هزینه هاى سنگین تحریم ایران بر اقتصاد امریکا

مصطفى آذرى

در این کتاب، میزان خسارت سالانه شرکت هاى امریکایى از بابت تحریم ها حدود ۲۰ میلیارد دلار برآورد شده است. همچنین طبق تحقیقاتى که اخیراً توسط مؤسسه اقتصاد بین الملل انجام شده است تنها در سال، ۱۹۹۵ شرکت هاى امریکایى ۱۵تا ۱۹ میلیارد دلار از تحریم ها زیان دیده اند و تحریم ها بر زندگى ۲۰۰۰۰۰ نفر از کارگران امریکایى اثر منفى داشته است. کمیسیون تجارت بین المللى نیز در گزارش اخیر خود، ۴۲ قانون فدرال امریکا را مشخص کرده است که از طریق تحمیل تحریم ها به ۷۵ کشور جهان، سالانه ۵ تا۲۰ میلیارد دلار به شرکت هاى امریکایى زیان وارد مى سازند؛ شرکت هاى نفتى و سازنده تجهیزات و هواپیما و نیز تولیدکنندگان محصولات کشاورزى، زیان بیشترى را تحمل مى کنند.
هزینه هاى مستقیم تحریم هاى اقتصادى ایران براى امریکا، زیان ناشى از دست دادن منافع حاصل از تجارت و سرمایه گذارى است. زیان هاى ناشى از عدم خرید کالا از امریکا توسط ایران، عدم خرید نفت ایران توسط امریکا و عدم سرمایه گذارى شرکت هاى نفتى امریکا در ایران از این جمله مى باشند.
صادرات امریکا به ایران در سال ۱۹۹۳ برابر ۶۱۶ میلیون دلار و در سال ۱۹۹۴ برابر ۳۲۶ میلیون دلار بود. علاوه بر این، شرکت هاى امریکایى على رغم تحریم هاى یک جانبه حدود یک چهارم نفت خام جهت فروش به سایر کشورها به مبلغ ۴ میلیارد دلار را از ایران خریدارى کردند و تجهیزاتى به مبلغ ۳ میلیارد دلار به ایران فروختند. کل منافع از دست رفته در این زمینه، سالانه صدها میلیون دلار برآورد شده است. ضمن آنکه ایران توانسته است به آن دسته از کالاهاى موردنیاز خود که منحصراً در امریکا تولید مى شوند، از طریق صادرات مجدد از دوبى دسترسى داشته باشد (بى اثر بودن تحریم ها).
در مورد محصولات کشاورزى با توجه به این که ۹ درصد از کل گندم جهان در امریکا تولید مى شود و یک چهارم صادرات گندم جهان از این کشور صورت مى گیرد، مازاد عرضه گندم و کاهش شدید قیمت ها گندمکاران امریکا را مجبور کرده است تا سطح زمین هاى زیر کشت خود را به پائین ترین سطح در ۱۶ سال اخیر کاهش دهند، پس از اعلام خرید ۳‎/۵ میلیون تن اقلام کشاورزى توسط ایران، اتحادیه هاى کشاورزى امریکا و بویژه شرکت امریکایى «معاملات نیکى» از دولت کلینتون خواستند تا با فروش غله به ایران موافقت کند.
دسته اى دیگر از زیان هاى اقتصادى ناشى از تحریم ها براى امریکا، در پى از دست دادن فرصتهاى سرمایه گذارى در ایران به وجود مى آیند. در سال ۱۹۹۴ کوکاکولا (کارخانه نوشابه سازى امریکایى) که قصد تأسیس کارخانه اى را در ایران داشت، تحت فشار تحریم هاى کلینتون ناچار به انصراف شد.
کارخانه هواپیماسازى بوئینگ نیز چند سال قبل خواهان فروش ۱۶ فروند بوئینگ ۴۰۰S ـ۷۳۷ به ایران بود، لیکن این معامله یک میلیارد دلارى توسط دولت امریکا لغو گردید. طبق برآوردهاى این شرکت، شرکت هواپیمایى ملى ایران و سایر کشورهاى کوچکتر، در پنج سال آینده به بیش از ۱۰۰ فروند هواپیما در پاسخ به افزایش تقاضاى سفرهاى هوایى و فرسوده شدن هواپیماهاى موجود نیاز دارند و شرکت بوئینگ که از این امکانات بالقوه آگاه است به همراه ۴۴۰ شرکت دیگر امریکایى، یک گروه مخالف تحریم ها به نام USA Engage را سازماندهى کرده اند که براى برچیدن تحریم هاى یک جانبه علیه ایران، لیبى و کوبا مبارزه مى کند.
از دست رفتن فرصت هاى سرمایه گذارى شرکت هاى امریکایى در توسعه صنایع نفت و گاز ایران، یکى دیگر از زیان هاى امریکا از تحریم هاى یک جانبه این کشور مى باشد. شرکت هاى نفتى امریکایى سعى کردند تا خود رأساً وارد بازار شوند لیکن دولت امریکا مانع از انعقاد قرارداد بین این شرکت ها و ایران گردید. لذا شرکت هاى اروپایى و سایر کشورها از خلأ ایجاد شده در صنعت نفت ایران استفاده نمودند.
پس از انتشار گزارش امنیت ملى در سال، ۱۹۹۸ از تحریم کنسرسیوم شرکت هاى توتال، گازپروم و پتروناس چشم پوشى شد که چرخشى کامل از سیاست امریکا بود. البته لغو تحریم ها نیز هزینه زیادى در بر دارد و رئیس جمهور را با انتقادات شدید افکار عمومى و بویژه اعضاى کنگره روبه رو مى سازد. حتى اگر تحریم هاى ثانویه لغو شوند، باز هم شرکت هاى نفتى بسختى گله خواهند کرد زیرا به رقیبان خارجى اجازه داده مى شود که به سرمایه گذارى در ایران اقدام کنند در حالى که مؤسسات امریکایى مجاز به این کار نیستند.
- در سال جارى شرکت هاى الف اکویتان فرانسه (ELF) و شرکت انى ایتالیا (ENI) قراردادى را به ارزش یک میلیارد دلار به منظور توسعه مجدد حوزه نفتى دورود در خلیج فارس و افزایش میزان استخراج آن تا سطح ۲۲۰ هزار بشکه در روز نفت خام با ایران به امضا رساندند.
- در سال جارى شرکت الف و شرکت کانادایى بوولى انرژى، قراردادى را به ارزش ۳۰۰ میلیون دلار با هدف توسعه میدان نفتى بلال به امضا رساندند و شرکت اسپانیایى سپسا نیز قراردادى ۳۰۰ میلیون دلارى را جهت سرمایه گذارى نفتى در جنوب ایران به امضا رسانده است.
- شرکت انگلیسى ـ هلندى رویال داچ شل مذاکره در مورد عقد قرارداد یک معامله ۸۵۰ میلیون دلارى را با ایران در زمینه توسعه همزمان میادین نفتى سروش و نوروز به پایان رسانده است و تحریم هاى امریکا را مانعى در این راه نمى داند. معامله با شرکت شل، موقعیت ایران را براى جلب سرمایه و تکنولوژى خارجى جهت نوسازى میادین نفتى فرسوده خود تقویت مى کند.
- در حالى که امریکا به شرکت هاى خود حتى اجازه سوآپ (Swap) نفت را نیز نداد (شرکت موبیل)، ولى شرکت هاى غیرامریکایى توانستند سوآپ نفت قزاقستان با ایران را در دست بگیرند. همچنین دو شرکت غیرامریکایى، حمل نفت از ترکمنستان به ایران را جهت مبادله آغاز کردند. آنها نفت را به پالایشگاه تهران منتقل و به جاى آن در بندر خارک، به همان اندازه نفت دریافت مى کنند (Swap). در سال ۱۹۹۸ کشتى هاى انگلیسى اولین محموله نفت ۲۵۰ هزار تنى ترکمنستان را از خارک حمل نمودند.
هزینه هاى غیرمستقیم تحریم ها براى امریکا سنگین تر است. یکى از نتایج تحریم هاى اخیر در میان مدت، افزایش تمرکز تولید نفت در کشورهاى عضو شوراى همکارى خلیج فارس مى باشد. منافع امریکا در تنوع منابع تولید نفت است تا در صورت بروز مشکل در هر یک از آنها میزان ریسک ناشى از اختلال بازار، کاهش یابد. لذا سیاستى که به طور همزمان تولید نفت در سه کشور عمده تولیدکننده (ایران، عراق و لیبى) را محدود مى کند، بر خلاف منافع ملى امریکا در تنوع بخشیدن به منابع تأمین نفت خود مى باشد. اعمال تحریم و محدودیت خارجى بر تولید نفت کشورهاى عمده صادرکننده مى تواند موجب کاهش عرضه جهانى نفت و افزایش قیمت آن گردد. همانگونه که بروز اثرات محدود ساختن سرمایه گذارى هاى خارجى در بخش نفت کشورهاى تحریم شده سالها طول مى کشد، تغییر روند حاصله نیز سالها زمان لازم خواهد داشت. لذا تحریم هاى نفتى عواقب بلند مدتى را دربردارند. در نتیجه محدودیت هاى سرمایه گذارى و کاهش قدرت تولید نفت، در آینده مصرف کنندگان به ناچار باید هزینه بیشترى را براى خرید نفت پرداخت کنند و به نفع امریکا یعنى بزرگترین واردکننده نفت جهان نخواهد بود که فعالانه سیاست کاهش عرضه را دنبال کند.

 

 

 

منبع: روزنامه / ایران Û±Û³Û¸Û·/Û°Û³/Û²Û²

چاپ                       ارسال براي دوست

نظرات كاربران
نام

ايميل
نظر

 

مسئولیت محتوا و مواضع مندرج در مقالات بر عهده نویسندگان بوده و درج آنها در این پایگاه به مفهوم تأیید آن نمی باشد. Copyright © second-revolution.ir, All Rights Reserved