این Øمله واقعی Ùˆ موضعی تنها Øدود یک سال پس از پیروزی انقلاب اسلامی Ùˆ پیش از استقرار کامل قوای امنیتی Ùˆ نیز در دوره‌ای تشکیل شد Ú©Ù‡ دولت مهندس بازرگان استعÙا کرده Ùˆ دولت بنی‌صدر Ùˆ شهید رجایی هنوز زمام امور را به دست نگرÙته بود Ùˆ دولت شورای انقلاب موقت مدیریت کشور را در اختیار داشت.
این گزارش Ú©Ù‡ برگرÙته از تØقیقات Ù…Ø´Ø±ÙˆØ Ú¯Ø±ÙˆÙ‡ÛŒ در Ùصلنامه Øضور (وابسته به مؤسسه تنظیم Ùˆ نشر آثار امام خمینی(ره) است، به برنامه‌ریزی‌های دقیق Ùˆ پیچیده دولت ایالات متØده آمریکا اشاره شده Ùˆ جزییات جالبی را با استÙاده از منابع خود آنها به دست داده است.
پیشینه Øمله
در نیمه دوم قرن بیستم، امپریالیسم آمریکا، ابرقدرتی بود Ú©Ù‡ هیمنه اقتدارش را بر ذهن Ùˆ دل ملت‌ها چیره ساخته بود Ùˆ کسی را یارای مقابله با آن نبود. آمریکا در نیمه دوم قرن بیستم، ژاپن، کره، ویتنام و… را به خاک Ùˆ خون کشیده Ùˆ با لشکرکشی به بسیاری از کشورها، زهر چشم گرÙته بود.
در آوریل Û±Û¹Û¸Û° میلادی، مصمم شد، طرØ‌های نظامی علیه ایران انقلابی را به اجرا درآورد. با وجود آن‌که ایرانیان با رهبری Ùˆ هدایت‌های امام خمینی(ره)ØŒ قاطعانه Ùˆ بی هیچ قید Ùˆ شرطی، خواستار استرداد شاه، عذرخواهی آمریکا Ùˆ بازگرداندن اموال بلوکه شده Ùˆ اموالی Ú©Ù‡ شاه از ایران خارج کرده بود، بودند اما آمریکایی‌ها برای رعایت اصول غاÙلگیری در عملیات نظامی همچنان تظاهر به تمایل برای ØÙ„ مسالمت‌آمیز مسئله می‌کردند. «برژینسکی» Ùˆ «همیلتون جردن» در یادداشت‌های خویش متذکر می‌شوند Ú©Ù‡ در روزهای پیش از آغاز عملیات نجات، بار دیگر، باب مذاکره تازه‌ای را با ایرانی‌ها گشودند تا آنها را اغÙال کنند Ùˆ ایرانی‌ها اØتمال ندهند Ú©Ù‡ آمریکا قصد اجرای عملیات نظامی را دارد Ùˆ هم‌زمان به آمریکایی‌های مقیم ایران از راه های مختل٠توصیه می‌کردند Ú©Ù‡ ایران را ترک کنند.
طراØÛŒ Øمله
«برژینسکی» می‌نویسد: Â«Ø·Ø±Ø Ø¹Ù…Ù„ÛŒØ§Øª Ú©Ù‡ پس از Ù‡Ùته‌ها بررسی Ùˆ تØلیل تهیه شده بود، جمعا دو روز (از Û²Û´ تا Û²Û¶ آوریل Û±Û¹Û¸Û° برابر با Û´ تا Û¶ اردیبهشت Û±Û³ÛµÛ¹) طول می‌کشد. در شب اول، هشت هلیکوپتر Ùˆ سه هواپیمای «C-130» در عمق خاک ایران در وسط بیابان Ùرود می‌آمدند. بالگردها پس از سوخت‌گیری شبانه به نقطه‌ای در نزدیکی تهران پرواز می‌کردند Ùˆ تمام روز را در انتظار Ùرا رسیدن شب در این نقطه توق٠می‌کردند. Øمله به سوی سÙارت Ú©Ù‡ Ù…ØÙ„ نگاهداری گروگان‌ها بود، در شب دوم با وسایط نقلیه‌ای Ú©Ù‡ پیشتر تدارک شده بود، انجام می‌گرÙت Ùˆ یک گروه جداگانه هم برای نجات «بروس لینکن» کاردار سÙارت Ùˆ دو تن از همکارانش به Ù…ØÙ„ وزارت خارجه ایران می‌رÙتند. برنامه دقیقی برای ورود به ساختمان سÙارت Ùˆ آزاد ساختن گروگان‌ها پیش‌بینی شده بود Ùˆ گروگان‌ها پس از رهایی Ùˆ شاید به همراه چند اسیر از اشغال‌کنندگان سÙارت به استادیومی Ú©Ù‡ در نزدیکی سÙارت قرار داشت، منتقل می‌شدند Ùˆ با بالگرد ها به یک Ùرودگاه مجاور پرواز می‌کردند. قرار بود، این Ùرودگاه، شبانه به وسیله یک گروه کماندویی اشغال شود Ùˆ گروگان‌ها Ùˆ کماندوها با هواپیمای مستقر در Ùرودگاه به پرواز درآیند. تمام مراØÙ„ عملیات در تاریکی شب پیش‌بینی شده بود Ùˆ با تمرین‌های مکرر برای این عملیات به وسیله گروه ورزیده‌ای Ú©Ù‡ داوطلب انجام این مأموریت شده بودند، همه ما به نتیجه آن امیدوار بودیم».
قرار شد، عملیات توسط گروه رزمی مشترکی انجام شود که متشکل بود از گروه دلتا و بخش‌هایی از نیروی هوایی، دریایی و رنجرها.
نیروی دلتا Ú©Ù‡ نیروی عمل‌کننده اصلی در زمین Ùˆ یورش به سÙارت بود Ùˆ در عملیات به کار گرÙته شد، از پیچیده‌ترین Ùˆ سخت‌ترین آموزش‌ها Ùˆ مهارت‌های نظری Ùˆ عملی برخوردار بود، چنان Ú©Ù‡ می‌توان اعضای آن را اÙراد استثنایی دانست Ú©Ù‡ به ندرت، دیگران قادرند به چنین ظرÙیت‌هایی برسند. نیروی دلتا آموزش دیده است Ú©Ù‡ در پشت خطوط دشمن در جبهه جنگ یا در شهر، دست به عملیات ترور، از بین بردن نخبگان، تخریب، انÙجار، شناسایی Ùˆ نجات Ùˆ ضدتروریسم بزند Ùˆ تا آن زمان، نیروی دلتا همچون یک گروه سری برای مردم Ùˆ Øتی نیروهای آمریکایی هم ناشناخته بود.
Ø·Ø±Ø Ø¹Ù…Ù„ÛŒØ§Øª
نام رمز مأموریت برای آزاد کردن گروگان‌ها «پنجه عقاب» Ùˆ Ø·Ø±Ø Ø¢Ù† از این قرار بود: سه هواپیمای «MC-130» Øامل نیروها Ùˆ سه هواپیمای «EC-130» Øامل سوخت (جمعا شش هواپیما) جزیره مصیره، واقع در سواØÙ„ شیخ‌نشین عمان را ترک می‌کنند Ùˆ به سوی ایران به پرواز درمی‌‌آیند Ùˆ در Ù…ØÙ„ÛŒ در کویر طبس Ú©Ù‡ «کویر یک» نامگذاری شده، Ùرود می‌آیند Ùˆ در آنجا منتظر ورود هشت بالگرد «R-H-53D» می‌شوند.
بالگردها قرار بود، از عرشه ناو هواپیمابر «نیمیتز» Ú©Ù‡ در خلیج عمان مستقر شده بود، به پرواز درآمده Ùˆ در مسیری متÙاوت Øرکت کرده Ùˆ تقریبا سی دقیقه پس از Ùرود آخرین هواپیما، وارد کویر شوند. بالگردها به Ù…Øض ورود، سوختگیری کرده Ùˆ نیروی یورش Û±Û±Û¸ Ù†Ùری را سوار می‌کنند. Ù…Øاسبات چنان انجام شده بود Ú©Ù‡ شش بالگرد، کمترین رقمی بود Ú©Ù‡ برای بلند کردن وزن تیم یورش Ùˆ تجهیزات آنها Ùˆ گروگان‌ها لازم بود Ùˆ دو بالگرد هم برای پشتیبانی Ùˆ یا زاپاس در صورت بروز اشکال ÙÙ†ÛŒ یا آسیب دیدن یکی از شش بالگرد در اثر تیراندازی Ùˆ غیره در نظر گرÙته شده بود. هواپیماها به مصیره بازمی‌گردند Ùˆ بالگردها، نیروی دلتا را سوار کرده Ùˆ رهسپار تهران می‌شوند، به Ù†ØÙˆÛŒ Ú©Ù‡ یک ساعت پیش از طلوع Ø¢Ùتاب به Ù…ØÙ„ اختÙای خود در نزدیکی تهران رسیده Ùˆ با طلوع Ø¢Ùتاب، ساعات روز را در تپه‌های اطرا٠گرمسار پنهان می‌شوند Ú©Ù‡ همه این Ù…Øل‌ها از قبل به وسیله اÙرادی Ú©Ù‡ داخل ایران شده بودند، شناسایی شده بود Ùˆ در این Ù…ØÙ„ØŒ تیم یورش با دو مأمور وزارت دÙاع آمریکا Ú©Ù‡ چندین روز پیش از عملیات وارد تهران شده بودند، ملاقات می‌کنند.
پس از غروب Ø¢Ùتاب، دو مأمور وزارت دÙاع با یک وانت داتسون Ùˆ یک Ùولکس واگن می‌آیند Ùˆ یکی از این وسایل نقلیه، شش راننده Ùˆ شش مترجمی را Ú©Ù‡ با دلتا آمده‌ بودند، به انباری در Øومه تهران می‌برند Ú©Ù‡ در آن شش کامیون مرسدس پارک شده Ùˆ قرار است در هنگام عملیات، دیوار شرقی سÙارت با بمب منÙجر شود، به گونه‌ای Ú©Ù‡ کامیون‌های هجده چرخ به راØتی عبور کرده Ùˆ وارد Ù…Øوطه سÙارت شوند.
وسیله نقلیه دیگر سرهنگ «چارلی بکویث»، Ùرمانده عملیات را برای شناسایی از Ù…ØÙ„ اختÙا تا سÙارت می‌برند Ùˆ بکویث پس از وارسی مسیر Ùˆ Ù…Øوطه اطرا٠سÙارت به Ù…ØÙ„ اختÙا بازمی گردد. قرار است با Ùرارسیدن زمان یورش، شش کامیون اÙراد دلتا را Ú©Ù‡ به عناصر قرمز، سÙید Ùˆ آبی تقسیم شده Ùˆ هر کدام وظای٠خاصی در یورش دارند، سوار کرده Ùˆ از گرمسار در طول جاده دماوند در ساعت Û¸:Û³Û° شب Øرکت کنند Ùˆ با جلوداری سرهنگ بکویث Ú©Ù‡ پیشتر مسیر را شناسایی کرده، به تهران بروند. اگر به دلیلی کامیون‌ها متقو٠شوند Ùˆ مورد تÙتیش قرار گیرند، مأموران بازرسی، دستگیر Ùˆ همراه دلتا برده می‌شوند.
در مورد روش عبور کامیون‌ها در شهر تهران به شکل کاروان و یا به شکل سبقت‌گیری به نوبت از یکدیگر توصیه‌های لازم انجام شده است.
یک تیم یورش سیزده Ù†Ùری Ú©Ù‡ وظیÙÙ‡ آنان، نجات سه گروگانی است Ú©Ù‡ در ساختمان وزارت خارجه نگهداری می‌شوند با یک اتومبیل Ùولکس واگن استیشن در مسیری متÙاوت به سوی هد٠خود Øرکت می‌کند.
بین ساعت یازده Ùˆ نیم شب یک گروه برگزیده از اÙراد در یک وانت داتسون با اسلØÙ‡ کمری با صداخÙه‌کن پس از تصر٠دو پست نگهبانی، نگهبانانی را Ú©Ù‡ در طول خیابان روزولت کشیک می‌دهند، دستگیر می‌کنند Ùˆ اÙراد تیم یورش با استÙاده از نردبان‌، از دیوار سÙارت بالا می‌روند. آن گاه سرگرد اسناÙÛŒ (اسم مستعار) Ú©Ù‡ به عنوان اÙسر هوایی دلتا عمل می‌کند، به بالگردها Ú©Ù‡ در اطرا٠گرمسار در Øال آماده‌باش هستند، اطلاع می‌دهد Ùˆ آنها شروع به چرخیدن در شمال شهر می‌کنند. با علامت او، بالگردها به نزدیکی سÙارت می‌آیند Ùˆ اگر همان طوری Ú©Ù‡ انتظار می‌رود تیرک‌های کار گذاشته شده در Ù…Øوطه باز سÙارت را (Ú©Ù‡ پیشتر در عکس‌ها شناسایی شده بودند Ùˆ اØتمالا ایرانی‌ها آنها را برای جلوگیری از امکان Ùرود بالگردها کار گذاشته بودند) بتوانیم برداریم، اولین بالگرد، مستقیما به داخل سÙارت Ùرا خوانده می‌شود Ùˆ سپس، تمام گروگان‌های آزاد شده سوار اولین بالگرد می‌شوند Ùˆ دکترهای دلتا آنها را معاینه می‌کنند. در صورتی Ú©Ù‡ امکان جابجا شدن تیرک‌ها وجود نداشت، Ø·Ø±Ø Ø¯ÛŒÚ¯Ø± اجرا می‌شود Ùˆ گروگان‌ها به استادیوم امجدیه برده می‌شوند. پس از آنکه تمامی گروگان‌های آزادشده به وسیله بالگرد از Ù…Øوطه دور شدند، عنصر قرمز Ùˆ به دنبال آن عنصر آبی از شکاÙÛŒ Ú©Ù‡ در دیوار ایجاد شده است، عقب‌نشینی می‌کنند Ùˆ با عبور از عرض خیابان روزولت (شهید دکتر Ù…ÙتØ) به استادیوم می‌روند Ùˆ در آنجا به همراه عنصر سÙید سوار باقی مانده بالگرد می‌شوند.
چنانکه گروگان‌های نگهداری شده در وزارت خارجه در خاطرات خود در کتاب «۴۴۴ روز» Ú¯Ùته‌اند، در Ù…ØÙ„ اقامت آنان، دایما دیپلمات‌های خارجی Ú©Ù‡ برای دیدارهای دیپلماتیک به وزارت خارجه می‌رÙتند، با آنها هم دیداری می‌کردند Ùˆ آمریکایی‌ها نیز از این طریق، اطلاعات دقیق Ùˆ جزیی در مورد نگهداری آنها در ساختمان وزارت خارجه ایران داشته‌اند.
قرار بود در Øالی Ú©Ù‡ عملیات در تهران ادامه دارد، در جنوب تهران در منظریه (نزدیک شهر قم Ùˆ بخشی از میدان تمرین بمباران‌های هواپیماهای جنگی Ú©Ù‡ پیش از انقلاب مورد استÙاده قرار می‌گرÙت Ùˆ اوایل انقلاب متروکه شده Ùˆ خالی از نیرو بود) یک واØد رنجر با هواپیما وارد شود Ùˆ پس از تصر٠Ùرودگاه آنجا، امنیت آن را تأمین کند Ùˆ پس از رسیدن تمام گروگان‌ها، مترجمان، خلبانان، خدمه، مأموران وزارت دÙاع Ùˆ نیروی دلتا، همگی با هواپیمای «استارلیÙترسی Ù€ ۱۴۱» ایران را ترک کرده Ùˆ به پایگاه مصیره در عمان می‌روند. قرار بود رنجرها پس از نابود کردن منظریه ایران را ترک کنند.
آمریکایی‌ها ادعا می‌کنند Ú©Ù‡ در این عملیات، جمعا Û±Û³Û² Ù†Ùر بودند Ú©Ù‡ شامل دو ژنرال ایرانی Ú©Ù‡ پس از انقلاب به آمریکا رÙته بودند Ùˆ دوازده راننده Ùˆ یک تیم دوازده Ù†Ùری مترجم Ú©Ù‡ نظارت بر جاده‌ها Ùˆ امنیت کویر یک را به عهده داشتند Ùˆ تیم مخصوص ضربت سیزده Ù†Ùره Ùˆ Û¹Û³ تن از عمل‌کننده‌ها Ùˆ ستاد دلتا Ú©Ù‡ تیم ناظر با یکی از «C-130»ها به مصر بازمی‌گشت Ùˆ Û±Û²Û° Ù†Ùر سÙر را تا مخÙیگاه ادامه می‌دادند Ú©Ù‡ همگی داوطلبانه این کار را قبول کرده بودند. «ترتیباتی هم برای پرواز دو بالگرد توپدار «AC-130EH» بر Ùراز شهر تهران اتخاذ شده بود.
به این ترتیب، قرار شد یکی از آنها با پرواز بر Ùراز سÙارت از نزدیک شدن هر زره‌پوش به خیابان روزولت (شهید دکترمÙتØ) جلوگیری کند Ùˆ دیگری نیز بر Ùراز Ùرودگاه بین‌المللی مهرآباد Ú©Ù‡ از قرار معلوم دو Ùانتوم «F-14» در باند آن در Øال آماده‌باش بودند، دور بزند. هرگز قصد بمباران تهران در کار نبود Ùˆ پرواز بالگردهای توپدار بر Ùراز تهران Ùقط برای خنثی کردن هرگونه تهدیدی بود Ú©Ù‡ دلتا قدرت مقابله با آن را نداشت. بعضی از ما در ویتنام با این بالگردها کار کرده بودیم Ùˆ می‌دانستیم Ú©Ù‡ خمپاره‌انداز Û±Û°Ûµ میلیمتری Ùˆ تÙÙ†Ú¯ کاتلینگ Û²Û° میلیمتری آن می‌تواند، در تهران به ما Ú©Ù…Ú© کند. روØیه اÙراد بهتر شود. دیگر در این ØرÙÛŒ نبود Ú©Ù‡ دلتا قادر خواهد بود گروگان‌ها را خارج کند به خصوص آن زنگ خطر ذهنی نیز از زنگ زدن باز ایستاد».
کشتن نیز جزو ضروری Ø·Ø±Ø Ø¹Ù…Ù„ÛŒØ§Øª نجات بود. در جلسه‌ای Ú©Ù‡ در کاخ سÙید تشکیل شد تا آخرین نتایج Ø·Ø±Ø Ø¹Ù…Ù„ÛŒØ§Øª مورد بØØ« قرار گیرد Ùˆ به سوالات Ùˆ ابهامات رئیس‌جمهوری Ùˆ دیگران پاسخ داده شود.
«هر ایرانی Ù…Ø³Ù„Ø Ø¯Ø± داخل ساختمان‌ها باید کشته می‌شد. ما نمی‌رÙتیم Ú©Ù‡ نبض آنها را بگیریم Ùˆ ضربان قلبشان را بشماریم. ما آن قدر گلوله خرج آنها می‌کردیم تا مسئله‌ای برایمان به وجود نیاورند. وقتی Ú©Ù‡ عملیات شروع شود، تعداد زیادی از ایرانی‌ها برای آوردن Ú©Ù…Ú© پا به Ùرار می‌گذارند، دلتا وظیÙÙ‡ دارد Ú©Ù‡ آنها را مثل آبکش سوراخ سوراخ کند؛ این Ø·Ø±Ø Ø¨ÙˆØ¯Â».
در مورد Ùرود آمدن یک باند متروک در نزدیکی یک شهر Ú©ÙˆÚ†Ú© ایران، چارلی بکویث می‌گوید: به نظر من، جای چندان مناسبی نبود. این بدان معنی بود Ú©Ù‡ عده‌ای از مردم اØتمالا کشته می‌شدند، کشتن مسئله‌ای نبود این کار یکی از وظای٠دلتا بود، اما کشتن غیرضروری مردم، اØمقانه به نظر می‌رسید. البته اØمقانه تلقی کردن آن هم از سوی چارلی به این دلیل بود Ú©Ù‡ خود او می‌اÙزاید: «همچنین یک درگیری مسلØانه خطر کش٠شدن مأموریت را اÙزایش می‌داد».
Øال باید دانست Ú©Ù‡ آنها برای اجرای عملیات Ùˆ درک این‌که در وهله نخست به Ú†Ù‡ ساختمان‌هایی در سÙارت باید یورش ببرند Ùˆ بنابراین Ú†Ù‡ تعداد نیرو Ùˆ تجهیزات لازم دارند، علاوه بر استÙاده از عکس‌های هوایی، عکسبرداری از Ù…ØÙ„ سÙارت به وسیله خبرنگاران مرتبط، استÙاده از تصاویر تلویزیونی Ùˆ اطلاعات اÙراد Ùˆ جاسوسان و… از روانپزشکانی Ú©Ù‡ به وسیله اÙسران اطلاعاتی گرد آورده شده بودند نیز استÙاده کردند. آنان با استÙاده از این اصل بدیهی Ú©Ù‡ باید به ÛµÛ³ گروگان منزل Ùˆ غذا داده می‌شد، آغاز کردند Ùˆ دریاÙتند Ú©Ù‡: «دانشجویان مبارز تا آنجا Ú©Ù‡ امکان دارد، نمی‌خواهند به گروگان‌ها آسیب برسانند؛ بنابراین، باید دید Ú†Ù‡ نوع تسهیلاتی در داخل سÙارت وجود داشت Ú©Ù‡ می‌شد، از آنها برای مراقبت از گروگان‌ها استÙاده کرد. با استÙاده از منطق استقرایی، دو ساختمان از چهارده ساختمان موجود در سÙارت، تقریبا بلاÙاصله از بØØ« خارج Ùˆ Øذ٠شدند، زیرا تسهیلات آشپزی در آنها وجود نداشت Ùˆ سیستم‌های گرم‌کننده نیز در وضع خوبی نبودند». از این دیدگاه در مورد تک تک ساختمان‌های اداری Ùˆ موتوری و… در سÙارت، بØث‌های Ù…Ùصلی شد Ú©Ù‡ ثابت شود کدام ساختمان، Ù…ØÙ„ اقامت گروگان‌هاست Ùˆ کدام نیست Ú©Ù‡ در نهایت از چهارده ساختمان به شش Ùˆ یا هشت ساختمان رسیدند Ùˆ از آن پس بود Ú©Ù‡ امکان تعیین ویژه Ùˆ تعداد اÙراد مورد لزوم مشخص می‌شد، البته در آخرین روزها تعداد ساختمان‌های مورد نظر به چهار تا رسید.
در آن زمان در ایران کسی نمی‌دانست Ú©Ù‡ تصاویر تلویزیونی Ú©Ù‡ هر روز از تظاهرات مردم در مقابل سÙارت آمریکا در تلویزیون پخش می‌شد Ùˆ روی ماهواره‌ها می‌رÙت، Øاوی نکات اطلاعاتی بی‌شمار Ùˆ مهمی برای طراØان عملیات است. کسی نمی‌دانست Ú©Ù‡ آنان از روی Ù†Øوه نگهبانی Ùˆ در دست گرÙتن Ø³Ù„Ø§Ø Ùˆ جابه‌جا کردن آن به ارزیابی Ú©ÛŒÙیت نیروها پرداخته Ùˆ برآورد می‌کنند Ú©Ù‡ اÙراد Ù…Ø³Ù„Ø Ø¯Ø§Ø®Ù„ سÙارت، چقدر آموزش دیده یا آماتور هستند. کسی نمی‌دانست Ú©Ù‡ Ù†Øوه تردد مساÙران در Ùرودگاه Ùˆ کنترل Ùˆ بررسی مدارک در Ùرودگاه Ùˆ یا سÙرهای بین شهری Ùˆ نوع کنترل‌های پلیس بین شهری Ùˆ Ù†Øوه رÙت‌وآمدهای عادی Ùˆ روزمره مردم در شهر Ùˆ … با دقیق‌ترین اطلاعاتی Ú©Ù‡ اصلا مهم به نظر نمی‌آید، بایگانی شده Ùˆ برای طراØÛŒ یک عملیات نظامی مورد استÙاده قرار می‌گیرد.
برای اجرای عملیات Øتی اÙکار Ùˆ تخیلات نگهبانان سÙارت مطالعه شده بود، چون این تردید وجود داشت Ú©Ù‡ هواپیماهای «EC-130» Ú©Ù‡ Û³Û°Û° گالن سوخت را در مخازن عظیم خود جای می‌دادند، بتوانند برای سوخت‌گیری بالگردها در کویر Ùرود آیند Ùˆ اØتمال آن می‌رÙت Ú©Ù‡ پوسته خارجی زمین، نتواند وزن آنها را تØمل کند Ùˆ در نتیجه، قادر به Ùرود یا پرواز مجدد نباشند، لذا یک هواپیما با همان وزن به کویر رÙت Ùˆ Ùرود آمد Ùˆ Ù…ØÙ„ را بررسی کرد، عکس گرÙت Ùˆ از خاک آنجا نمونه‌برداری کرد Ùˆ در سی Ùˆ یکم مارس با اطلاعات از لازم از کویر بازگشت. در این پرواز آزمایشی، وقتی هواپیما Ùرود آمده بود، آنها چراغ‌های مخصوصی را Ú©Ù‡ از قبل ساخته بودند در کویر کار گذاشتند. این چراغ‌ها به گونه‌ای طراØÛŒ شده بود Ú©Ù‡ از درون یک هواپیمای «C-130» می‌شد، آنها را با کنترل از راه دور؛ یعنی از Ùاصله دو یا سه مایلی روشن کرد. این چراغ‌ها Ú©Ù‡ منطقه Ùرود را مشخص می‌کردند، Øجم Ú©ÙˆÚ†Ú©ÛŒ داشتند.
اÙرادی Ú©Ù‡ به تهران به منظور پیشقراول‌های جاسوسی Ùرستاده شدند، تØت آموزش‌های دقیق سرویس‌های اطلاعاتی قرار گرÙتند Ú©Ù‡ شامل یاد گرÙتن رسوم، امور Ù…Øرمانه، به خاطر سپردن خیابان‌ها Ùˆ بلوارهای تهران، مطالعه وضع Ùˆ Ú©ÛŒÙیت Øمل Ùˆ نقل در تهران Ùˆ یاد گرÙتن مقدار لازمی از زبان Ùارسی Ùˆ سیستم پولی ایران Ùˆ یاد گرÙتن زندگی مخÙیانه Ùˆ تبادل رمز Ùˆ مکالمات رمزی و…
تمرین‌های مکرر
اعضای دلتا بارها Ùˆ بارها عملیات را به طور آزمایشی تکرار Ùˆ تمرین کردند. طراØÛŒ استادیوم Ùوتبال امجدیه در نزدیکی سÙارت Ùˆ تمرین عقب‌نشینی از سÙارت برای سوار شدن به بالگردها در استادیوم، دست Ú©Ù… یکصد بار انجام شد، یکصد بار سÙارت ساختگی در میدان تیر مورد Øمله قرار گرÙت Ùˆ صدها Ùˆ صدها بار اÙراد از دیوار Û¹ Ùوتی Ú©Ù‡ ساخته شده بود، بالا رÙته Ùˆ پایین پریدند. طراØÛŒ دیوار سÙارت Ùˆ انÙجار آن به Ù†ØÙˆÛŒ Ú©Ù‡ به آسانی، کامیون‌ها از آن عبور کنند، بارها Ùˆ بارها توسط یک متخصص انÙجار انجام شد.
کسانی Ú©Ù‡ نقش پاسداران ایرانی را بازی می‌کردند، در Øال گشت در اطرا٠دیوار ساختگی سÙارت مورد Øمله قرار گرÙتند. اÙراد از دیوار بالا رÙتند Ùˆ به ساختمان‌های ساختگی Øمله شد Ùˆ آنجا خیلی زود پاکسازی شد Ùˆ بالگردها Ùرود آمدند. رنجرها در یک منظریه ساختگی، باند Ùرودگاه را در اختیار داشتند Ùˆ هواپیماهای «C-141» با موÙقیت همه را سوار کردند. تمرین برای Ù‡Ùتمین بار کاملا بدون اشکال انجام شد.
چارلی بکویث می‌نویسد: در روزهای آخر، روش باز کردن درها، Ù…ØÙ„ کلیدها Ùˆ باز کردن Ù‚Ùل‌ها را می‌دانستیم Ùˆ تمرین‌های زیادی هم در این مورد انجام شده بود Ùˆ می‌گوید، برنامه کار نگهبانان را در دست داشتیم Ùˆ Ù…ØÙ„ زندگی آنها را می‌دانستیم.
همکاری کشورهای خارجی
برژینسکی در کتاب خود می‌نویسد: «در انجام این عملیات ما از همکاری صمیمانه یک کشور دوست Ùˆ همکاری غیرمستقیم چند کشور دیگر منطقه Ú©Ù‡ از چگونگی این عملیات Ùˆ هد٠آن اطلاع نداشتند برخوردار شدیم. باید یادآوری کنم Ú©Ù‡ چند کشور هم در تدارک این عملیات در داخل ایران با ما همکاری کردند Ú©Ù‡ ما از این Øیث مدیون هستیم Ùˆ باید روزی آن را جبران کنیم».
به رغم همه پیش‌بینی‌ها، دقت‌ها، تمرین‌ها، Ù…Øاسبات، کمک‌های خارجی و… عملیات نجات با وقوع یک رویداد بسیار ساده شکست خورد Ùˆ نتایجی کاملا معکوس به بار آورد.
شکست عملیات نجات Ùˆ Ùکر ادامه آن
هواپیماهای «C-130» در کویر یک Ùرود آمدند. نیروهای عملیاتی، موتورسیکلت‌ها Ùˆ جیپ چهار تنی را از هواپیماها تخلیه کردند. در این Øال، یک اتوبوس بنز Øامل مساÙر در جاده‌ای در آن نزدیکی می‌آمد، قبل از این‌که گروه ØÙاظت از جاده به طور کامل مستقر شود، چارلی به لاستیک‌های اتوبوس شلیک کرده Ùˆ آن را متوق٠می‌کند Ùˆ مساÙران را پیاده کرده Ùˆ تØت مراقبت قرار دادند. در این Øال، یک تانکر بنزین هم نزدیک شد Ú©Ù‡ آن را هم با یک Ø³Ù„Ø§Ø Ø¶Ø¯ØªØ§Ù†Ú© هد٠قرار دادند Ùˆ تانکر آتش گرÙت. پس از آن کامیون Ú©ÙˆÚ†Ú© تری از راه رسید Ùˆ به Ù…Øض مشاهده وضع به سرعت دور زد Ùˆ در تاریکی دور شد Ùˆ در همین Øال، راننده کامیون قبلی Ú©Ù‡ خود را نجات داده بود نیز با آن گریخت.
چارلی بکویث می‌نویسد: امکان این‌که دو راننده کامیون ما را دیده باشند، دلیل نمی‌شد Ú©Ù‡ ما جل Ùˆ پلاسمان را جمع کنیم Ùˆ برگردیم Ùˆ البته این یک ریسکی بود Ú©Ù‡ من آن را پذیرÙتم.
بالگردها با یک ساعت Ùˆ نیم تأخیر رسیدند. این تأخیر برای عملیاتی Ú©Ù‡ همه Ù„Øظه‌ها در آن Ù…Øاسبه شده بود، خیلی جانکاه بود. شش بالگرد، هر کدام از جهت متÙاوتی آمدند، اما دو بالگرد هرگز نیامدند. بالگردها با طوÙان شن مواجه شده بودند. پس از سوخت‌گیری یکی از آنها هم نقص ÙÙ†ÛŒ پیدا کرد Ùˆ تنها پنج بالگرد برای عملیات مانده بود.
«با خود Ú¯Ùتم یا عیسی مسیØØŒ دستم به دامنت… ما Ùقط پنج بالگرد داریم Ú©Ù‡ می‌توانند، پرواز کنند… کاملا به ستوه آمده بودم. به جیم Ú¯Ùتم: وضع خراب است. آن خلبان‌های لعنتی Ù…ÛŒ دانند Ú©Ù‡ ما نمی‌توانیم با پنج بالگرد پیش برویم. کایل Ùˆ من نقشه را مرور کردیم. چطور این بار لعنتی را سبک‌تر کنیم. این بالگردها Ùقط قادرند مقدار معینی بار Øمل کنند».
تصمیم به لغو عملیات گرÙته Ùˆ با واشنگتن Ùˆ مراکز Ùرماندهی هماهنگ می‌شود. خلبانان «C-130» موتورهایشان را گرم می‌کردند Ùˆ گرد Ùˆ غبار در اطرا٠پراکنده می‌شد. ساعت تقریبا Û²:Û´Û° دقیقه پس از نیمه شب بود. در میان تندبادی (Ú©Ù‡ وزیدن گرÙت) یکی از بالگردها را دیدم Ú©Ù‡ از زمین بلند Ùˆ به سمت Ú†Ù¾ کج شد Ùˆ به آرامی به عقب خزید سپس صدای مهیبی بلند شد، صدای انÙجار بمب نبود، صدای شکستن نبود، صدای چیزی بود Ú©Ù‡ با یک ضربه متلاشی شود؛ یک انÙجار بنزین. گلوله آتشین آبی رنگ مثل بالون به هوا رÙت. ظاهرا بالگرد سرگرد شاÙر به «EC-130» هواپیمایی Ú©Ù‡ تازه عنصر آبی را سوار کرده بود، برخورد کرد. Øرارت خیلی زیاد بود. یکی دیگر از بالگردها Ú©Ù‡ در Ùاصله نزدیکی به Ù…ØÙ„ انÙجار بود، هر Ù„Øظه امکان داشت، آتش بگیرد… هوا مثل روز روشن شده بود… موشک‌های روی منÙجر می‌شدند.
اÙراد عنصر آبی طبق تعلیماتی Ú©Ù‡ دیده بودند، سریعا در همان Ù„Øظه اول از هواپیما خارج شده Ùˆ بعضی Ù…Ø¬Ø±ÙˆØ Ø´Ø¯Ù‡ Ùˆ مساÙران ایرانی هم در نزدیکی جاده Ù…Øتاطانه ایستاده Ùˆ نظاره‌گر بودند.
«در تمام راه بازگشت به مصیره، اØساس پوچی Ùˆ پژمردگی می‌کردم. یأس بر وجودم سایه اÙکنده بود، گریه‌ام گرÙت. این موقعی بود Ú©Ù‡ نشستم Ùˆ با تمام وجود، Ú¯Ùتم یا عیسی مسیØØŒ تو می‌دانی Ú©Ù‡ Ú†Ù‡ گندی بالا آمده است. ما واقعا باعث شرمساری کشور خودمان شدیم، خودم را بسیار Øقیر اØساس می‌کردم. نمی‌خواستم صØبت کنم یا هیچ کاری انجام دهم. Ùقط اØساس می‌کردم Ú©Ù‡ دیگر آبرویی برایم نمانده بود».
در این عملیات هشت تن از آمریکایی‌ها در کویر یک کشته شدند.
هامیلتون جردن در مورد شکست عملیات نجات می‌نویسد: از ØµØ¨Ø Ø§Ù…Ø±ÙˆØ² (پنجشنبه Û²Û´ آوریل Û±Û¹Û¸Û° / Û´ اردیبهشت Û±Û³ÛµÛ¹) نمی‌توانم هیجان خود را پنهان کنم. نزدیک ظهر (Ú©Ù‡ به وقت ایران نیمه شب بود) رئیس‌جمهوری من را اØضار کرد Ùˆ وقتی Ú©Ù‡ وارد دÙترش شدم، او را خیلی اÙسرده Ùˆ ناراØت دیدم. پیش از این‌که من سخن بگویم، خود او شروع به صØبت کرد Ùˆ Ú¯Ùت، الان خبر بدی به من داده‌اند. دو بالگرد ما در شروع عملیات سقوط کرده است. از شنیدن خبرها گیج Ùˆ مبهوت شدم… کارتر پشت میز خود نشست Ùˆ چند ثانیه سکوت برقرار شد، هر کسی در درون خود به عاقبت کار می‌اندیشید Ùˆ یارای سخن Ú¯Ùتن نداشت. این سکوت مرگبار را صدای زنگ تلÙÙ† شکست. کارتر گوشی را برداشت Ùˆ Ú¯Ùت: دیوید (جونز) Ú†Ù‡ خبر؟
ما ØرÙ‌های جونز را نمی‌شنیدیم ولی Øالت چهره کارتر Ùˆ پریدگی رنگ او نشان می‌داد Ú©Ù‡ خبرهای بدی می‌شنود. کارتر Ù„Øظه‌ای چشمانش را بست Ùˆ در Øالی Ú©Ù‡ به زØمت آب دهانش را قورت می‌داد، پرسید: آیا کسی هم مرده است؟ همه به دهان Ùˆ چشمان او زل زده بودیم. گوشی تلÙÙ† را گذاشت، هیچ کس سوالی نکرد تا این‌که خود کارتر پس از چند ثانیه سکوت Ú¯Ùت: مصیبت تازه‌ای پیش آمده، یکی از بالگردها به یک هواپیمای «C-130» خورده Ùˆ آتش گرÙته Ùˆ اØتمالا چند Ù†Ùری هم کشته شده‌اند… .
تصور این‌که گروهی از داوطلبان نجات گروگان‌ها خود جان باخته‌اند Ùˆ در یک بیابان دور در آن سوی دنیا به خاک هلاکت اÙتاده‌اند، چون کابوسی بر Ùکر Ùˆ Ø±ÙˆØ Ù…Ù† سنگینی می‌کرد. از اتاق کابینه بیرون آمدم تا Ú©Ù…ÛŒ در هوای آزاد کاخ قدم بزنم Ùˆ اÙکارم را منظم کنم، ولی هوای Ø®ÙÙ‡ Ùˆ مرطوب بیرون بیشتر ناراØتم کرد. با Øال تهوع به داخل کاخ برگشتم… وقتی به اتاق کابینه برگشتم، هنوز Øال عادی نداشتم. رئیس‌جمهوری از براون پرسید: خبر کشته شدن مأموران عملیات را چگونه به اطلاع خانواده‌های آنان خواهید رسانید؟
جردن می‌نویسد: در جلسه جمعه Û²Ûµ آوریل Û±Û¹Û¸Û° (Ûµ اردیبهشت Û±Û³ÛµÛ¹) همه ناراØت Ùˆ مات مزده بودند Ùˆ هیچ کس ØرÙÛŒ برای Ú¯Ùتن نداشت. او در جای دیگر می‌نویسد: Øال می‌بایست بین صبر Ùˆ جنگ یکی را انتخاب کنیم.
Øتی پس از عملیات نجات هم هنوز Ùکر ادامه عملیات وجود داشت. برژنسکی می‌نویسد: به دستور رئیس‌جمهوری، ØµØ¨Ø Ø±ÙˆØ² Û²Û¶ آوریل من جلسه‌ای در دÙتر خود تشکیل دادم تا امکانات دست زدن به عملیات دیگری را بررسی کنیم. با این‌که هنوز اطلاع دقیقی از علل شکست مأموریت نجات به جز خارج شدن سه بالگرد از دور عملیات را نداشتیم، این بار بیشتر انجام عملیات ساده Ùˆ مستقیمی را مورد بررسی قرار دادیم Ú©Ù‡ مبتنی بر اعزام نیروی بیشتری به تهران Ùˆ تصر٠یکی از Ùرودگاه‌ها Ùˆ عملیات سریع نجات در پایتخت بود، ولی با پراکندن گروگان‌ها در نقاط مختل٠ایران این برنامه هم دیگر عملی نبود.
دانشجویان پیرو خط امام بلاÙاصله در Ù¾ÛŒ شکست عملیات نجات، گروگان‌ها را در گروه‌های چند Ù†Ùری در شهرهای ایران در مراکزی به صورت Ù…Øرمانه پراکنده Ùˆ نگهداری کردند.
پس از شکست عملیات نجات مرØله دوم عملیات نظامی Ú©Ù‡ Øمله تخریبی Ùˆ انتقام‌جویانه علیه ایران بود نیز خود به خود منتÙÛŒ شد، زیرا منجر به کشته شدن گروگان‌ها Ùˆ اثبات بی‌کÙایتی Øکومت آمریکا Ùˆ واکنش‌های داخلی در آن کشور می‌شد.
اهمیت شکست
شکست نقشه‌ای چنان دقیق، ÙÙ†ÛŒ Ùˆ Ù…Øاسبه‌شده Ú©Ù‡ Ø´Ø±Ø Ø¢Ù† گذشت به معنای شکست تمام سازمان‌های ذیربط Ùˆ Ùنون آنها بود. برای درک اهمیت Ùˆ عظمت این شکست، کاÙÛŒ است، تصور کنید Ú©Ù‡ اگر عملیات نجات پیروز می‌شد Ú†Ù‡ اتÙاقی می‌اÙتاد؟ Ùˆ برای ایران Ùˆ انقلاب اسلامی Ùˆ برای آمریکا Ú†Ù‡ ره‌آوردهایی داشت Ùˆ Ú†Ù‡ تأثیراتی در معادلات جهانی بر جای می‌نهاد؟