ديوان عالي آمريكا با درخواست گروگان‌هاي سابق آمريكايي كه مدت 444 روز در اسارت مقامات جمهوري اسلامي بودند، براي درياÙت غرامت مخالÙت كرده است. اين گروگان‌ها Ú¯Ùته‌اند كه به‌خاطر شكنجه‌هايي كه در طول اسارت خود در ايران متØمل شده‌اند 33 ميليارد دلار غرامت از دولت ايران مي‌خواهند. به‌موجب مواÙقتنامه‌اي كه در سال 1359 در الجزاير ميان ايران Ùˆ آمريكا به امضا رسيد، آمريكا تعهد كرد كه عليه ايران در زمينه گروگانگيري دست به شكايت Ùˆ اقدام قانوني نزند.
كنگره آمريكا به‌منظور كمك به گروگان‌ها براي دور زدن قرارداد الجزاير Ùˆ اجازه ياÙتن براي Ø·Ø±Ø Ø§Ø¯Ø¹Ø§ÙŠ غرامت عليه دولت جمهوري اسلامي در 1375 قانوني را به تصويب رساند كه در آن به شهروندان آمريكا اجازه مي‌دهد دعاوي خود را عليه دولت‌‌هاي Øامي تروريسم به دادگاه‌هاي آمريكا ارائه كنند. در 1379 ترنس ترايب، استاد Øقوق دانشگاه هاروارد به‌عنوان وكيل مداÙع گروگان‌هاي آمريكايي كه 444 روز در اسارت مقامات جمهوري اسلامي ايران بودند، دادخواستي را براساس قانون مصوب كنگره تقديم دادگاه كرد Ùˆ تقاضاي 33 ميليارد دلار غرامت براي گروگان‌ها Ùˆ خانواده‌هاي آنان نمود. اما دادگاه Ùدرال آمريكا روز 25 خرداد 1383 اين دادخواست را به‌علت مغايرت آن با قرارداد الجزاير نپذيرÙت.â€[1]
پيشينه
با پيروزي انقلاب اسلامي رويارويي ميان ايران Ùˆ آمريكا آغاز گرديد. در ابتدا مقامات آمريكايي براي مهار انقلاب اسلامي Ùˆ ØÙظ مناÙع خود در ايران مأموران جاسوسي آمريكا را بسيج كردند تا با برقراري ارتباط‌هاي متعدد در اركان نوپاي ايران Ù†Ùوذ كنند. آمريكايي‌ها سپس با بهبود اوضاع[2] تعداد اعضاي سÙارت Ùˆ كنسولگري آمريكا را به Øدود 70 Ù†Ùر اÙزايش داده امنيت داخلي سÙارت را تقويت نمودند Ùˆ نيز پيش‌بيني‌هاي لازم را براي از ميان بردن اسناد سري Ùˆ تجهيزات دقيق مخابراتي در وضعيت اضطراري به‌عمل آوردند.[3]
اشتياق آمريكا به ادامه سلطه‌جويي در ايران با شتاب دولت موقت در عادي‌سازي روابط Ù€ كه نمود بارز آن ملاقات مهدي بازرگان Ùˆ ابراهيم يزدي با زبیگنيو برژینسكي در الجزاير بود Ù€ همراه شد.[4] با اين Øال، ديدگاه‌هاي ضدآمريكايي Ùˆ ضدامپرياليستي امام خميني (ره) Ùˆ پناه دادن آمريكا به Ù…Øمدرضا پهلوي اØساسات ضدآمريكايي ملت ايران را تشديد كرد كه اين امر در نهايت منجر به بروز تظاهرات 13 آبان Ùˆ تسخير سÙارت آمريكا گشت.
تظاهركنندگان در Øالي‌كه اين پلاكارد را «ما نمي‌خواهيم به شما آسيبي برسانيم ... ما مي‌خواهيم در اينجا دست به تØصن بزنيم» Øمل مي‌كردند وارد سÙارت شدند Ùˆ آنجا را به تصر٠خود درآوردند[5] به اين ترتيب يكي مهم‌ترين وقايع انقلاب اسلامي شكل گرÙت. با تسخير سÙارت Ùˆ گروگان گرÙتن 66 هزار Ù†Ùر از كاركنان آن انقلاب دوم با شور Ùˆ Øال Ùˆ Øرارت دوران پيروزي انقلاب آغاز گرديد Ùˆ مورد Øمايت قاطعانه امام خميني (ره)ØŒ تأييد مجلس خبرگان Ùˆ شخصيت‌هاي مذهبي قرار گرÙت. دولت موقت بر اين باور بود كه از طريق مذاكره Ùˆ Ú¯Ùت‌وگو موضوع را ØÙ„ نمايد اما وقتي مطمئن شد كه وعده Û²Û´ ساعته آقاي يزدي به بروس لينگن كاردار آمريكا كه همراه با دو آمريكايي ديگر در وزارت امورخارجه ايران نگهداري مي‌شدند مبني بر آزادي گروگان‌ها تØقق نمي‌يابد مجبور به استعÙا شد.[6] با اين استعÙا مشخص گرديد كه مسئله پيچيده‌تر از آن است كه با چند پيام Ùˆ مذاكره مستقيم Ùˆ غيرمستقيم Øل‌وÙصل شود.
دولت آمريكا وقتي نقطه اميد خود (دولت موقت) را از دست داد Ùعاليت گسترده‌اي را در Ø³Ø·Ø Ù…Ù†Ø·Ù‚Ù‡â€Œâ€ŒØ§ÙŠ Ùˆ Ùرامنطقه‌اي براي آزادي گروگان‌ها آغاز كرد كه از آن جمله مي‌توان به موارد ذيل اشاره كرد.[7]
الÙ) اقدامات سياسي
1Ù€ ميانجي‌گري سازمان آزادي‌بخش Ùلسطين (ساÙ)Ø›
2Ù€ ملاقات‌هاي Ù…Øرمانه؛
3Ù€ مراجعه به سازمان ملل متØد؛
4ـ اخراج مأموران سياسي ايران؛
5Ù€ Ùرستادن شاه به پاناما؛
6Ù€ تشكيل كميسيون تØقيق؛
7ـ قطع رابطه سياسي؛
ب) اقدامات اقتصادي
1Ù€ قطع صادرات Ù†Ùت؛
2ـ توقي٠دارايي‌هاي ايران در بانك‌هاي آمريكا؛
3Ù€ تØريم اقتصادي.
ج) اقدامات نظامي
1ـ عمليات نجات؛
2ـ كودتاي نوژه؛
3Ù€ تواÙÙ‚ پنهان يا چراغ سبز به عراق.
دانشجويان پس از تسخير سÙارت آمريكا طي بيانيه‌اي خطاب به ملت ايران دلايل تصر٠سÙارت را چنين اعلام كردند:
Ù€ اعتراض به آمريكا جهت پناه دادن به شاه Ùˆ استÙاده از شاه جنايتكاري كه قاتل ده‌ها هزار زن Ùˆ مرد است Ùˆ نيز اعلام انزجار از اين عمل آمریكا در تمام دنيا؛
Ù€ اعتراض به آمريكا به سبب توطئه‌ها Ùˆ دسيسه‌هاي ناجوانمردانه‌اش در مناطق مختل٠كشور Ùˆ نيز Ù†Ùوذ در ارگان‌هاي اجرايي مملكت؛
ـ اعتراض به آمريكا به‌دليل نقش مخرب و خانمان‌براندازش در برابر رهايي ملتهاي منطقه از دام امپرياليسم كه هزاران مؤمن انقلابي را به خاك و خون مي‌كشند.[8]
بيانيه الجزاير
دانشجويان پيرو امام خميني 5 شرط را براي آزادي گروگان‌ها اعلام كرده بودند. با مرگ شاه در يك بيمارستان نظامي در قاهره در تاريخ 5 مرداد Û±Û³ÛµÛ¹ شرط استرداد شاه به ايران خود به خود منتÙÙŠ شد Ùˆ شرايط ديگر باقي ماند. امام خميني در پيامي به مناسبت Øج در تاريخ 11 شهريور 1359ØŒ ØÙ„ مسئله گروگان‌ها را به مجلس واگذار كرد. در آن زمان مسئله گروگان‌ها به كانون يكي از داغ‌ترين بØث‌ها Ùˆ مذاكرات مجلس بديل گرديد.
پس از تصويب مجلس Ùˆ ارجاع كار به دولت جمهوري اسلامي، دولت الجزايز به‌عنوان ميانجي دو دولت ايران Ùˆ آمريكا از سوي دو كشور پذيرÙته شد Ùˆ متعاقباً مذاكرات پرÙراز Ùˆ نشيب Ùˆ Ùشرده‌اي در الجزاير Ùˆ تهران به جريان اÙتاد Ùˆ بيانيه‌اي به تواÙÙ‚ دو كشور ايران Ùˆ آمريكا رسيد Ùˆ قرار شد همزمان با اجراي بيانيه، گروگان‌ها آزاد شوند. در اين مذاكرات، شرايط چهارگانه مصوب مجلس شوراي اسلامي مبناي Ú¯Ùت‌وگو قرار گرÙت Ùˆ براي اجراي هر شرط راه‌كارهايي به تواÙÙ‚ دوطر٠رسيد. اين شرايط عبارت بودند از:
1ـ آزاد گذاشتن تمامي سرمايه‌هاي ايران؛
2ـ لغو تمام ادعاهاي آمريكا عليه ايران؛
3ـ تضمين عدم دخالت سياسي و نظامي آمريكا در ايران؛
4ـ بازپس دادن اموال شاه.
نتيجه مذاكرات در واقع تهيه دو بيانيه و چند سند تعهد بود:
1ـ بيانيه اصلي شامل اصول كلي؛
2Ù€ بيانيه Øل‌وÙصل دعاوي؛
3Ù€ سند تعهدات دوطرÙ.
كه مجموعاً به نام بيانيه‌هاي الجزاير معرو٠شد. علت انتخاب كلمه بيانيه به جاي قرارداد يا تواÙقنامه نيز اين بود كه ايران Øاضر به نشستن بر سر ميز مذاكره با آمريكا نبود Ùˆ دولت الجزاير به‌عنوان واسطه، آنچه را كه طي مذاكرات طولاني ميان ايران ‌آمريكا از طريق الجزاير به تواÙÙ‚ دوطر٠رسيده بود، به‌صورت بيانيه‌هايي منتشر نمود Ùˆ ايران Ùˆ آمريكا به‌طور جداگانه بيانيه‌هاي مزبور را با امضاي خود تأييد Ùˆ به دولت الجزاير تسليم كردند.[9]
تعهدات آمريكا
براساس بيانيه الجزاير آمريكا نسبت به موارد زير متعهد گرديد:[10]
1Ù€ كه از طريق لغو اØكام انسداد تا Øد امكان وضعيت مالي ايران را به‌صورت قبل از 23 آبان 1358 (تاريخ صدور دستور انسداد سرمايه‌هاي ايران از طر٠رئيس‌جمهور آمريكا) بازگرداند.
2Ù€ از طريق اعمال ترتيبات پيش‌بيني شده در بيانيه مربوط به Øل‌وÙصل ادعاها Ùˆ ارجاع دعاوي به Øكميت مرضی‌الطرÙين تمام اقدامات Øقوقي در دادگاه‌هاي ايالات‌متØده كه متضمن ادعاي اتباع Ùˆ مؤسسات آمريكايي عليه ايران Ùˆ مؤسسات دولتي آن است خاتمه داده، كليه اØكام توقي٠و اØكام قضايي صادره را لغو، ساير دعاوي براساس چنين ادعاهايي را ممنوع Ùˆ موجبات خاتمه دادن آنها را Ùراهم نمايد.
3ـ از اين پس در امور داخلي ايران به هر صورت مداخله ننمايد.
4Ù€ دارايي‌هاي ايران، موجود در قلمرو قضايي ايالات‌متØده را به Ø´Ø±Ø Ø°ÙŠÙ„ مسترد سازد:
الÙ. طلاهاي متعلق به ايران Ùˆ كليه دارايي‌هاي ايران موجود نزد بانك Ùدرال رزرو نيويورك به انضمام بهره متعلقه؛
ب. دارايي‌هاي نزد شعب خارجي بانك‌هاي آمريكايي با بهره متعلقه. (از اين Ù…ØÙ„ اقساط آتي وام‌هاي دولت Ùˆ مؤسسات كنترل‌شده به‌وسيله دولت بازپرداخت خواهد شد)Ø›
Ù¾. دارايي‌هاي نزد شعب داخلي بانك‌هاي آمريكايي در آمريكا، اين دارايي‌ها به‌دليل وجود اØكام توقي٠دادگاه‌ها، Øداكثر ظر٠شش ماه آزاد خواهد شد كه نيمي از وجوه آزادشده Øداكثر تا يك ميليارد دلار در يك Øساب تضميني بهره‌دار به نام بانك مركزي دولت الجزاير نگهداري خواهد شد كه صرÙاً براي تضمين پرداخت Ùˆ تأديه ادعاهاي ايران طبق بيانيه Øل‌وÙصل ادعاها مورد استÙاده قرار خواهد گرÙت؛
ت. دارايي‌هاي ديگر ايران شامل وجوه Ùˆ اوراق بهادار Ùˆ هر آنچه كه در چارچوب‌بندي‌هاي Ùوق قرار نمي‌گيرد؛
5Ù€ كليه تØريم‌هاي تجاري عليه ايران را لغو نمايد.
6Ù€ ادعاهاي مطروØÙ‡ در دادگاه بين‌المللي عليه ايران را پس بگيرد.
7Ù€ از اقامه دعوا توسط ايالات‌متØده Ùˆ يا اتباع آن Ùˆ يا اشخاص غيرآمريكايي در دادگاه‌هاي آمريكا در مورد هر گونه ادعاي Øال يا آينده عليه ايران در رابطه با موارد زير جلوگيري نمايد:
الÙ. دستگيري Ùˆ توقي٠گروگان‌ها؛
ب. خسارات وارده به اموال ايالات‌متØده Ùˆ يا اتباع ايالات‌متØده در داخل Ù…Øوطه لانه جاسوسي؛
Ù¾. صدمات وارده به اتباع ايالات‌متØده Ùˆ يا اموال آنها در جريان انقلاب اسلامي ايران.
8Ù€ موجبات بازگشت دارايي‌هاي خانواده شاه را كه در آمريكا موجود مي‌باشد، به ايران از طريق زير Ùراهم آورد:
الÙ. انسداد Ùˆ ممنوعيت انتقال اموالي كه در كنترل وارث شاه Ùˆ يا هر يك از بستگان نزديك وي بوده Ùˆ به‌عنوان خوانده از جانب ايران، عليه آنان در دادگاه‌هاي ايالات‌متØده Ø·Ø±Ø Ø¯Ø¹Ø§ مي‌شود؛
ب. جمع‌آوري اطلاعات از اشخاص مقيم در Øوزه قضايي آمريكا در مورد اموال مزبور Ùˆ تسليم آنها به ايران Ùˆ اعمال مجازات‌هاي كيÙري Ùˆ مدني در صورت تخل٠از اين امر؛
Ù¾. اجراي مصوبه‌ها Ùˆ اØكام ايران در ارتباط با اين دارايي‌ها به‌وسيله دادگاه‌هاي آمريكا؛
ت. اجراي Øكام نهايي دادگاه‌ها؛
Ø«. ايالات‌متØده متعهد شده است كه ضمن پذيرش رأي هيأت داوري در مورد هرگونه اختلا٠و قصور در اجراي تعهدات Ùوق، خسارات وارده به ايران را جبران نمايد.
ديدگاه‌ها و نظريات
سناي آمريكا قانوني را به تصويب رساند كه براساس آن دولت آمريكا اجازه خواهد داشت تا ميليون‌ها دلار از اموال Ùˆ دارايي‌هاي ايران را به‌عنوان غرامت Ùˆ خسارت روØÙŠ Ùˆ رواني به گروگان‌هاي آمريكايي Ùˆ خانواده آنها بپردازد. اين قانون تنها مختص ايران نيست Ùˆ كليه كشورهايي را كه تاكنون در آنها آمريكايي‌ها گروگان گرÙته شده‌اند، شامل مي‌شود. با تصويب اين قانون كليه اÙرادي كه در خارج از آمريكا بنا به هر دليل مورد اذيت Ùˆ آزار Ùˆ شكنجه Ùˆ گروگا‌ن‌گيري قرار گرÙته باشند مستØÙ‚ درياÙت خسارت از دولت آمريكا هستند. دولت آمريكا نيز مجاز خواهد بود تا اين غرامت را از Øساب‌هاي بلوكه شده كشورهاي خاطي برداشت كند. اين مصوبه در پي شكايت Ùˆ نامه‌نگاري عده‌اي از گروگان‌هاي سابق در لبنان Ùˆ ايران به مجامع قضايي Ùˆ كنگره به تصويب رسيد. كنگره آمريكا در تلاشي به‌منظور كمك به گروگان‌هاي سابق با گذراندن قانون Ùوق‌الذكر، قرارداد الجزاير را كنار گذاشته Ùˆ Ø·Ø±Ø Ø¯Ø¹ÙˆÙŠ عليه ايران را قانوني ساخت، اما دادگاه عالي Ùدرال آمريكا رأي خود را در مورد معتبر باقي ماندن قرارداد الجزاير صادر كرد.[11]
مصوبه كنگره به اتباع آمريكايي اجازه مي‌دهد عليه كشورهايي كه به ادعاي آنها بر اثر دهشت‌اÙكني (تروريسم) دولتي به آنها آسيب وارد آمده اقامه دعوي كنند Ùˆ گروگان‌هاي آمريكايي نيز Ø·Ø±Ø Ø¯Ø¹ÙˆÙŠ گروهي خود را در سال 1379 يعني چهار سال پس از آن‌كه كنگره قانون ضد دهشت‌اÙكني (تروريسم) را به تصويب رساند اقامه كردند.[12]
از Ùعال‌ترين چهره‌هايي كه اين لايØÙ‡ را تا مرز تصويب پيش بردند يكي «تري اندرسون» است كه نزديك به Ù‡Ùت سال در زندان Øزب‌الله به‌سر برده است Ùˆ ديگري خانم «روبين هيگينز» كه شوهرش «ويليام هيگینز» كه توسط يك گروه مبارز كشته شده بود. ساير گروگان‌هاي سÙارت آمريكا در ايران مصراً در نامه‌ها Ùˆ شكايات خود در دادگاه خواستار Ù…Øكوميت Ùˆ غرامت از اين گروه‌ها بوده‌اند. «روبين هيگينز» در اين خصوص مي‌گويد: «آنها بايد بÙهمند كه گروگان‌گيري راه‌ØÙ„ اختلا٠و مشكلات نيست. ما بايد اين‌گونه روش‌ها را منكوب كنيم. هد٠ما تنبيه گروگانگيران است. با اين كار عدالت اجرا مي‌شود». يكي از گروگان‌هاي سابق آمريكا در ايران بدون اشاره به عملكرد مخرب سÙارتخانه متبوع خو در تهران عليه انقلاب اسلامي مي‌گويد: «پول براي من اهميت چنداني ندارد. مهم آن است كه من با تصويب اين قانون اØساس آرامش مي‌كنم Ùˆ Ùكر مي‌كنم كه عدالت انجام شده است. بله مهم عدالت است. ما از Ù„Øاظ عاطÙÙŠ شرايط بدي را سپري كرديم، كسي در ايران ما را شكنجه نداد، اما شرايط روØÙŠ Ùˆ رواني ما در آن 444 روز از هر نوع شكنجه جسمي بدتر بود».[13]
او در ادامه اÙزود؛ «هنوز شايعات زيادي در دهان‌ها رايج است كه بر سر آزادي ما معاملات پشت‌پرده‌اي با دولتمردان ايران انجام شده است، ما هنوز مستندات قانوني Ùˆ مقتضي در اين زمينه نداريم، ما درصدد آنيم تا شكايتي در همين زمينه از دولت وقت آمريكا تنظيم كنيم. اين‌كه عده‌اي زندگي، آرامش Ùˆ آسايش ما را دست‌آويزي براي رسيدن به اهدا٠و اغراض سياسي خود نمايند بسيار شرم‌آور است». وي در ادامه نامه‌اي كه جمعي از گروگان‌هاي آزادشده سÙارت آمريكا در ايران به كنگره Ùˆ نمايندگان نوشته بودند اشاره كرد Ùˆ Ú¯Ùت: «ما در آن نامه‌اي كه به اعضاي كنگره نوشتيم مصرانه خواستيم كه از اين موضوع پرده برداشته شود Ùˆ اگر اين شايعات صØت دارد براي اجراي عدالت اقدامي صورت گيرد».[14]
كاترين كوب يكي از 52 گروگان سÙارت آمريكا كه در تهران نگهداري مي‌شدند در روز 15 خرداد 1383 در دانشگاه ميسوري طي يك سخنراني اعلام كرد: «ايران كشور صميمي Ùˆ مهمان‌نوازي است Ùˆ نبود ارتباط سالم آمريكا با ديگر مردم دنيا ريشه در نقض رسانه‌هاي آمريكا دارد».[15]
در مقابل سناتورهاي آمريكايي، جورج آلن، تام هركين، ارنست هولينگز و ريچارد شبلي، سناتورهاي ايالت‌هاي ويرجينيا، آيووا، كاروليناي جنوبي و آلاباما از ديوان عالي آمريكا خواسته‌اند وقتي را براي رسيدگي به اين پرونده تعيين كند.[16]
اما دولت بوش جريان اين پرونده از سوي دادگاه Ùدرال را متوق٠كرد.[17] همچنين وزارت امورخارجه آمريكا به استناد ممنوعيت Ø·Ø±Ø Ø¯Ø¹ÙˆÙŠ در قرارداد الجزاير پيوسته خواستار بسته شدن پرونده گروگان‌ها شده است. وكلاي وزارت امورخارجه آمريكا استدلال كردند كه اين امر به اعتبار دولت آمريكا لطمه خواهد زد Ùˆ خواهند Ú¯Ùت كه آمريكا به تعهدات بين‌المللي خود پايبند نمي‌باشد.[18]
قاضي امت ساليوان، Ú¯Ùت دادخواست گروگان‌ها قابل اقامه نبود، زيرا دولت آمريكا به‌عنوان شرط آزادي گروگان‌ها از اسارت در ايران مواÙقت كرده بود كه گروگان‌ها عليه دولت ايران شكايت نكنند. قاضي در نظر Øقوقي خود كه در 98 صÙØÙ‡ ابراز شده با گروگان‌ها ابراز همدردي كرد Ùˆ كاخ‌سÙيد Ùˆ كنگره آمريكا را سخت مورد انتقاد قرار داد كه گذاشتند ØÙ„ يك موضوع اساساً سياسي به عهده دادگاه Ù…Øول شود.[19]
لازم به ذكر است، دولت ايران نماينده‌اي براي دÙاع در دادگاه عليه اين پرونده اعزام نكرد. در سال 2001 هنگامي‌كه پرونده به دادگاه ارائه شده بود، كنگره آمريكا قانوني را به تصويب رساند كه براساس آن ايران نمي‌توانست در قبال اين موضوع خاص مصون از شكايت در دادگاه‌هاي آمريكا باشد.[20]
ارزيابي
نكته اساسي اين است كه مناقشه ايران Ùˆ آمريكا در خصوص گروگان‌هاي آمريكايي Ùˆ تعرض به سÙارت آمريكا با تواÙÙ‚ Ùˆ تراضي دوطر٠دعوي با امضاي تواÙقنامه الجزاير در سال 1359 (دي‌ماه) Øل‌وÙصل گرديد. ديوان عالي ايالات‌متØده نيز به استناد همين تواÙقنامه دادخواست گروگان‌هاي آمريكايي در خصوص پرداخت غرامت 33 ميليارد دلاري به گروگان‌ها يا خانواده آنان از سوي دولت ايران را رد كرد. چراكه رسيدگي به چنين موضوعي نقض آشكار بند 7 بيانيه الجزاير است.
با توجه به آنچه كه بيان گرديد، مواضع كنگره ايالات‌متØده Ùˆ دولت بوش در خصوص دادخواست گروگان‌هاي سابق در قبال تصميم ديوان عالي آمريكا جالب توجه بوده Ùˆ نيازمند كالبدشكاÙÙŠ Ùˆ تأمل بيشتر مي‌باشد. با مرور اجمالي مواضع Ùˆ مباØØ« مطروØÙ‡ از سوي مقامات آمريكايي شايد بتوان اين Ùرضيه را Ù…Ø·Ø±Ø ÙƒØ±Ø¯ كه آمريكايي‌ها با Ø·Ø±Ø Ø§ÙŠÙ† موضوع در شرايط كنوني دو هد٠خارجي Ùˆ داخلي را دنبال مي‌كردند.
1Ù€ هد٠خارجي: تشديد Ùشارهاي سياسي عليه دولت جمهوري اسلامي؛
2Ù€ هد٠داخلي: تØريك اÙكار عمومي آمريكا در رقابت‌هاي انتخاباتي.
در خصوص هد٠خارجي هيچ شك Ùˆ شبهه‌اي وجود ندارد كه مقامات آمريكايي از هر Ùرصتي براي اعمال Ùˆ تشديد Ùشارهاي سياسي، اقتصادي Ùˆ يا Øتي نظامي عليه ايران غاÙÙ„ نبوده Ùˆ دريغ نخواهند ورزيد. چراكه مرور روابط ايران Ùˆ آمريكا بعد انقلاب اسلامي بالاخص بعد ازتسخير سÙارت Ùˆ ماجراي گروگانگيري اين مسئله را تأييد مي‌كند. اما در مورد هد٠داخلي نكته‌اي بسيار ظري٠و قابل بØØ« نهÙته است. همان‌طور كه اشاره شد، كنگره ايالات‌متØده در سال 1996 قانوني را تصويب كرد مبني بر اين‌كه اتباع آمريكايي مي‌توانند عليه كشورهايي كه به ادعاي آنان از تروريسم دولتي آسيب ديده‌اند اقامه دعوي كرده Ùˆ در صورت پيروزي از دولت ايالات‌متØده پول درياÙت دارند.
نكته قابل توجه در تصويب قانون Ùوق‌الذكر «زمان تصويب» Ù€ سال 1996 Ù€ مي‌باشد. زيرا قانون زماني به تصويب مي‌رسد كه دموكرات‌ها در آمريكا بر اريكه قدرت تكيه زده بودند Ùˆ براي انتخاب مجدد بيل كلينتون در مقام رياست‌جمهوري با دموكرات‌ها در Øال رقابت بودند. دموكرات‌ها دوباره درست در زمان تبليغات انتخاباتي در سال 2000 به Ùكر Ø·Ø±Ø Ú†Ù†ÙŠÙ† مسئله‌اي اÙتادند Ùˆ Øمايت Ùˆ جانبداري خود را از گروگان‌ها Ù…Ø·Ø±Ø ÙƒØ±Ø¯Ù‡ Ùˆ خود را مداÙع Øقوق آنها قلمداد كردند تا از اين طريق با تØريك اÙكار عمومي شانس «ال گور» را در انتخابات رياست‌جمهوري بالا ببرند. چراكه به ادعاي دموكرات‌ها ريگان در سال 1981 با ايراني‌ها به زدوبند سياسي دست زده Ùˆ ايراني‌ها را متقاعد كرده كه گروگان‌ها را تا پيروزي انتخاباتي خود آزاد نكنند.
با توجه به مطالب مطروØÙ‡ Ùوق شايد علت مخالÙت وزارت امورخارجه Ùˆ دولت جورج بوش با درخواست گروگان‌هاي سÙارت آمريكا را بايد در هد٠داخلي جستجو كرد. زيرا اØتمالاً دموكرات‌ها در تلاش بودندبا تØريك اÙكار عمومي عليه جمهوري‌خواهان ضريب پيروزي نامزد Øزب دموكرات را در انتخابات آتي رياست‌جمهوري بالا ببرند.
پي‌نوشت‌ها
1. http://www.radiofarda.org/iran/archive/2004/06/20040615 - 5030 - 0355 - 0619 - fa - asp.
Û². با پيروزي انقلاب اسلامي Ùˆ Øمله چهاردهم Ùوريه 1979 (25/12/1357) به سÙارت آمريكا، تعداد كارمندان سÙارت از 1400 Ù†Ùر به 50 Ù†Ùر كاهش ياÙت Ù€ نقل از: سوليوان، ويليام Ùˆ سر آنتوني پارسونز: خاطرات دو سÙير: اسراري از سقوط Ùˆ نقش پنهان آمريكا Ùˆ انگليس در ايران Ù€ ترجمه: Ù…Øمود طلوعي Ù€ چاپ دوم (تهران: انتشارات علم 1373) ص 579 Ù€ 576
Û³. ونس، سايروس؛ زبیگنيو، برژینسكي: توطئه در ايران Ù€ ترجمه: Ù…Øمود شرقي (تهران: انتشارات Ù‡Ùته 1362) ص 60
Û´. روبين، باري: جنگ قدرت‌ها در ايران Ù€ ترجمه Ù…Øمود شرقي (تهران: انتشارات آشتياني 1363) ص 207
۵. دانشجويان پيرو خط امام: از ظهور تا سقوط ـ جلد اول ص 471
Û¶. Øبيبي، Øميد: گروگانگيري Ùˆ آغاز جنگ ايران Ùˆ عراق (قم: نهاد نمايندگي مقام معظم رهبري در دانشگاه‌ها 1382) ص 105 Ù€ 104
Û·. جهت اطلاع بيشتر از Ø´Ø±Ø Ø§Ù‚Ø¯Ø§Ù…Ø§Øª آمريكا رجوع كنيد به منبع پيشين ص 131 Ù€ 104
Û¸. لنجاÙسكي، جورج: رؤساي‌جمهور آمريكا Ùˆ خاورميانه از ترومن تا ريگان Ù€ ترجمه: عبدالرضا هوشنگ مهدوي (تهران: انتشارات البرز 1373) ص 302
۹. باقي، عماالدين: انقلاب تنازع و بقا (تهران: مؤسسه چاپ و نشر عروج 1376) ص 100 ـ 99
Û±Û°. ستوده، اميررضا؛ كاوياني، Øميد: بØران 444 روزه در تهران (تهران: مؤسسه نشر Ùˆ تØقيقات ذكر 1379) ص 170 Ù€ 167
11. http://www.iranazad.com/akhbar/20040612 - files/khabar 2.htm.
12. Ibid
13. http://www.abc.news, Oct, 26 2000
14. Ibid
15. http://www.rouydad.info/nwes/indin.aspx uid=2682
16. http://www.radiofarda.org/iran/archive/2004/062004 0615 - 5030 - 0355 – 0619 fa asp
17. Ibid
18. http://www.iranazad.com/akhbar/2004/0612/ - files/khabar 2.htm.
19. http://www.voanwes .com/Persian/article.cfm?objected=ceae 2fo
20. http://www.radiofarda.org/iran/archive/2004/06/15 - 5030 - 0355 – 0619 fa asp