپا ملاØظه كنيم؛ مثلا طي Øادثه يازده سپتامبر، شعار مبارزه جهاني آمريكا با تروريسم مورد Øمايت اروپا هم قرار گرÙت. زيرا عملا اين شعار مي توانست تهديدي براي اروپا باشد به همين جهت Ùˆ استقرار امريكا در اÙغانستان Ùˆ عراق با مخالÙت كشورهاي اروپايي مواجه شد كه درنهايت موجب تيرگي روابط امريكا Ùˆ كشورهاي اروپايي شد. نكته قابل توجه اين است كه تيره شدن روابط با امريكا، همواره مانع از Øضور اقتصادي اروپا درمنطقه شده است كه اين براي اروپا ضرر Ùˆ آسيب اقتصادي به دنبال دارد. لذا در تجربه ايران، تقويت ائتلا٠و ÙˆØدت رويه بين امريكا با اروپا بيشتر پيش بيني مي‎شود، هرچند كه در رابطه با مسائل داخلي ايران هم بين سياستهاي امريكا Ùˆ اروپا همگرايي وجود دارد. بنابراين امريكا Ùˆ اروپا در مورد ايران تواÙÙ‚ نظر Ùˆ نگاه مشترك استراتژيكي دارند Ùˆ در Øين انتقاد از شعارهاي دمكراسي، Øقوق بشر Ùˆ امثال اينها استÙاده مشترك مي‎كنند، همچنين در ترويج Ùˆ ترديد موضع‎گيري عليه اصولâ€Ú¯Ø±Ø§ÙŠÙŠ در ايران ÙˆØدت نظر وجود دارد. البته همگرايي استراتژيكي آمريكا Ùˆ اروپا در منطقه بيشتر قابل توجه Ùˆ تامل است كه بايد بر تصميم‌گيري Ùˆ آينده‌نگري Ùˆ پيش بيني تØولات، مورد توجه Ùˆ Øساسيت مسوولان Ùˆ دست اندركاران قرار گيرد.
◠با توضيØÙŠ كه درمورد همساني سياستهاي اروپا Ùˆ امريكا در مورد ايران Ùرموديد، اØتما Ù„ اقدام نظامي امريكا عليه جمهوري اسلامي ايران را تا Ú†Ù‡ Øد قوي مي‌دانيد Ùˆ دراين صورت Ú†Ù‡ پيش بيني از وضعيت امنيتي ايران ارائه مي دهيد؟
○در رابطه با امكان Øمله نظامي امريكا به ايران بايد Ú¯Ùت، اين اقدام تØت تاثير عوامل متعددي است كه آن عوامل بايد مورد تجزيه Ùˆ تØليل قرار گيرد؛ مثلا اÙكار عمومي جهان Ùˆ سابقه تجاوزگري امريكا به كشورهاي ديگر، شناخت امريكا از ايران Ùˆ مردم ايران Ùˆ عوامل Øاشيه‎اي منطقه‎اي كه نقش مهمي را در اين تØليل ايÙا مي كند. بعد از جنگ ويتنام، به دليل صدمات Ùˆ لطماتي كه از اين جنگ عايد امريكا شده بود، آسيبهايي در Øوزه داخل Ùˆ در خارج از كشور، در منطقه Ùˆ در دنيا اين كشور را تهديد مي‌كرد،‌ تا اينكه در جنگ اول خليج‌Ùارس كه امريكا با كشورهاي عضو ناتو به عراق Øمله كردند Ùˆ در كويت نيرو پياده كردند، شكست نيروهاي نظامي عراق Ùˆ پيروزي نيروهاي نظامي امريكا در اين جنگ، رÙته رÙته تمايل كشور امريكا را نسبت به مداخله نظامي بيشتر كرد. بنابراين امريكا از امتياز يكجانبه نگري در منطقه كه پس از Ùروپاشي نظام شوروي براي او Ùراهم شده بود، به عنوان عاملي تØريك كننده Ùˆ مداخله‌گرانه، بيشتر تشويق شد كه به مسائل خاورميانه Ùكر كرده Ùˆ وارد شود Ùˆ بيش از پيش اØساس كرد كه رقابت در چنين عرصه‌اي، منوط به واكنش سريع در منطقه، Øضور نظامي Ùˆ ايجاد Øكومتها Ùˆ دولتهاي دست نشانده است .
آيا دمكراسي اين اقداماتي است كه امريكا انجام مي دهد، يا نه خود اين اقدامات هم ضددمكراتيك است. در Øمله به كشوري، همواره امريكا سعي دارد منÙعت بيشتري را عايد خود كند Ùˆ ضرر Ùˆ زيان كمتر ببيند Ùˆ اگر با اين مقدمات امريكا به ايران Øمله كند، قطعا ممكن است دچار مشكلات اساسي‌ترو بزرگتري شود كه بسيار بيشتر از آن دسته مشكلاتي است كه در عراق Ùˆ اÙغانستان امريكا با آن مواجه بوده است. لذا تمايل چنداني به Øمله‌ به ايران ندارد زيرا Øمله به ايران به راØتي Øمله به عراق نيست،اما در مناسبات امريكا قطعا اين نامتغيرها مهم است پس در Øال Øاضر ايران با عراق تÙاوتهاي اساسي Ùˆ عمده اي دارد Ùˆ امريكا تاكنون هرگونه عكس‌العمل نظامي را در ايران انجام داده، با شكست مواجه بوده از طرÙÙŠ مي‌توان به تجربيات جدي امريكا در جريان دÙاع ايران اشاره كنيم. جنگ ايران Ùˆ عراق در دÙاع مقدس، اقدامات تهديدآميز نظامي امريكا عليه ايران،مساله طبس Ùˆ مسائل مختل٠ديگر كه اين هم متغير تاثيرگذار ديگر است؛ يعني در موقعيت ايران Ùˆ جايگاه ايران در عرصه‌ منطقه‌اي Ùˆ Ùرامنطقه‎اي Ùˆ تجاربي كه امريكا از ايران دارد Ùˆ در كنار آن رابطه دول اروپايي كه با دركي كه از تمدن Ùˆ Ùرهنگ ايراني دارند، قطعا در Øوزه‌ نظامي مشوق امريكا نخواهند بود Ùˆ مقابله هم خواهند كرد. در پيش بينيهاي تØليلي كه ما از نوع نگاه اروپا به مسائل ايران Ùˆ امريكا داريم، طبيعتا آنها معتقدند كه ايران Ùˆ مردم ايران از وضعيت ظرÙيتي Ùˆ تواناييهاي خاصي برخوردارند Ùˆ اصلا در Øوزه‌ Ùرهنگي، مردمي هستند كه اقدام نظامي امريكا قطعا اÙكار عمومي اين كشور را تØت تاثير قرار مي‌دهد. بنابراين متغير بازدارندگي اروپا در رابطه با Øمله يك‌جانبه‌ امريكا به ايران Øائز اهميت است. لذا طبيعتا مسائل Ùعلي امريكا با ايران، در Øوزه هاي سازمانهاي بين‌المللي پيگيري خواهندشد. از اين Ù„Øاظ نيز به سبب Øضور جامعه‌ ايران در مسائل بين‌المللي، پايبندي به Ù…Ùاد منشور ملل متØد Ùˆ هنجارهاي Øقوق بين‌المللي Ùˆ رعايت اصل اØترام در موقعيتهاي منطقه‌اي Ùˆ Ùرامنطقه‌اي كه از مباني رÙتار دولتها است، نقطه‌ قوت ايران Ù…Øسوب مي‌شود؛ هر چند Ùشارهاي تبليغاتي امريكا عليه ايران، از اين امكان، خواهد كاست. انسجام ÙˆØدت رويه، تمركز تصميم گيري در كشور، عدم پراكندگي در تصميمات Ùˆ در عرصه‌ اجرائيات نيز به عنوان عوامل بازدارندگي در سياستهاي تبليغاتي امريكا عليه ايران نقش اساسي دارند. بØØ« نظامي‌گري Øداقل در Øوزه‌ اØتمالي مسائل سياسي، مانند تØليلهاي سياسي، بر پايه اØتمالاتي است كه مولÙه‌ها Ùˆ متغيرهاي بازيگر، اين اØتمالات را بهâ€ÙˆØ¬ÙˆØ¯ مي آورند. در اين سه صÙØÙ‡ تØليلي كه بنده عرض كردم، با توجه به تجارب امريكا در گذشته Ùˆ نتيجه‌ رÙتار نظامي‌گرانه‌ امريكا در منطقه‌ كنوني مانند Øمله به اÙغانستان، به عراق Ùˆ اقدامات اين‌چنيني، جايگاه Ùˆ موقعيتي كه ايران در عرصه بين‌الملل Ùˆ در منطقه دارد Ùˆ ميزان توانمنديها، ظرÙيتها Ùˆ قابليتهاي دروني جامعه ايران، هر Øركتي كه در جهت تقويت عناصر سازنده توان ايران در قابليتهاي ايران Ùˆ ظرÙيتهاي ايران در عرصه بين‌المللي باشد، در استراتژيها Ùˆ تصميم‌گيريهاي دولتمردان امريكايي دخالت دارند. پس جايگاه ايران، موقعيت دروني، اتØاد، Ùرهنگ ØŒ عدم عدول از سياستهاي كلان انقلاب اسلامي Ùˆ عقب‌نشيني ناآگاهانه Ùˆ غيرتØليل‌گرانه در رابطه با سياستها، به مورد سوم صدمه خواهد زد.
از طر٠ديگر درك سياسي كشورهاي اروپايي نسبت به ايران،به عنوان مولÙه‌اي است كه در Øمايت كردن Ùˆ يا Øمايت نكردن از امريكا در Øمله نظامي به ايران، نقش اساسي دارد. درك Ùˆ Ùهمي كه اين كشورها از ايران دارند، مي‌تواند از عوامل بازدارندگي باشد Ùˆ اØتمال Øمله‌ نظامي امريكا به ايران را كاهش دهد.
â—آقاي دكتر همان‌طور كه آگاه هستيد، در مساله‌ مواجهه با امريكا نظرات متÙاوتي وجود دارد. جنابعالي به عنوان يك متخصص Ú†Ù‡ تØليل Ùˆ ارزيابي از اين مواضع داريد؟
○با توجه به پاسخ به سوالات گذشته، در رابطه با اين سوال كل نظرات را در دو ديدگاه يكسان طبقه‌بندي مي‌كنم Ùˆ اين ديدگاه در رابطه با نوع Ùˆ Ù†Øوه‌ تعامل ايران Ùˆ امريكا در رابطه با «ارتباط» است Ùˆ از اين Øيث بايد مورد توجه قرار گيرد. يكي اينكه گاه با توجه به سلطه‌ امريكا درجهان، ايران از موضعي منÙعلانه برخوردار است كه معتقد به مذاكره، Ú¯Ùتگو Ùˆ ايجاد رابطه با امريكا است در تØليل اين ديدگاه، مي توانيم به اين نكته توجه كنيم كه امريكا در نظم جديد بين‌الملل از سلطه‌ كاملي برخوردار است، Øتي اتØاديه اروپا Ùˆ كشورهاي ديگر مثل ژاپن، چين، روسيه Ùˆ هند وديگر كشورهاي منطقه‌اي، سعي كردند به Ù†Øوي خود را با امريكا Ùˆ قدرت مسلط او ÙˆÙÙ‚ دهند Ùˆ در برابر امريكا توانايي ايستادگي ندارند؛ از اين رو بØØ« Ùˆ مذاكره‌ با امريكا Ù…Ø·Ø±Ø Ù…ÙŠâ€ŒØ´ÙˆØ¯ كه خود اين تØليل، نوعي يكجانبه‌نگري در مذاكره‌ با امريكا است؛ يعني چون امريكا در يك چنين جايگاهي است، پس ارتباط بايد برقرارشود Ùˆ يك نگاه خوش‌بينانه هم نسبت به اين قدرت وجود دارد كه مثلا اگر با امريكا ارتباط برقرار شود، بسياري از مشكلات ما برطر٠خواهد شد. بنابراين در اينجا آن بØثهايي كه Ú¯Ùتم داشتم Ùراموش شده است. ديدگاه ديگر نيز بر اين اساس است كه مذاكره Ùˆ ايجاد رابطه نه تنها مشكلات Ùˆ معضلات را ØÙ„ نمي‌كند، بلكه به خاطر خلق Ùˆ خوي Ùˆ خصيصه‌ استكباري Ù€ استعماري امريكا Ùˆ تجارب تاريخي ما مثل كودتاي 28 مرداد Ùˆ جبهه‌گيري جدي امريكا در طول تاريخ عليه هر گونه Øركت ملي در ايران در راه دستيابي به مردم‌سالاري (مانند Øادثه 15 خرداد سال 1342) Ùˆ توسعه‌ Øيات سياسي جمهوري اسلامي، هرگونه مذاكره‌اي ما را به سر منزل مقصود نخواهد رساند. پس امريكا با اين سياستها نه تنها نشان داده كه با انقلاب اسلامي مخال٠و دشمن است، بلكه نشان داده كه در راه پيشبرد Ùˆ Øركت ايران در جهت اهدا٠متعالي خود، هميشه موضع‌گيري منÙÙŠ Ùˆ جدي‌اي داشته است. از آنجا كه امريكا بعد از پيروزي انقلاب اسلامي، هم Ø¯Ø±Ø³Ø·ÙˆØ Ú˜Ø¦ÙˆÙ¾Ù„ØªÙŠÙƒÙŠØŒ ژئواپنميكي Ùˆ پلستيژي از انقلاب اسلامي آسيب جدي ديده است، قطعا سعي خواهد كرد كه با انقلاب اسلامي ايران مقابله كند پس هرگونه ايجاد ارتباط Ùˆ مذاكره‌اي، در واقع قدمي در جهت اين اهدا٠اساسي وجدي امريكا است. بر اين اساس امريكا تلاش مي‌كند كه Øركتهاي جدي Ùˆ اساسي ايران را در راستاي بيداري اسلامي در Ø³Ø·Ø Ù…Ù†Ø·Ù‚Ù‡ Ùˆ جهان عقيم گذاشته Ùˆ با شكست مواجه كند. پس اين ديدگاه با اين پيشينه، با رابطه‌ ايران با امريكا مخالÙت مي‌كند Ùˆ معتقد است كه پس از ارتباط مشكلات رابطه‌اي ما با امريكا بيشتر خواهد شد.
ديدگاه اول ديدگاهي مبتني بر ايجاد رابطه با امريكا است. با توجه به دوران سلطه‌ امريكا در ايران، مناÙع ايران Ùˆ مسائلي كه اشاره شد؛ يك ديدگاه قابل انتقادي است. در اين تØليل ما يك نوع ناچاري را مي‌بينيم كه چون ناچاريم بايد رابطه برقرار كنيم البته كساني هم هستند كه شايد به نوعي خواهان ØÙظ رابطه‌ با امريكا با هر ظرÙيتي نباشند Ùˆ تنها معتقد به نگاه مثبت Ùˆ پشتيباني از طر٠امريكا باشند. اين بØØ« نيز تشخيص نادرستي است، زيرا شيوه درمان اين نيست. ايجاد رابطه با امريكا، راه بن‌بستي است كه مشكلات Ùˆ معضلات ما را بيشتر خواهد كرد. اما در ديدگاه دوم كه يك ديدگاه منطقي Ùˆ واقع‌بينانه‌تري است، چون هم تجارب مدنظر قرار مي‌گيرد، هم ظرÙيت Ùعلي امريكا در عرصه‌ مذاكره Ù…Ø·Ø±Ø Ø´Ø¯Ù‡ Ùˆ هم خواسته‌هاي امريكاييان مورد تجزيه Ùˆ تØليل قرار مي‌گيرد. پس ما به اين نتيجه مي‌رسيم كه درست در Ù„Øظه‌اي كه بØØ« از مذاكره Ùˆ ارتباط است ØŒ دشمنيها با ايران گسترده‌تر مي‌شود. مثالهاي موجود، مي‌تواند در تØليل اين موضوع Ùˆ اهداÙÙŠ كه جمهوري اسلامي ايران در داخل، در Ø³Ø·Ø Ù…Ù†Ø·Ù‚Ù‡ Ùˆ در Ø³Ø·Ø Ø¨ÙŠÙ†â€ŒØ§Ù„Ù…Ù„Ù„ دارد، كمك‌كننده باشد Ùˆ قطعا راهي است در جهت تقويت تØليل دوم كه البته پيامدها Ùˆ سختيها Ùˆ زØماتي را نيز به دنبال دارد هر چند ما نمي‌توانيم براي كنارگذاشتن اين سختيها Ùˆ صدمات، از اصول خود چشم‌پوشي كنيم.
â—در Øوزه‌ صØبتهاي شما به Ùشارها Ùˆ سياستهاي يكجانبه‌گرانه اشاره كرديد. نقش دستگاه ديپلماسي ما خصوصا وزارت خارجه در كاهش Ùˆ مقابله‌ با اين Ùشارها چيست Ùˆ آيابايد بپذيريم كه مراجع موازي در اين خصوص وجود دارد؟
â—‹ جمهوري اسلامي ايران با توجه به موقعيت ژئوپلتيكي ØŒ ايدئولوژيكي ØŒ انرژي Ùˆ Ùرهنگ Ùˆ تمدن كهن به عنوان كشوري مهم در منطقه Ù…Ø·Ø±Ø Ø§Ø³Øª كه به دليل اين اهميت، Ù…Øدوديتها، تبليغات Ùˆ مشكلات زيادي را در عرصه منطقه Ùˆ جهان پيش روي خود دارد. بنابراين بايد راهبردها Ùˆ تاكتيكهاي خاصي را در نظر داشته باشيم Ùˆ اين ضرورت وجود يك ديپلماسي قوي Ùˆ كارآمد در عرصه‌ بين‌الملل را دوچندان مي‌كند. در ميان عوامل موثر در پيشبرد راهبردهاي مختلÙØŒ با توجه به تØولات Ùˆ دگرگونيهاي عظيم منطقه‌اي Ùˆ بين‌المللي سياستهاي خارجي ديپلماسي ايران، قطعا در آينده ما نقش ويژه Ùˆ موثري را خواهد داشت. بايد اين‌گونه تلقي شود كه نظام بين‌الملل كنوني، آنقدر به Ù†Ùع امريكا است كه هرگونه قدرتي در جهان توانايي Ùˆ امكانات ايÙاي نقش را در عرصه بين‌المللي ندارند. اين در Øقيقت ناديده ‌گرÙتن يك واØد مهم Ùˆ اساسي سياسي در عرصه‌ بين‌الملل است. در اين ميان واØدهاي سياسي مخال٠سياست امريكا، بايد مورد توجه قرار گيرند. كشور ما كه يك كشور انقلابي است، در منطقه اي واقع شده كه اگر از ديپلماسي هوشيار، Øساب شده Ùˆ دقيقي برخوردار نباشد، موقعيتهاي زيادي را از دست خواهد داد. امروز بيشتر از هر دوره‌ ديگر، ديپلماسي ضعي٠و ناكارآمد مي‌تواند به موجوديت مناÙع كشور ايران در منطقه آسيب برساند. بنابراين در Øال Øاضر هوشياري ديپلماتيك نقش اساسي Ùˆ مهم دارد. ما اكنون در شرايطي هستيم كه عراق، شيعيان لبنان، اختلاÙات موجود بين اتØاديه اروپا Ùˆ امريكا، مناÙع اقتصادي سياسي روسيه Ùˆ چين Ùˆ بسياري از كشورها با امريكا در تقابل است. اين مناÙع در كنار اقدامات پراشتباه امريكا در منطقه Ùˆ جهان Ùˆ نمونه‌هاي مختل٠ديگر، مي‌تواند براي ما Ùرصتهاي قابلي را Ùراهم كند پس بايد از اين Ùرصتها استÙاده كنيم. مهم‌تر از همه‌ اين Ùرصتها، رويكردهاي مردمي انقلاب كه موقعيتهاي ويژه Ùˆ ممتازي را براي ديپلماسي نظام، تصميم‌گيرندگان Ùˆ سياستگذاران جمهوري اسلامي Ùراهم كرده است. اين موقعيت Ùˆ اين رويكرد مردمي جمهوري اسلامي كه ما در انتخابات Ùˆ مشاركتها به Ù†ØÙˆ شاياني مي‌توانيم مشاهده كنيم، قطعا در مقام بازيگر Ùعال Ùˆ واقع‌نگر، نه بازيگر منÙعل مي‌تواند بازيگر ديپلماسي ما در عرصه بين‌المللي باشد Ùˆ جمهوري اسلامي Ùˆ جامعه‌ ايران براساس توانمنديهاي دروني خود Ùˆ با استÙاده از تبليغات، هم مي‌تواند از Ù…Øدوديتها Ùˆ Ùشارهاي Ùزاينده بين‌المللي بكاهد Ùˆ هم اقدامات موثر Ùˆ موÙقي را در رويارويي با آنها داشته باشد. بنابراين طبق مناÙع اسلامي Ùˆ ملي، توقع Ùˆ رويكردهاي مردمي جمهوري اسلامي Ùˆ جامعه ايران مي‌تواند پايه‌هاي تقويت‌بخش ديپلماسي را تشكيل دهد. در بسياري از موقعيتهايي كه ما در برابر آنها موقعيتها قرار داريم، قطعا رابطه‌‌، ما با بسياري از كشورهاي منطقه، يك رابطه‌ Ùرهنگي است. رابطه امريكا با كشورهاي منطقه يك رابطه سياسي است مانند رابطه‌ با اÙغانستان، عراق، عربستان ولي نوع رابطه ما يك نوع رابطه‌ Ùرهنگي (مثلا) از نوع ديني Ùˆ ملي است (مثلا با اÙغانستان)ØŒ Øتي با كشورهاي منطقه ما استرتژيهاي Ùرهنگي اسلامي مشتركي داريم Ùˆ اينها همه Ùرصتهايي است كه ديپلماسي ما بايد به سرعت از اين Ùرصتها استÙاده كند؛ چرا كه سير تØولات نيز سرعت Ùزاينده دارد. اما در مورد قسمت بعدي سوال شما در رابطه با مراجع موازي وزارت امور خارجه Ùˆ اختلا٠در سياست خارجي اين وزارتخانه، بايد بنده عرض كنم كه وزارت خارجه مجري سياست خارجي است Ùˆ نه سياستگذار Ùˆ برنامه‌ريز.
اينجا دو مقوله Ù…Ø·Ø±Ø Ø§Ø³ØªØ› يكي دخالت وزارت خارجه در اجراي سياست خارجي Ùˆ ديگري دخالت در برنامه‌ريزي سياست خارجي. دخالت در برنامه‌ريزي سياست خارجي، نمي‌تواند به عنوان عامل مختل‌كننده‌ سياست خارجي Ù…Øسوب ‌شود. البته عدم دخالت مراجع موازي در كار وزارت امور خارجه نه در ايران در هرنظام سياسي، از مزاياي آن نظام به شمار مي‌رود Ùˆ در صورت وجود، اين مراجع نمي‌تواند تنها عامل تاثيرگذار در عدم كارآيي سياست خارجي جمهوري اسلامي باشد. زيرا مولÙه‌هاي بسياري در ناكارآمدي Ùˆ Øتي در كارايي سياست خارجي موثر هستند Ùˆ در واقع سياست خارجي يك نظامي، در كل بازتابي از سياستهاي داخلي كشور Ù…Øسوب مي‌شود Ùˆ اگر هم عيب Ùˆ ايرادي در Ùرآيند سياست خارجي مشاهده شود، به سياستهاي كلان Ùˆ داخلي اين نظام برمي‌گردد. در پاسخ به اين سوال بايد توجه شود كه طبيعتا اگر ما در درون كشور تصميم‌گيريهاي چند جانبه داشته باشيم Ùˆ مسائل جناØÙŠ Ùˆ سياسي را با مناÙع ملي مرتبت كنيم ودر تصميم‌گيريهاي كلان كشور رويكردهاي سياسي را وارد كنيم؛ قطعا بر سياست خارجي كشور تاثير مي‌گذارد. اين سياست خارجي چندگانه، متاثر از وضعيت داخلي است اما با وجود اين، به كارگيري متخصصين Ùني ديپلماتيك، اÙراد كار آزموده متعهد نسبت به موجوديت نظام سياسي Ùˆ مناÙع ملي جمهوري اسلامي، در وزارت خارجه قطعا كيÙيت كار وزارتخانه را اÙزايش مي‌دهد.
ولي تقسيم كار مبتني بر وظاي٠موجود در سياست كلان كشور Ùˆ در عرصه بين‌الملل، از دخالت برخي از بخشها نسبت به Øوزه اقتدار وزارت خارجه در مسائل مختل٠جلوگيري مي‌كند. بايد توجه داشت كه در عرصه‌ اجرا، قطعا لازم است سياست خارجي ما توسط وزارت خارجه اعمال شود. اين امر از يك طر٠نياز به اÙراد متخصص Ùˆ كارآزموده دارد كه مي‌تواند در Øوزه تصميم‌گيري Ùˆ برنامه‌ريزي ØŒ ديپلماسي قوي Ùˆ تاثيرگذاري را به دنبال داشته باشد هم با توجه به تجارب موجود در نظام بين‌الملل، نيازمند اجراي صØÙŠØ Ø§Ù…ÙˆØ± است، اين عوامل مي‌توانند اهرمي باشند براي طراØÙŠ يك سياست خارجي منطبق با مناÙع ملي Ùˆ اسلامي جمهوري اسلامي Ùˆ شناخت جامع Ùˆ كاملي از اوضاع بين‌الملل.
◠يكي از عرصه‌هاي مهم مواجهه ما با سياستهاي امريكا، مي‌تواند بهره‌برداري از ابزارهاي تØميلي باشد. به نظر شما جمهوري اسلامي ايران تا Ú†Ù‡ Øد در استÙاده از اهرمها Ùˆ ابزارهاي تبليغاتي در جهت شناساندن واقعيت اين نظام Ùˆ انقلاب در بيرون از مرزهاي خود موÙÙ‚ بوده است.
â—‹ جمهوري اسلامي ايران به Ù„Øاظ اينكه يك انقلاب ديني Ùˆ مردمي بوده است، با شعار خواست Ùˆ اراده، بيداري ملتها را به دنبال داشته است؛ لذا به Ù…Øض پيروزي، راه تاثيرگذاري خود را آغاز كرد Ùˆ عملا هم تاثير گذاشت. شكل‌گيري جنبشها Ùˆ نهضتهاي عظيمي كه در منطقه خاورميانه در دنيا اتÙاق اÙتاد، از مصاديق اين تاثيرگذاري است. اصلا بسياري از جنبشها با پيروزي جمهوري اسلامي آغاز شدند، برخي از جنبشهاي Ø®Ùته بيدار شدند، برخي از جنبشهايي كه استراتژي ناقصي داشتند، كامل شدند. به عبارت ديگر انقلاب اسلامي در راستاي بيداري ملتها نقش اساسي Ùˆ جدي‌ داشت، زيرا شعارهاي انقلاب كاملا با اÙكار عمومي جهان Ùˆ تمايلات مردمي ملتها تطابق داشت. به قول امام (ره) كه مي‌Ùرمودند: صدور انقلاب ما يعني اينكه ما انقلاب را با همين ويژگيهايش به دنيا نشان دهيم. انقلاب ما با توپ، تانك Ùˆ نظامي‌گري صادرشدني نيست، چون انقلاب بر قلبها تاثيرگذار ا ست Ùˆ مردم با الهامات دروني، خواهان سلطه‌گري نيستند، مي‌خواهند آزاد باشند، مستقل باشند. پس تاثيرگذاري انقلاب اسلامي بر ساير كشورها طبيعي است. البته پيروزي انقلاب در كشوري به وقوع پيوست كه از متØدين بلوك غرب Ùˆ امريكا بود Ùˆ اصلا ژاندارم منطقه خليج‌Ùارس Ù…Øسوب مي‌شد. نظامي با اين مختصات، پس از پيروزي انقلاب اسلامي تاثيرات Ùˆ بازتابهاي بسياري بر نظامهاي داخلي، منطقه‌اي Ùˆ بين‌المللي گذاشت Ùˆ در واقع به عنوان يك پديده‌ جديد در همه‌ جنبه‌ها ظاهر شد؛ مثلا در نظريه‌هاي علمي Øتي انقلاب، در نظريه‌هاي جامعه‌شناختي علمي Ùˆ در مسائل مختلÙØŒ ابزاري براي تاثيرگذاري بر ساير كشورها Ùˆ انديشمندان شد. به تعبير امام (ره) تبليغات در انقلاب اسلامي به مثابه شمشيري برنده در جهت رساندن پيام انقلاب به ماوراي مرزها، به سرزمينهاي ديگر Ùˆ كشورهاي ديگر است. اين آغاز كار جمهوري اسلامي ايران بود كه ما عكس‌العمل خارجي آن را تاكنون با شكل‌گيري توطئه‌ها ØŒ ايستادگيها Ùˆ نقشه‌هاي شومي كه عليه انقلاب اسلامي ايران تدوين Ùˆ اجرا شده، مشاهده مي‌‌كنيم. از سويي انقلاب مواجه‌ بود با سي‌آي‌آ، توطئه‌ها، دولتمردان، سرمايه‌داران Ùˆ اÙرادي كه موجوديت انقلاب اسلامي مناÙع آنها را به خطر انداخته بود؛ يعني مخالÙانش، دولتمردان Ùˆ وابستگان Ùˆ از سويي مواÙقان، توده‌هاي مردم بودند. بي‌شك تشخيص چگونگي شكل‌گيري جنبشها Ùˆ مخالÙتها به كمك تبليغات جمهوري اسلامي در عرصه بين‌الملل، تاثير بسياري دارد. پس نكته مهم چيست؟ مهم آن شعارهاي انقلاب است كه مورد اجماع عمومي مردم در گوشه Ùˆ كنار جهان قرار گرÙت. اكنون هم در بØØ« مخالÙت امريكا با ايران مشاهده مي‌شود كه مولÙه‌هاي مورد نظر امريكا در Ø·Ø±Ø Ø¢Ø´ØªÙŠ با ايران، همانهايي است كه در انقلاب اسلامي بر نظام بين‌الملل تاثير گذاشته است. بنابراين كنار هم گذاشتن اين متغيرها Ùˆ مولÙه‌ها مي‌تواند پاسخ عميق Ùˆ جدي باشد در رابطه با اين سوال Øضرت‌عالي كه از جهت تبليغي ما تا Ú†Ù‡ Øد توانسته‌ايم مواضع انقلاب اسلامي را Ù…Ø·Ø±Ø Ùˆ Øقانيت خودمان را ثابت كنيم. نمونه مثال بارز آن جنگ ايران Ùˆ عراق است. هشت سال جنگ، نابرابر، همه‌ كشورها Øامي عراق، استÙاده از تسليØات كاملا ممنوعه، ايستادگي ملت، ولي در نهايت امروزه جهان در رابطه با عراق همان ØرÙÙŠ را مي‌زد كه زماني جمهوري اسلامي تنها كشوري بود كه در دنيا اعلام مي‌كرد كه صدام يك خطر Ùˆ تهديد امنيت جهاني است. اين مطلب را امروز دولتمردان امريكا Ù…Ø·Ø±Ø Ù…ÙŠâ€ŒÙƒÙ†Ù†Ø¯ØŒ هر چند به Ù„Øاظ كسب مناÙع خودشان است. در عين Øال همه‌ دنيا به ÙˆØشتناك‌بودن استÙاده از سلاØ‌هاي اتمي، ميكروبي اجماع نظر دارند. اين عكس‌العمل انقلاب اسلامي است كه من تنها در عرصه جنگ به آن اشاره كردم. در عرصه Ùكر وقتي ما به پيام امام (ره) به گورباچ٠در رابطه با مسائل داخلي شوروي توجه مي‌كنيم، Ùˆ ميزان تاثيرگذاري اين تعامل Ùرهنگي را مي‌بينيم، متوجه مي‌شويم كه چقدر به مولÙه‌هايي توجه Ùˆ تاكيد مي‌شود كه بعد از چندي واقع مي‌شود؛ يعني ما بايد به تاثيرات جمهوري اسلامي، مي‌خواهم كلان‌نگرانه بپردازيم. تاثيرات انقلاب، اهداÙÙŠ را ترسيم كرده كه يك سري‌اش جواب داده Ùˆ يك سري‌اش در Øال جواب دادن است Ùˆ قطعا اصول راهبردي آن در Øال دستيابي به پيش‌بينيهايي است كه پيش از اين مي‌كرد. تجسم Ùˆ ترسيمي كه انقلاب اسلامي از امريكا به جهان عرضه كرد، مثلا در اشغال عراق، اÙغانستان Ùˆ در اينكه امريكا مي‌گويد؛ هر Ú†Ù‡ كه من مي‌گويم همان است، خلاصه نمي‌شود. بلكه ما در تبليغات خود بايد اشاره كنيم به تعريÙÙŠ كه امريكا از تروريسم مي‌دهد Ùˆ سعي دارد كه جهان همين تعري٠را بپذيرد Ùˆ غير از اين نه Ùˆ تعريÙÙŠ كه از دمكراسي دارد Ùˆ سعي مي‌كند، همان تعريÙÙŠ را بدهد كه خود Ù…Ø·Ø±Ø Ù…ÙŠâ€ŒÙƒÙ†Ø¯ Ùˆ غير از آن نه. مهم‌ترين تبليغ اين است كه جمهوري اسلامي ايران Ùˆ مردم ايران در شرايطي كه دنيا دين را اÙيون توده‌ها Ùˆ Ùاقد كارآيي ميâ€Ø¯Ø§Ù†Ø³Øª Ùˆ غرب هم اصلا دين را به كناري گذاشته بود Ùˆ تÙكر سكولار بر مسائل غرب Øاكم بود.ØŒ يك Øركت ØŒ جنبش Ùˆ انقلابي را بر مبناي انديشه‌هاي ديني، راه مي‌اندازند اين بزرگترين تاثير نظري انقلاب اسلامي بر نظريات علوم سياسي Ùˆ بين‌المللي است كه موجب از بين‌رÙتن همه‌ نظريه‌هاي كليشه‌اي از پيش تعيين شده‌ نظريه‌پردازان مي‌شود Ùˆ تØولات نظري از اين بهâ€ÙˆØ¬ÙˆØ¯ مي‌آيد. البته با توجه به اينكه امكانات جمهوري اسلامي Ùˆ انقلاب اسلامي ايران در زمينه‌ ابزارهاي تبليغاتي Ùˆ تكنولوژي Ùˆ رسانه‌اي كم است، تØولاتي كه در جمهوري اسلامي واقع مي‌شود Ùˆ مواضع رهبران آن در مسائل مختلÙØŒ نتوانسته آن‌گونه كه بايد Ùˆ شايد به جهان عرضه شود. اما همين بس كه امروزه Øقانيت Ùˆ اقتدار اسلام Ùˆ انقلاب اسلامي ايران به جهانيان روشن شده است Ùˆ رهبر انقلاب در رابطه با بازتاب 25 ساله‌ انقلاب اسلامي ايران در جهان اشاره داشتند Ùˆ دارند كه بايد مورد تامل قرار گيرد Ùˆ نيز شعار انقلاب اسلامي كه دقيقا در نامه‌اي كه امام به گورباچ٠مي‌نويسد آن را دعوت به اسلام، ØµÙ„Ø Ùˆ دست برداشتن از اÙكار ماركسيستي Ùˆ مادي Ùˆ گرايش به اÙكار Ùˆ انديشه‌هاي ديني Ùˆ اسلامي مي‌كند. همه‌ اينها به عنوان عناصر موÙقيت‌آميز تبليغ پيام انقلاب اسلامي به شمار مي‌روند. اما در پاسخ به اين مساله كه Ú†Ù‡ عواملي مانع از تØقق شايسته‌ Ø·Ø±Ø Ù…ÙˆØ§Ø¶Ø¹ اسلام Ùˆ انقلاب اسلامي شده است، مي‌توان به اقدامات استراتژيكي مقابله‌جويانه‌ قدرتهاي بزرگ در برابر ايران اشاره كرد. مثلا امريكا با تمام توان از روز پس از پيروزي انقلاب تا به امروز، Øتي ذره‌اي را در مخالÙت با انقلاب اسلامي كوتاهي نكرده است. كشورهاي مختل٠را تØريك كردن، Ù…Øاصره‌ اقتصادي ايران، Ù…Øاصره‌ نظامي ايران Ùˆ امثال اينها را تبليغ كرده Ùˆ Øتي سياستهاي رويارويي گرايش‌هاي اسلامي راديكالي، [چون اين انقلاب يك انقلاب اسلامي بوده]ØŒ تØريك گرايشهاي اسلامي راديكال Ùˆ اÙراطي را در ايران Ùˆ منطقه دنبال كرده است. اصلا شكل‌گيري طالبان مظهر اين گرايش است يا مساله وهابي‌گري Ùˆ تشويق وهابيت به عنوان ابزاري در مقابل انقلاب اسلامي، بد جلوه‌دادن پيامها Ùˆ شعارهاي انقلاب اسلامي است اين بØØ«ØŒ بØØ« بسيار مهمي است Ùˆ انقلاب اسلامي بايد سعي كندبا نوشتن كتاب، برگزاري سمينارها، همايشها Ùˆ با استÙاده از انديشمندان داخلي كه يا ناآگاهانه يا مغرضانه يا بي‌تÙاوت نسبت به كليت مناÙع ملي به مسائلي مي‌پردازند Ùˆ مباØثي را Ù…Ø·Ø±Ø Ù…ÙŠâ€ŒÙƒÙ†Ù†Ø¯Ø› به اين بØØ« مهم توجه كند. قطعا بهترين كساني كه از Ø·Ø±Ø Ø§ÙŠÙ† مسائل Ùˆ اين مطالب سود مي‌برند ØŒ خود مخالÙان ايدئولوژيك انقلاب اسلامي، امريكا Ùˆ ديگر اÙراد هستند . پس به عقيده من بدجلوه‌دادن پيامها Ùˆ شعارهاي انقلاب اسلامي، از موارد بسيار تاثيرگذار بر بعد Ùرهنگي انقلاب است. يعني دشمن در اين جهت مي‌تواند بر ماهيت Ùرهنگي انقلاب اسلامي اثرات منÙÙŠ را بگذاردو نيز مسائل Ùيزيكي مانند جنگ ايران Ùˆ عراق Ùˆ هزينه‌هايي كه اين جنگ براي انقلاب اسلامي ايران داشت. مباني سياسي Ùˆ اقتصادي داخلي Ùˆ خارجي، از جمله مسائلي است كه سبب ايجاد درگيريهاي جناØي‌شدن Ùˆ اÙرادي را كه در داخل سعي مي‌كنند در برابر موجوديت انقلاب اسلامي، شعارهاي كلان آن Ùˆ خواسته‌هاي رهبري انقلاب اسلامي [كه از زمان خود Øضرت امام (ره) هم اين اقدامات شروع شده بود الان هم به Ù†Øوي ادامه دارد.] بايستند، تØريك مي‌كند. اين موارد، بهâ€Ø¹Ù„اوه ايجاد تنگناها، Ù…Øدوديتها Ùˆ Ùشارها Ùˆ تØريمهاي اقتصادي نقش اساسي Ùˆ مهم را در آسيب به انقلاب دارد. امروزه كشور امريكا براي ايجاد موانع عليه انقلاب اسلامي مي‌كند. از مناÙقين در خارج از كشور Ùˆ هر نيرويي كه بتواند به سهم خود انقلاب اسلامي را از اصول خودش باز دارد استÙاده ابزاري مي‌كند. اكنون زبان ما بايد با غرب چگونه باشد؟ به طور كلي Ùˆ در يك جمع‌بندي، آگاهانه بودن، مسئولانه بودن ØŒ ملاØظه‌ تجارب گذشته در تØليلها، ØÙظ مناÙع ملي ØŒ تØكيم سياستهاي منسجم Ùˆ واØد در داخل كشور، اØترام به اصول راهبردي انقلاب اسلامي مقدمه‌ بازگشايي زبان هستند؛ يعني بايد با اين مولÙه‌ها Ùˆ مقدمات زبان را باز كرد Ùˆ سعي شود كه تا Øد توان از تنشهاي موجود در داخل Ùˆ در عرصه‌ بين‌المللي جلوگيري كرده Ùˆ در عرصه‌ صØبت با دنياي غربي كه جمهوري اسلامي ايران را با همه‌ مولÙه‌ها Ùˆ اصولش مي‌پذيرند، Ùضاي سالم Ùˆ همراه با تÙاهمي Ùراهم شود. پيگيري Ùˆ ارتباط مداوم با سازمانها، نهادهاي جهاني Ùˆ بين‌المللي Ùˆ كوشش براي دستيابي به تÙاهم Ùˆ همگرايي، نقش مهمي در اين زمينه دارد. Øضور Ùعال جمهوري اسلامي در سازمانها Ùˆ نهادهاي جهاني، پذيرÙتن پديده‌هاي جهاني Ùˆ قوانين Øاكم بر نظام بين‌الملل تا اندازه‌اي كه به ÙˆØدت ملي Ùˆ Øاكميت ملي ما آسيب وارد نكند Ùˆ پيگيري Øقوقي Ùˆ قضايي مشكلات بين‌المللي ما از طريق Ù…ØاÙÙ„ بين‌المللي نهادهاي ذيربط، دسترسي به Ùناوريهاي جديد. [چون اين روزها عصر تكنولوژي است Ùˆ مبنا Ùˆ معيار Øضور قدرتمند كشورها در عرصه‌ي بين‌المللي با توان تكنولوژيك مقدور است]ØŒ اطلاعات جديد Ùˆ استÙاده صØÙŠØ Ø§Ø² آنها نقش اساسي Ùˆ مهمي در تبليغ انقلاب Ùˆ نظام جمهوري اسلامي ايران دارد.
بهâ€ÙƒØ§Ø±Ú¯ÙŠØ±ÙŠ اصل Øكمت Ùˆ مصلØت در برخورد با مسائل داخلي Ùˆ سياست خارجي كشورمان به عنوان يك قاعده زيربنايي، مي‌تواند مهم Ùˆ Ù…Ùيد باشد. تاكيد بر پيشينه‌ مشترك در زمينه‌هاي علمي، ادبي Ùˆ Ùرهنگي با كشورهاي ديگر [كه همان زبان تÙاهم است]ØŒ وجوه مشترك، مناسبات Ùˆ مراودات علمي، ادبي Ùˆ Ùرهنگي نيز برجسته كردن موضوعات مشترك مورد تÙاهم در زمينه‌هاي ديني، اجتماعي Ùˆ Ùرهنگي مي‌تواند نقش اساسي Ùˆ مهمي در گسترش روابط داشته باشد. Ø·Ø±Ø Ø§ÙŠÙ† موضوعات Ùˆ دعوت از نخبگان Ùكري كشورهاي ديگر Øائز اهميت است. اين جلسات ابزاري هستند براي اينكه نخبگان ايران، با مسائل Ùˆ واقعيتهاي موجود در ايران Ùˆ با انقلاب اسلامي آشنا شوند Ùˆ از تبليغات ناجوانمردانه Ùˆ گسترده غيرايراني Ùˆ اسلامي جلوگيري شود Ùˆ در نهايت اهدا٠اساسي Ùˆ مهم انقلاب اسلامي ايران در عرصه‌ جهان كه اهداÙÙŠ خيرخواهانه، انسان‌مدارانه، ارزشي Ùˆ اصولي هستند، عرضه شود Ùˆ همه بدانند وقتي در نظام بين‌الملل از تروريسم صØبت مي‌شود، ايران كشوري است كه از تروريسم بيشترين آسيب را ديده است Ùˆ به دليل باÙت تروريستي كه Øاكم بر سياستهاي كلان امريكا Ùˆ اسراييل است، با اين دو رژيم مخال٠است. وقتي از دمكراسي صØبت مي‌شود بدانند كه ايران كشوري است كه در عرض بيست Ùˆ چهار Ù€ پنج سال از عمر خود، بيش از بيست Ùˆ چهار Ù€ پنج بار انتخابات سراسري مردمي Ùˆ عظيمي را برگزار كرده كه در هر انتخابات، جناØ‌هاي مختل٠بر سر كار آمده‌ Ùˆ كنار رÙته‌اند پس بايد بهترين شكل از ديپلماسي Ùˆ دمكراسي را در صØنه‌ سياسي Ùˆ اجتماعي ايران، Ù†Øوه مشاركت مردم با مسئولين نظام Ùˆ Ù†Øوه مشاركت مسئولين با مردم Øساسيتهاي خاصي كه در نظام قدرت كشور نسبت به ارزشهاي ايران، اصول راهبردي Ùˆ مناÙع مردم هست مورد توجه اÙكار عمومي جهان قرار دهند همچنين نظام اسلامي ايران بايد مولÙه‌هاي يك دولت مترقي Ùˆ پيشرو را كه در ايران به شكل بسيار منطقي Ùˆ تعري٠شده‌اي وجود دارد، نشان مي‌دهد Ùˆ طبق آمار Ùˆ ارقام موجود اعلام كند كه در Øال Øاضر در ايران مطبوعات، Ù…ØاÙÙ„ مختل٠علمي Ùˆ دانشگاهي بيشتر از آن Øدي كه مشخص شده در چارچوب قانون مشخص شده، آزادي دارند Ùˆ مي‌توانند مسائل خود را Ù…Ø·Ø±Ø ÙƒÙ†Ù†Ø¯Ø› به طوري كه اگر اين مسائل در كشور ديگري Ù…Ø·Ø±Ø Ø´ÙˆØ¯ØŒ ممكن است با اين استدلال كه مخال٠مناÙع ملي Ùˆ كلان كشور است با آنها مقابله شود. بنابراين چون تبليغات سوء بيگانه عليه ايران بسيار جامع، Øساب شده، دقيق Ùˆ Øتي علمي است، نياز است كه با استÙاده از امكانات موجود، جامعه‌ ايران به خوبي معرÙÙŠ شود.
◠با اين توضيØات در مورد Ù†Øوه Ùˆ Øجم Ùعاليتهايي كه در رابطه با شناساندن انقلاب در خارج ازكشور بايد انجام شود، نقش Ùˆ جايگاه كنوني ما در نظام جهاني، خصوصا دنياي اسلام را چگونه ارزيابي مي‌كنيد؟
○با توجه به مباØثي در مورد موقعيت جمهوري اسلامي ايران در نظام بين‌الملل Ù…Ø·Ø±Ø Ø´Ø¯ Ùˆ با تاكيد بر شعارهاي راهبردي Ùˆ اساسي جمهوري اسلامي در جامعه‌ بين‌الملل مي‌توانيم به اين نكته اشاره كنيم كه انقلاب اسلامي ايران، كه شعارهايي را Ù…Ø·Ø±Ø ÙƒØ±Ø¯Ù‡ كه در واقع تبيين كننده وضعيت آينده‌ نظام بين‌الملل است؛ يعني وقتي كه از اشغال‌گري اسرائيل Ùˆ از استبداد امريكا در عرصه‌ بين‌الملل Ùˆ يا در منطقه صØبت مي‌كند، در Øقيقت اين موارد همان متغيرها Ùˆ مولÙه‌هايي هستند كه آينده را تشكيل مي‌دهند. امروزه درعرصه‌ بين‌الملل، ايران به عنوان كشوري Ù…Ø·Ø±Ø Ø§Ø³Øª كه با اساسي‌ترين عناصر شكل دهنده‌ آينده نظام بين‌الملل درگير است Ùˆ از اين Øيث در ميان كشورهاي ديگر، رهبران كشورها Ùˆ مردم جهان با وجود تØريÙÙŠ كه از سياستهاي كلان انقلاب اسلامي شده است، به عنوان كشوري مقتدر، مستقل وكشوري كه در عرصه‌ نظام بين‌الملل با اتكاي به خود Øضور Ùعال دارد، شناخته شده است. امروزه ايران را جزء كشورهاي اقماري نمي‌دانند، زيرا با توجه به دستاوردهاي بين‌المللي انقلاب اسلامي در عرصه تØولات Ùˆ دگرگونيهاي موجود، ايران به عنوان كشوري صاØب قدرت Ùˆ توان Ù…Ø·Ø±Ø Ø§Ø³Øª. كشوري كه با جنگ قدرتهاي Øامي عراق، با قدرت مقابله Ùˆ ايستادگي كرد، كشوري كه با وجود توطئه‌هاي مختل٠امريكا توانسته تا به امروز مقاومت كند Ùˆ از اين منظر هم از جايگاه بين‌المللي بالايي برخوردار است. از Ù„Øاظ موقعيت جامعه‌شناختي هم، انقلاب اسلامي ايران با كشورهاي ديگر ارتباط Ùرهنگي تعريÙ‌شدهâ€Ø§ÙŠ را دارد اين انقلاب خواهان آزادي، دمكراسي، مبارزه با تروريسم، تعامل دو جانبه بين دولتها Ùˆ ملتها، مخالÙت با استبداد كشوري بر كشور ديگر بوده است، در اين دوره‌ 25 ساله هم تمام Ùˆ سياستهاي خارجي ما بر اين مولÙه‌ها تنظيم ‌شده است Ùˆ ادامه هم دارد .نظام اسلامي ايران از طرÙÙŠ جايگاه صلØ‌خواهي Ùˆ صلØ‌طلبي دارد Ùˆ از سويي مخال٠با قدرتهاي تروريست Ùˆ جنگ‌طلب است كه ØµÙ„Ø Ø±Ø§ تنها به جهت ØÙظ مناÙع ملي خود تعري٠مي‌كنند. طبيعتا جايگاه جمهوري اسلامي ايران، جايگاهي است كه ديپلماسي قويي امكانات داخلي جديي را مي‌طلبد. بنابراين كشوري با اين جايگاه، قطعا نقش موثري در عرصه‌ بين‌الملل خواهد داشت، همان‌طور كه ما نقش ايران را در اÙغانستان، عراق در مسائل مختل٠منطقه مثلا در رابطه با ژئوپلتيك، بØثهاي مختل٠خليج‌Ùارس، نقش كليدي در رابطه با درياي خزر جايگاه سياسي آن را در رابطه با مسائل مختل٠Ùرهنگي نبايد ناديده بگيريم. لذا امروزه جامعه جهاني براي نقش ايران در منطقه‌ خاورميانه Ùˆ در جهان، يك Ùضاي بسيار جدي Ùˆ بازي را ايجاد كرده Ùˆ به آن توجه داشته است.
â—آقاي دكتر به نظر شما، Øركت به سمت مذاكره يا اØيانا رابطه‌ با امريكا بدون كارشناسي دقيق Ú†Ù‡ صدمات Ùˆ لطماتي را به ژست Ùˆ پرستيژ منطقه‌اي ما مي‌زند؟
○قطعا با توجه به شرايط كنوني آنچه كه از مذاكره يا رابطه با امريكا عايد ما مي‌شود، از دست دادن اصول راهبردي Ùˆ جايگاه كنوني ايران در عرصه‌ بين‌الملل است Ùˆ بي‌شك اين وضعيت Ú†Ù‡ در كوتاه مدت Ùˆ Ú†Ù‡ در دراز مدت، مشكل جدي را براي ما ايجاد خواهد كرد. اما با توجه به خواسته‌هايي كه امريكا بارها عنوان كرده مثلا شرط مذاكره اين است كه ايران مساله خودش را با اسرائيل تمام كند Ùˆ آن گروه‌هايي كه براي ملت Ùˆ كشور خود مي‌جنگند، تروريست تلقي شوند؛ طبيعتا انجام چنين مذاكره‌اي براي امريكا يك موÙقيت است Øتي در اصل مذاكره Ùˆ زماني كه هنوز ارتباط هم برقرار نشده، قطعا جايگاه منطقه‌اي Ùˆ بين‌المللي ايران با آسيب مواجه خواهد شد. برخي گمان مي‌كنند كه اگر امريكا در منطقه خاورميانه Øامي ايران شود، بسياري از مشكلات كنوني‌ ايران در رابطه با مسائل مرزي، ارزي، اقتصادي Ùˆ منطقه‌اي ØÙ„ مي‎شود؛ اما بي‌شك اين امر تØقق نمي‌يابد. زيرا مشكل ايران Ùˆ امريكا در مذاكره‌اي است كه بر پايه‌ اصولي تنظيم مي‌شود Ùˆ آن اصول، اصول خاصي است كه اگر ايران بپذيرد، بايد ضررهاي به مراتب بيشتري را بپذيرد كه در اين صورت شعارهاي اساسي‌مان، موجوديت‌مان، 25 سال مبارزه Ùˆ استقلال كشور را از دست مي‌دهيم Ùˆ دوباره بØØ« وابستگيهاي Øوزه‌ نظم نوين جهاني Ùˆ اØياي قراردادهاي 1919 را پيش روي خودمان خواهيم ديد؛ به عبارت ديگر واقعيتهاي گذشته كه اندكي نيز Ùراموش شده، تØقق پيدا خواهد كرد.
◠بسياري از آگاهان مسائل سياسي معتقدند، اگر ايران به اولين خواسته امريكا در موضوع مذاكره Ùˆ يا اØيانا رابطه تن دهد، در يك تنزل تدريجي گرÙتار مي‌شود كه رهايي از آن ممكن نيست. آيا شما هم اين مساله را قبول داريد؟
â—‹ قطعا به Ù„Øاظ سياست كلان امريكا كه در رابطه با مذاكره‌ با ايران به چشم مي‌خورد، اين مساله تØقق پيدا خواهد كرد. زيرا روند مذاكره‌ ما با امريكا زنجيره‌اي است، يك Øلقه نيست كه آن Øلقه از Øلقه‌هاي ديگر جدا باشد . هر Øلقه‌اي ØŒ Øلقه ديگري را دنبال خود دارد كه در نهايت آخرين Øلقه‌ ارتباطات، ما را به Øذ٠اصول راهبردي انقلاب اسلامي مي‌رساند. اين امر سرانجام يك نگاه خرد Ùˆ كوته‌بينانه به مسائل سياسي ما در منطقه Ùˆ در رابطه با مسائل غرب Ùˆ مخصوصا امريكا است كه بايد مورد توجه تØليل‌گران، انديشمندان Ùˆ نظريه‌پردازان باشد. تجربه ثابت كرده است كه هر موقع ما نسبت به اصول راهبردي خود با جديت عمل كرديم، به نتايج مثبتي رسيديم؛ مثلا اگر در جنگ عراق ما همين نگاه را ‌داشتيم كه مگر مي‌شود با كشوري مثل عراق با آن همه Øمايتها Ùˆ هدايتها مقابله كرد، همان روز قسمتهايي از خاك پاك كشورمان را از دست مي‌داديم، چنان‌كه درگذشته هم تجربه‌ آن را داشتيم. در واقع صØنه‌ رويارويي ما با امريكا اگر در جهت آن استراتژيكي كه امريكا آن را براي ما تدوين كرده ØŒ دنبال شود، در نهايت منجر به از دست رÙتن كل ماهيت انقلاب اسلامي خواهد شد كه در اين صورت، آيندگان ما را نخواهند بخشيد. كما اينكه ما بسياري از گرÙتاريها Ùˆ مشكلاتي كه امروزه پيش روي خود داريم Ùˆ در زمان گذشته داشتيم، به Ù„Øاظ تصميمات Ù…Øتاطانه Ùˆ توام با ترس Ùˆ ÙˆØشتي بود كه گذشتگان ما در نقاط بسيار Øساس زماني مي‌گرÙتند Ùˆ نتيجه‌ آن آسيبهاي جدي بود كه به دنبال داشت.
â—آقاي دكتر به عنوان آخرين سوال Ùˆ جمع‌بندي Ú¯Ùت‌وگو Ú†Ù‡ پيش‌بيني از آينده‌ نظام Ùˆ انقلاب اسلامي ايران Ùˆ مخصوصا موضوع مناسبات ايران Ùˆ امريكا داريد؟
â—‹ تØقق هر گونه وضعيتي براي انقلاب اسلامي ما، قطعا در گرو ØÙظ اصول ارزشي است كه نقش مهمي در سرنوشت ما دارد. طبيعتا ما بايد به يك سلسه اصول پايبند باشيم Ùˆ در جهت تØقق آن اصول، ÙˆØدت رويه Ùˆ نظر داشته باشيم. بايد بدانيم كه آينده‌ ايران ما در گرو اقدامي است كه ما انجام مي‌دهيم؛ اقدام صØÙŠØ Ø¢Ù† است كه منطبق با همه‌ مباني انقلاب، سير تكاملي Ùˆ سير استقلالي Øاكم بر وضعيت خودم را در نظام بين‌المل را به شكل واقع‌بينانه‌تر Ùˆ آگاهانه‌تر تØقق ببخشيم. Ùˆ بدين ترتيب آينده روشني را براي نظام ترسيم كنيم اما اگر از اصول انقلاب عدول كرده آنها را به معامله واگذاريم Ùˆ نسبت به آنها اØساس تعهد Ùˆ مسووليتي نداشته باشيم Ùˆ يا اينكه دچار يك نوع بØران هويتي بشويم؛ به بلا مبتلا شده‌ايم Ùˆ نتيجه آن براي آينده‌ ما همان چيزي است كه در گذشته دچار آن بوديم، بنابراين آينده ما بستگي به عمل Ùˆ رÙتار سياسي ØŒ اجتماعي Ùˆ Ùرهنگي ما دارد، در رده مردمي Ùˆ ساختار اجتماعي، Ùˆ در رده مسوولان Ùˆ مديران ‌جامعه با مولÙه‌ها Ùˆ ويژگيهاي خاص خود پايبندي به شعارهاي ارزشي Ùˆ ديني Ùˆ Ø§ØµÙ„Ø§Ø Ø¨Ø±Ø®ÙŠ امور كه ما را از شعارهاي انقلاب دور مي‌كند؛ مي‌تواند در تقويت آينده‌اي مثبت براي كشور ما، نقش اساسي Ùˆ موثري داشته باشد. طبعا اگر آينده ما اين‌گونه رقم بخورد، انقلاب اسلامي در مناسبات بين‌المللي Ùˆ در وضعيت منطقه‌اي Ùˆ در جهان، يك قدرت تاثيرگذاري خواهد بود Ùˆ در پديده جهاني‌شدن Ùˆ نظم نوين جهاني، متغير Ùˆ مولÙه‌ اسلام نقش مهمي را ايÙا مي‌كند. در اين چهارچوب بايد واقعيتهاي نظام بين‌الملل را هم مد نظر قرار دهيم؛ دوستان Ùˆ دشمنان خود را براساس اصول راهبردي خود تنظيم Ùˆ تعري٠كنيم Ùˆ بر اين اساس بسياري از كشورهاي اسلامي منطقه را با تدوين اصول استراتژيكي راهبردي Ùرهنگي بيشتر به طر٠خود جذب كنيم، مناسباتمان را بيشتر كنيم Ùˆ با اين پشتوانه همراه با آمادگيهاي دروني، قطعا ما مي‌توانيم آينده بسيار روشن Ùˆ مثبتي را براي جامعه پيش‌بيني كنيم. در اين مسير بايد متغيرهاي Øاشيه‌اي بازدارنده را از سر راهمان برداريم . [همه چيز مي‌تواند به عنوان متغير بازدارنده Øاشيه‌اي مد نظر قرار گيرد] Ùˆ اختلاÙات را به اتØاد Ùˆ ÙˆÙاق جمعي تبديل كنيم Ùˆ بدانيم كه زماني موÙقيتهاي جامعه‌ ما به Ùعليت خواهند رسيد كه يك اجماع عمومي، ÙˆÙاق جمعي Ùˆ ÙˆØدت نظري در ما وجود داشته باشد. زيرا همواره بهترين Ùˆ اساسي‌ترين Ø³Ù„Ø§Ø ÙˆØدت است. طي تمام دوره‌هاي شكل‌گيري انقلاب اسلامي، ÙˆØدت كلمه به مثابه ÙˆØدت نظر Ùˆ عمل، عامل اصلي مو.Ùقيت بود. به هر Øال ايران را بايد از خودمان ببينيم. ما ايراني Ùˆ مسلمان هستيم Ùˆ اين نگرش قطعا براي ما تعهداتي را به دنبال خواهد داشت. اين تعهدات، بايد بر پايه‌ اصول راهبردي، Ù…Øصول نظر علاقه‌مندان به ايران باشد Ùˆ با در نظرگيري زيرساختهاي جامعه‌ ايران همچون مباني ارزشي، ديني Ùˆ اسلامي باشد. در مباني ارزشي Ùˆ ديني تمام مولÙه‌هاي كارامد نظير دمكراسي Ùˆ Øمايت از مردم وجود دارد كه بايد آنها را كش٠كرد Ùˆ بهâ€ÙƒØ§Ø± گرÙت Ùˆ نسبت به آنها تعهد Ùˆ مسووليت ديني Ùˆ الهي داشت. وقتي كه اين‌طور باشد، ما با هوشياري Ùˆ اØتياط بيشتري عمل خواهيم كرد. جامعه‌اي كه براساس اين معيارها Ùˆ متغيرها شكل گرÙته شود، جامعه موÙقي خواهد بود. همان‌طور كه ما در دوره‌اي از زمان از اين مولÙه‌ها استÙاده كرديم Ùˆ انقلاب اسلامي با تمام اين عظمت Ùˆ ارزش به پيروزي رسيد. بنابراين اگر باز هم در شرايط كنوني از اين مولÙه‌ها به Ù†ØÙˆ بديع Ùˆ جدي استÙاده شود، تبعات اساسي‌تر Ùˆ جدي‌تري را به دنبال خواهد داشت.
â— Ù€ از توضيØات جامع جنابعالي سپاسگزارم.