با ادامه ماجراي امريكا كه تمام راهها را براي آزادي گروگانها آزموده بود و دست به جايي نبرده بود با ريختن يك طرح حساب شده نظامي تصميم به نجات گروگانها گرفت اين عمليات كه به اسم رمز "پنجه ي عقاب" شناخته مي شود در اثر طوفان شن در بيابان طبس به شكست انجاميد كه مهمترين اثر اين واقعه قطع روابط بين ايران و امريكا شد. پس از اشغال لانه جاسوسي (به تعبير امام) و شكست در عمليات پنجه ي عقاب گروهي از طرف جيمي كارتر رئيس جمهور امريكا قصد سفر به ايران براي گفتگو و مذاكره براي آزادي گروگانها داشتند كه امام با شنيدن اين خبر پيغام داد كه امكان هر گونه مذاكره را ملغي كرد.
واژه هاي كليدي:
   سفارت-  قطعنامه- گروگانگيري- ديپلماتيك- كاپيتولاسيون- استعمار. 
 
 
انقلاب اسلامی ایران تاریخی پرفراز و نشیب داشته است،چه قبل از رسیدن به پیروزی وچه بعد از آن در این میان نقش امام خمینی اساساً پایه ریزی و به نتیجه رساندن این انقلاب بوده است و به هیچ وجه قابل اغماض نمی باشد. انقلاب ایران با پیروزی ۲۲ ام بهمن واردمرحله ای دیگر شد. کمتر از یک سال بعد اتفاقی افتاد که اثرات آن در روند ادامه ی حرکت انقلاب بسیار مهم می باشد. دانشجویانی که خود را «دانشجويان پيرو خط امام» مي ناميدند سفارت امریکا در تهران را در اعتراض به پذیرش شاه توسط امریکا اشغال کردند و تمام کارکنان آن را به گروگان گرفتند. حرکتی که باعث سقوط دولت موقت شد، روابط ایران با امریکا را قطع کرد که اثراتش همچنان باقی است و مسیر سیاست خارجه ی ایران را به گونه ای دیگر رقم زد. در این میان نظر امام به عنوان رهبر انقلاب ایران چه بود؟ آیا امام این حرکت را تأیید کردند؟ نظر ایشان در مورد اتفاقات ادامه روند به چه گونه بود؟ آیا این ادعای دانشجویان که پیرو خط امام هستند مورد تأیید امام بود و آیا امام این دانشجویان را پیرو خط خود می دانست؟ در این نوشته سعی داریم به این سوالات پاسخ دهیم. آنچه در این نوشتار خواهد آمد بررسی آنچه که اتفاق افتاد و نظر امام خمینی در مورد آن است و درست یا نادرست بودن تصمیمات گرفته شده پیرامون واقعه و نیز خود واقعه از نظر نگارنده مورد توجه نمی باشد.
 
 
 
 
 
ارائه سوال
   در مورد اشغال سفارت امريكا سوالاتي در اذهان به ويژه سياسيون Ùˆ پيامد هاي آن به وجود آمده كه سعي شده به برخي از آنها اشاره شود.
    ارائه برخي از سوالات به شرح زير است:
1-    وقايع  Û±Û³ آبان Û±Û³ÛµÛ¸ Ú†Ù‡ بودند؟
2-    اين واقعه به Ú†Ù‡ علت صورت گرفت؟
3-    اثرات اشغال سفارت امريكا Ú†Ù‡ بودند؟
4-    زمينه هاي فكري اشغال سفارت Ùˆ نقش امام خميني در اين مورد Ú†Ù‡ بود؟
5-    عكس العمل امام خميني در مورد اين واقعه چگونه بود؟
6-    پس از اين واقعه Ú†Ù‡ اتفاقاتي افتاد؟
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
تعريف اصطلاحات
كاپيتولاسيون:
   عبارت است از واگذاري حق قضاوت Ùˆ مجازات اتباع بيگانه به يك دولت بيگانه.
ديپلماسي:
به برنامه هاي تحت حمايت دولت اشاره دارد كه هدف از آنها اطلاع رساني و يا تحت تاثير قرار دادن افكار عمومي در كشورهاي ديگر است.
استعمار:
نفوذ و دخالت يك كشور بيگانه در كشور ديگر، تا آنجا كه حاكميت كشور مستعمره تحت تاثير ارتاده كشور استعمارگر قرار گيرد.
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
اشغال سفارت امریکا در ایران، ۱۳ آبان ۱۳۵۸
   در روز Û±Û³ آبان Û±Û³ÛµÛ¸) حدود Û¸ ماه پس از پیروزی انقلاب( قرار بود تظاهراتی به منظور برزگداشت شهادت شهدای Û±Û³ آبان ÛµÛ· از سوی دانشجویان مسلمان دانشگاه ها برگزار شود Ùˆ چون مسأله ÙŠ سفر شاه به امریکا پیش آمده بود قرار شد این تظاهرات به سوی سفارت امریکا انجام گیرد تا نسبت به پناه دادن امریکا به شاه، عامل جنایت Û±Û³ آبان ÛµÛ· ØŒ اعتراضی صورت گیرد. چند هزار تن از دانشجویان Ùˆ دانش آموزان در این روز دست به راهپیمایی زدند. ساعت10 صبح عده ای از دانشجویان Ú©Ù‡ از قبل طرح حمله به سفارت را ریخته بودند در حال تظاهرات نزدیک سفارت شده از دیوارها بالا رفتند Ú©Ù‡ با همراهی سایر دانشجویان به حدود Û³Û°Û°- Û´Û°Û° تن رسیدند Ùˆ تصرف کامل همه ÛŒ ساختما نها Û² الی Û³ ساعت بطول انجامید. این دانشجویان بازوبندی به دست Ùˆ عکس امام به سینه داشتند، خبری بر روی تلکس خبرگزاری ها Ù…ÛŒ رود Ú©Ù‡ تا سالها اثراتش باقی Ù…ÛŒ ماند: »سفارت امریکا در تهران اشغال شد                          «           تصرف سفارت – Ú©Ù‡ همراه با گروگانگیری تمام کارکنان سفارت بود – چنانچه خود دانشجویان بعدها گفتند برای مدت بسیار کوتاهی برنامه ریزی شده بود Ùˆ انتظار نمی رفت ادامه یابد  ولی آنچه در عمل اتفاق افتاد Û´Û´Û´ روز گروگانگیری بود Ú©Ù‡ پیامدهای بسیاری در داخل Ùˆ خارج از کشور داشت.
   فردای روز اشغال سفارت امریکا مهندس بازرگان رئیس دولت موقت ایران استعفا داد Ùˆ این استعفا توسط امام خمینی پذیرفته شد. امام وظیفه ÛŒ اداره کشور را به شورای انقلاب سپرد. شورای امنیت در آخرین روزهای سال Û±Û¹Û·Û¹ میلادی با Û±Û± رأی موافق Ùˆ بی هیچ مخالفی Ùˆ با امتناع روسیه Ùˆ Ú†Ú© واسلواکی از رأی دادن تصویب کرد Ú©Ù‡ ایران باید تا هفتم ژانویه) Û±Û¸ دی 58 (ØŒ گروگان ها را آزاد کند Ùˆ اگر در این مهلت گروگان ها آزاد نشوند، شورای امنیت  قطعنامه ÛŒ شدیدتری صادر Ù…ÛŒ کند. گروگان ها آزاد نشدند Ùˆ شورای امنیت دوباره تصویب قعطنامه را به تعویق انداخت Ùˆ در نهایت در Û²Û² دی ماه ÛµÛ¸ شورای امنیت بنا به پافشاری ایالت متحده برای تصویت درخواست ایالت متحده مبنی بر تحریم اقتصادی ایران تشکیل جلسه داد. پس از چندین ساعت بحث Ùˆ بررسی، انگلستان، نروژ، پرتغال Ùˆ فرانسه از قطعنامه امریکا حمایت کرده بنگلادش Ùˆ مکزیک رأی ممتنع Ùˆ Ú†Ú© واسلواکی رأی مخالف Ù…ÛŒ دهند Ùˆ در نهایت شوروی با استفاده از حق وتو، قطعنامه امریکا را به بایگانی شورای امنیت Ù…ÛŒ سپارد. ایالت متحده Ù…ÛŒ گوید Ú©Ù‡ یک طرفه به قطعنامه عمل خواهد کرد. روز Û²Û¸ Ùˆ Û²Û¹ آبان دانشجویان برای نشان دادن اهداف انسانی خود گروگان های زن Ùˆ سیاه پوست را آزاد Ù…ÛŒ کنند.
   در Û±ÛµÛ¶ مین روز ادامه ÛŒ گروگانگیری Ùˆ دقیقاً یک روز پس از اینکه دانشجویان برای ادای دِین خود به ارز شهای انسانی Ùˆ دینی مراسم روز عید پاک را با حضور Û³ کشیش امریکایی اجرا کردند کارتر رئیس جمهور وقت امریکا روابط ایران Ùˆ امریکا را قطع کرد. قطع ارتباطی Ú©Ù‡ تاکنون ادامه دارد. با ادامه ÛŒ ماجرا امریکا Ú©Ù‡ تمام       را ههای دیپلماتیک رسمی Ùˆ غیر رسمی را آزموده بود Ùˆ هیچ کدام از این رو شها راه به جایی نبرده بودند با ریختن یک طرح حسا ب شده ÛŒ نظامی تصمیم به نجات گروگا نها گرفت. این عملیات Ú©Ù‡ به اسم رمز »پنجه ÛŒ عقاب« شناخته Ù…ÛŒ شود در اثرطوفان شن در بیابان طبس به شکست انجامید Ùˆ امریکا با وجود تمام قدرت نظامي اش از این روش نیز راه به جایی نبرد. سرانجام این واقعه ÛŒ تاریخی با مذاکرات الجزایر Ùˆ انتشار بیانیه های موسوم به بیانیه های الجزایر Ú©Ù‡ شامل یک سری مباحث مالی – حقوقی Ù…ÛŒ شد پایان یافت Ùˆ گروگا نها پس از Û´Û´Û´ روز خاک ایران را به قصد امریکا ترک کردند.
  
اثرات داخلی و خارجی واقعه
مهمترین اثر این واقعه قطع روابط ایران و امریکا بود و در واقع دیگر اثرات نتیجه ی مستقیم یا غیرمستقیم این قطع ارتباط می باشد. این اثرات را مي توان در دو بخش اثرات داخلی و خارجی مورد توجه قرار داد.
 
اثرات داخلی واقعه
1- قطع ارتباط امریکا و ایران و عملی شدن اید ه بریدن دست استعمارگران نو از کشور
2- تحریم اقتصادی ایران
3- استعفای دولت موقت دکتر بازرگان
4-  افشای اسناد سفارت Ùˆ افشای ارتباط برخی از افراد داخلی با سازمان جاسوسی (سيا)
 
اثرات خارجی واقعه
1- اعمال فشارهای بین المللی بر ایران
2- تحقیر امریکا
3- تغییر نتیجه ی انتخابات امریکا به نفع ریگان نمایند ه ی حزب جمهور ی خواه
4- تجاوز رژیم بعثی صدام حسین به ایران و آغاز ۸ سال جنگ تحمیلی
5- حمایت بین المللی از صدام در جنگ
6- به انزوا کشیده شدن ایران در جهان از جنبه ی سیاسی و اقتصادی
 
بررسی نظرات امام در مورد واقعه
   سفارت امریکا را دانشجویانی اشغال کردند Ú©Ù‡ خود را دانشجویان پیرو خط امام مي نامیدند. در نتیجه عملاً سرچشم ههای فکری این اقدام به نظرات امام خمینی باز   مي گشت. همچنین عملکرد Ùˆ تصمیمات امام پس از وقوع گروگانگیری نیز به عنوان موثرترین فرد حکومت جمهوری اسلامی اثرات مهمی بر ادامه ÛŒ واقعه نیز داشت.
 
 
 
 
 
 Ø²Ù…ینه های فکری اشغال سفارت امریکا Ùˆ نقش امام در این مورد
   زمینه های فکری این اقدام را Ù…ÛŒ توان به دو بخش طولانی مدت) قبل از انقلاب (Ùˆ کوتاه  مدت ) بعد از انقلاب(  تقسیم نمود. مردم ایران در Ø·ÛŒ نهضت انقلابی خود همواره بر نظام سرمایه داری به روش امریکایی تاخته اند Ùˆ این سیستم اجتماعي- اقتصادي- سياسي را قبول نداشته اند) .خواست شاه پیاده سازی کامل این سیستم در ایران بود(.همین زمینه ÛŒ ضدامپریالیستی اصلي ترین مشکل ایرانیان با حکومت امریکا بود. دیگر عامل وقوع این اقدام دانشجویان اوضاع سیاسی جهان از جمله پذیرش شاه از طرف حکومت امریکا بود. دانشجویان همچنین Ù…ÛŒ خواستند صدای خود Ùˆ انقلاب را به جهانیان برسانند )با توجه به تبلیغات اطلاعاتی بالایی Ú©Ù‡ امریکا داشت این انقلاب به شیوه های مناسب به جهانیان شناسانده نشده بود. (
 
 Ø²Ù…ینه های تاریخی ضد امریکایی
   امام خمینی) ره( در طول نهضت انقلابی خود بارها Ùˆ بارها از امریکا به عنوان دشمن بزرگ ملت ایران نام برده بود Ùˆ در واقع همانقدر Ú©Ù‡ با شاه مبارزه Ù…ÛŒ نمود به مبارزه با امریکا نیز Ù…ÛŒ پرداخت حتی جایی Ú©Ù‡ به جز امریکا کشورهای دیگری چون اسرائیل، انگلیس Ùˆ شوروی نیز مطرح شد Ù‡ اند امام ابتدا از امریکا نام Ù…ÛŒ برندکه از آن جمله Ù…ÛŒ توان به بیانات ایشان در جمع اصناف Ùˆ طلاب تهران در مورد لایحه ÛŒ انجمن های ایالتی در تاریخ نهم آذر سال Û±Û³Û´Û± اشاره نمود. حتی در خیلی موارد اعتراض امام به شاه به سبب پیروی شاه از سیاست های غاصبانه ÛŒ امریکا بوده است. مهمترین نظر تاریخی امام در مورد امریکا نیز از همان سا لهای آغازین نهضت انقلاب اسلامی عنوان شده است Ú©Ù‡ امام در پیامی خطاب به روحانیون Ùˆ ملت ایران در مخالفت با لایحه ÛŒ کاپیتولاسیون در تاریخ چهارم آبان Û±Û³Û´Û³ Ù…ÛŒ فرمایند:
      دنیا بداند Ú©Ù‡ هر گرفتاری ای Ú©Ù‡ ملت ایران Ùˆ ملل مسلمین دارند از اجانب است؛ از امریکاست . ملل اسلام از اجانب عموماً Ùˆ از امریکا خصوصاً متنفر است.
   امام این جمله را Ú©Ù‡ تمام گرفتاری های ما از امریکا است به کرّات تکرار نموده است .در این پیغام امام همچنین حمایت امریکا از اسرائیل Ùˆ دیگر خطرات آن برای اسلام Ùˆ ملت ایران را برشمرده است. امام قبل از انقلاب بارها جنایات شاه را جنایات امریکا معرفی کرده است Ú©Ù‡ به طور نمونه در مورد وقایع Û²Û¹ بهمن Û±Û³ÛµÛ¶ تبریز در پیامی خطاب به ملت ایران در تاریخ چهارم فروردین سال پنجاه Ùˆ هفت به مناسبت اربعین شهدای این واقعه Ù…ÛŒ فرمایند:
    …     Ùˆ هنوز چشم ها گریان Ùˆ دل ها بریان است برای یک قتل عمومی Ú©Ù‡ دست امریکا Ùˆ سایر اجانب از آستین شاه بیرون آمده Ùˆ ملت را به عزای دیگر Ù…ÛŒ نشاند.
   با توجه به این آگاهی Ú©Ù‡ مقصر تمام مشکلات مسلمین Ùˆ ایرانیان، امریکاست امام بارها خواستار رهایی از یوغ استعمار) نوی(امریکا شده بود Ùˆ هدف نهایی انقلاب را رهایی از آن معرفی کرده بود. نمونه ÛŒ آن سخنرانی امام در جمع دانشجویان در تاریخ Û±Û· مهر ماه سال ÛµÛ· Ù…ÛŒ باشد.
     تا امریکا نرود Ùˆ تا دست این ابرقدرت ها از روی مملکت ما برداشته نشود،  ما نهضتمان برقرار است Ùˆ فریادمان هم برقرار است Ùˆ کارها را ما انجام Ù…ÛŒ دهیم Ùˆ انشاء الله موفق خواهیم شد.
   Ùˆ در واقع به صورت مستقیم امر به قطع ارتباط با امریکا پس از به دست گیری حکومت نموده است. Ùˆ اینکه آیت الله موسوی خوئینی ها قبل از اقدام دانشجویان بدون اینکه امام را درجریان بگذارد به دانشجویان اطمینان Ù…ÛŒ دهد Ú©Ù‡ امام با این حرکت موافق خواهد بود  نشان گر  این موضوع است Ú©Ù‡ مبارزه با امریکا Ùˆ کوتاه نمودن دست این کشور از ایران به صورت امری واجب Ùˆ بدیهی برای انقلابیون پیرو امام درآمده بود. امام همچنین در بیانات دیگری در دوم اردیبهشت Û±Û³ÛµÛ· روابط ایران با امریکا را روابط یک غارت شده با یک غارتگر دانسته Ùˆ گفته بود:
     ملت ما برای همه چیز آماده است، ادامه روابط با امریکا برای ما Ú†Ù‡ سودی دارد، الهی این روابط هر Ú†Ù‡ زودتر قطع شود.
 
     زمینه های کوتاه مدت واقعه
   به جز زمینه های فکری بلند مدتی Ú©Ù‡ ریشه ÛŒ این حرکت تاریخی را ایجاد کردند یک سری عوامل محیطی در آن زمان باعث انجام این کار شدند. مهمترین اتفاق پذیرش شاه توسط امریکا بود. شاه پس از فرار از ایران به امریکا نرفته بود ولی بعداً به بهانه ÛŒ بیماری مي خواست به امریکا برود. حکومت امریکا Ú©Ù‡ از بازتاب این کار در ایران بیم داشتند مانع از این کار Ù…ÛŒ شدند  ولی برای به دست آوردن اعتماد دیگر حکمرانان تحت نفوذ خود مجبور به پذیرش شاه شد Ùˆ شاه در روز Û²Û² اکتبر Û±Û¹Û·Û¹ برابر با Û³Û° مهر Û±Û³ÛµÛ¸ وارد نیویورک شد.
  دانشجویانی Ú©Ù‡ سفارت را اشغال کردند دلیل اصلی آن را ترس از تکرار سناریوی کودتای Û²Û¸ مرداد Û±Û³Û³Û² Ùˆ بازگشت شاه به حکومت توسط عوامل امریکایی Ù…ÛŒ دانند . استدلال دانشجویان برای هم به این صورت بود: «ضعف هاى دولت موقت، ضریب امنیت ملی را کاهش داده است Ùˆ با توجه به مخالف تهاى آمریکا با انقلاب ایران، کودتاى دیگر در راه است، کودتایي از جنس کودتاى Û²Û¸ مرداد Û±Û³Û³Û² . آمریکا، به بهانه مداوا شاه را به کشور خود پذیرفته است. شل بگیریم، آمریکا وارد عمل Ù…ÛŒ شود Ùˆ انقلاب سقوط Ù…ÛŒ کند.»  دانشجویان در گرفتن این تصمیم از سخنان امام الهام گرفته بودند. امام خمینی در مورد پذیرش شاه در پیامی Ú©Ù‡ به مناسبت Û±Û³ آبان سال ÛµÛ· خطاب به دانش آموزان، دانشگاهیان Ùˆ طلاب با موضوع فشار بر امریکا برای استرداد شاه داده بود Ù…ÛŒ فرماید:
     بر دانش آموزان، دانشگاهیان Ùˆ محصلین علوم دینیه است Ú©Ù‡ با قدرت تمام، حملات خود را علیه امریکا Ùˆ اسرائیل گسترش داده Ùˆ امریکا را وادار به استرداد این شاه مخلوع جنایتکار تمایند Ùˆ این توطئه ÛŒ بزرگ را بار دیگر شدیداً محکوم کنند.
 
عکس العمل امام در مورد واقعه ي اشغال سفارت امریکا
   دانشجویان همان روز تسخیر سفارت، اطلاعی های را منتشر کردند Ú©Ù‡ در انتهای آن اهداف خود را از این عمل بدین صورت معرفی کرده بودند:
-      اعتراض به آمریکا جهت پناه دادن Ùˆ استفاده از شاه جنایتکارى Ú©Ù‡ قاتل ده ها هزار زن Ùˆ مرد به خون خفته در این مملکت است.
-      اعتراض به آمریکا به علت ایجاد فشار تبلیغاتی مسموم Ùˆ انحصارى Ùˆ Ú©Ù…Ú© Ùˆ حمایت از افراد ضدانقلابی فرارى بر علیه انقلاب اسلامی ایران.
-      اعتراض به آمریکا به خاطر توطئه ها Ùˆ دسیسه هاى ناجوانمردانه اش در مناطق مختلف کشور ما Ùˆ نفوذ در ارگان هاى اجرایی مملکت.
-      اعتراض به آمریکا به دلیل نقش مخرب Ùˆ خانما Ù† برانداز خود در برابر رهایی خلق هاى منطقه از دام امپریالیسم Ú©Ù‡ هزاران هزار انسان مومن Ùˆ انقلابی را به خاک Ùˆ خون Ù…ÛŒ کشد.
   امام در روز Û±Û´ آبان یعنی فردای اشغال سفارت امریکا در تهران در سخنرانی ای در جمع کارکنان بیمه ÛŒ مرکزی ایران در شهر قم با موضوع توطئه های امریکا اولین عکس العمل خود Ùˆ حکومت جمهوری اسلامی ایران را نسبت به کار دانشجویان نشان دادند.
     آن مرکزی هم Ú©Ù‡ جوان های ما رفتند گرفتند – آن طور Ú©Ù‡ اطلاع دادند مرکز جاسوسی Ùˆ مرکز توطئه بوده است. امریکا توقع دارد Ú©Ù‡ شاه را ببرد به آنجا مشغول توطئه، پایگاهی هم اینجا برای توطئه درست کنند، Ùˆ جوا نهای بنشینند Ùˆ تماشا کنند. باز ریشه های فاسد به فعالیت افتاده بودند Ú©Ù‡ ما هم دخالتی بکنیم Ùˆ جوان ها را بگوییم Ú©Ù‡ شما بیرون بیایید از آنجاییکه رفتند. جوان ها یک کاری کردند برای اینکه دیدند، آخر ناراحت کردند این جوا نها را. یک شاهی Ú©Ù‡ در طول پنجاه سال این مملکت را به غارت کشیده است Ùˆ به چپاول برده است Ùˆ داده است Ùˆ داده خوردند Ùˆ خودش خورده است، Ùˆ بالاتر از این، این قدر قتل نفس کرده است، کشتار عمومی کرده است، پانزده خرداد – آن طوری Ú©Ù‡ معروف شد – پانزده هزار کشته شده است. در روز پانزده خرداد Ùˆ از آن وقت تا حالا شاید صد هزار نفر ما مقتول داشت هایم Ùˆ چند صدهزار نفر معلول داشته ایم، Ú©Ù‡ ما هر روز مواجه با این معلول ها هستیم. الان به من گفتند Ú©Ù‡ معلولینی Ú©Ù‡ اینجا هستند روز عید غدیر، معلولین یک دسته ای از اینهاست. بسیاری از اینها همان معلولین زمان این انقلاب است Ùˆ به دست آنها شده. گفتند Ú©Ù‡ روز عید غدیر جلسه ای دارند شما هم بیابید، البته من هم Ù…ÛŒ روم آنجا. توقع دارند Ú©Ù‡ یک کسی Ú©Ù‡ به این ملت آن طور کرده است Ùˆ حالا امریکا با یک بهانه ÛŒ بی خود او را برده است Ù†Ú¯Ù‡ داشته در پناه خودش، Ùˆ برایش وسایل آرامش تهیه کرده است، به اسم مریض بودن یا به واقع مریض بودن – فرقی نمی کند – او را برده در آنجا Ù†Ú¯Ù‡ داشته، Ùˆ جوان های ما Ú©Ù‡ آنجا اظهار مخالفت Ù…ÛŒ کنند، آنها را یا متفرق Ù…ÛŒ کنند یا حبس مي کنند.
   … امروز خیانت های زیرزمینی است. یک توطئه های زیرزمینی است Ú©Ù‡ توطئه ههای زیرزمینی در همین سفارتخانه ها Ú©Ù‡ هست دارد درست Ù…ÛŒ شود، Ú©Ù‡ مهمش Ùˆ عمده اش مال شیطان بزرگ است Ú©Ù‡ امریکا باشد.
 
مذاکره
   پس از اشغال لانه ÛŒ جاسوسی) تعبیر امام از سفارت امریکا( گروهی از طرف جیمی کارتررئیس جمهور امریکا قصد سفر به ایران برای گفتگو Ùˆ مذاکره برای آزادی گروگان ها داشتند. امام با شنیدن خبر اعزام این هیئت پیغامی داد Ú©Ù‡ امکان هر گونه مذاکره را ملغی کرد. امام در روز Û±Û¶ آبان Û±Û³ÛµÛ¸ )برابر با Û±Û¶ Ø°ÛŒ الحجه Û±Û³Û¹Û¹( در پیام خطاب به شورای انقلاب Ùˆ مسئولان دولتی با عنوان عدم ملاقات با نمایندگان امریکا Ù…ÛŒ فرماید:
     از قرار اطلاع نمایندگان ویژه کارتر در راه ایران هستند Ùˆ تصمیم دارند به قم آمده Ùˆ با این جانب ملاقات نمایند. لهذا لازم Ù…ÛŒ دانم متذکر شوم دولت امریکا Ú©Ù‡ با نگهداری شاه، اعلام مخالفت آشکار با ایران را نموده است Ùˆ از طرفی دیگر آن طور Ú©Ù‡ گفته شده است سفارت امریکا در ایران محل جاسوسی دشمنان ما علیه نهضت مقدس اسلامی است، لذا ملاقات با من به هیچ وجه برای نمایندگان ویژه ممکن نیست Ùˆ علاوه بر این:
1-    اعضای شورای انقلاب اسلامی به هیچ وجه نباید با آنان ملاقات نمایند.
2-    هیچ یک از مقامات مسئول حق ملاقات با آنان را ندارند.
3-    اگر چنانچه امریکا، شاه مخلوع – این دشمن شماره یک ملت عزیز ما – را به ایران تحویل دهد Ùˆ دست از جاسوسی بر ضد نهضت ما بردارد، راه مذاکره در موضوع بعضی از روابطی Ú©Ù‡ به نفع ملت است باز مي باشد.
 
احتمال جنگ بین ایران و امریکا و نظر امام در این مورد
   امام خمینی اصلی ترین موضع خود در مورد واقعه ÛŒ گروگانگیری Ùˆ تبعات آن را در روز 16 آبان Ø·ÛŒ سخنرانی ای با عنوان توطئه های امریکا در جمع دانشجویان دانشکده ÛŒ اقتصاد اصفهان مطرح ساخته اند Ú©Ù‡ شامل تأیید کار دانشجویان، امید دادن به دانشجویان، ملغی دانستن احتمال حمله ÛŒ نظامی امریکا به ایران ØŒ Ùˆ رسوا سازی نقشه های شوم امریکا مي باشد. بخش هایی از این سخنرانی به شرح زیر است:
     شما Ù…ÛŒ بینید Ú©Ù‡ الان مرکز فساد امریکا را جوان ها رفته اند گرفته اند Ùˆ امریکاییهایی هم Ú©Ù‡ در آنجا بودند گرفتند Ùˆ آن لانه فساد را به دست آوردند Ùˆ امریکا هم هیچ غلطی نمی تواند بکند Ùˆ جوانها مطمئن باشند Ú©Ù‡ آمریکا هیچ غلطی  نمی تواند بکند، بی خود صحبت اینکه اگر دخالت نظامی، مگر امریکا Ù…ÛŒ تواند دخالت نظامی در این مملکت بکند؟ امکان برایش ندارد، تمام دنیا توجه شان الان به اینجاست. مگر امریکا Ù…ÛŒ تواند مقابل همه دنیا بایستد Ùˆ دخالت نظامی بکند؟ غلط Ù…ÛŒ کند دخالت نظامی بکند. نترسید، نترسانید. همین تعبیرى Ú©Ù‡ جوانهاى ما از روى باز احساسات جوانی کردند Ú©Ù‡ اگر چنانچه امریکا بخواهد دخالت نظامی بکند ما Ú†Ù‡ خواهیم کرد. اصلا این اگرش را هم نباید بگویند. امریکا عاجز از این است Ú©Ù‡ دخالت نظامی در اینجا بکند، اینها یک مسائلی در پیششان است، یک مطالبی در پیششان است Ú©Ù‡ روى آن مطالب گرفتاریهایی دارند، نمی توانند این کارها را بکنند. اگر آنها مي توانستند دخالت نظامی بکنند، شاه را Ù†Ú¯Ù‡ Ù…ÛŒ داشتند. با تمام قدرتشان، قدرتهاى تبلیغی چیز) تلاش(کردند Ú©Ù‡ نگهش دارند Ùˆ ملت ما اعتنا نکرد به آن Ùˆ نه تنها او، همه قدرتها پشت سر هم ایستاده بودند Ú©Ù‡ Ù†Ú¯Ù‡ دارند شاه را Ùˆ نتوانستند Ù†Ú¯Ù‡ دارند براى اینکه ملت ما یک چیزى را Ú©Ù‡ خواست نمی شود مقابل ملت بایستد کسی Ùˆ Ú†Ù‡ بکند. هیچ ابدا. این مطلب را اصلا جوان هاى ما پیش نیاورند این مطلب را Ú©Ù‡ دخالت نظامی، آنها همیشه دخالت هایشان دخالت هاى شیطنتی است، توطئه است. آنها اگر بخواهند یک کارى هم بکنند، وادار Ù…ÛŒ کنند جوانهاى ما را Ú©Ù‡ آنها تظاهر بکنند Ùˆ در تظاهر اعمال آنها بیایند درگیرى بکنند یا اینها Ùˆ یک غائله راه بیندازند Ú©Ù‡ ما نتوانیم یک محیط آزاد پیدا بکنیم، یک محیط آرام پیدا کنیم Ùˆ مسائلی را Ú©Ù‡ Ù…ÛŒ خواهیم طرح بکنیم Ùˆ Ù…ÛŒ خواهیم ایجاد بکنیم، بتوانیم. آنها از این راه شیطنت ها پیش Ù…ÛŒ آیند. آنها شیطان هایشان را پیش همین جوا نهاى صاف دل عزیز Ù…ÛŒ فرستندتبليغات Ù…ÛŒ کنند. Ù…ÛŒ نویسند به دیوار Ú†Ù‡ Ù…ÛŒ کنند، چه، چه، Ú†Ù‡. یک وقت Ù…ÛŒ بینید Ú©Ù‡ یک عده جوان را راه انداختند توى خیابان ها به یک تظاهراتی. تظاهرات بحق Ù„Ú©Ù† آنها از همین تظاهرات بحق Ù…ÛŒ خواهند استفاده ناحق بکنند.
   امام خمینی در مقابل توطئه ÛŒ اشغال دیگر سفارتخانه هایی Ú©Ù‡ برخی برای زیر سوال بردن جریان اشغال سفارت امریکا Ùˆ به انزوا کشاندن جمهوری اسلامی ایران در روابط بین الملل مطرح Ù…ÛŒ کردند آگاهانه به مقابله برخواستند Ùˆ در همان سخنرانی Û±Û¶ آبان مانع از ادامه ÛŒ اشغال سفارتخانه های خارجی شدند.
      ... فرض کنید بیخ گوش آن ها بخوانند Ú©Ù‡ خوب انگلیس هم مثل امریکا، Ú†Ù‡ فرقی Ù…ÛŒ کند ! بریزند آنجا را خراب کنند. خوب، عراق هم مثل آنجا، Ú†Ù‡ فرقی Ù…ÛŒ کند، بریزند آنجا را هم بگیرند. فرانسه هم مثل آن ها، Ú©Ù‡ ما را معرفی بکنند Ú©Ù‡ نه تنها قضیه روی موازین نیست، قضیه روی هرج Ùˆ مرج Ùˆ درهم Ùˆ برهم Ùˆ هر Ú©Ù‡ هر کاری دلش مي خواهد بکند، تا به دنیا بفهمانند به اینکه یک مملکتی است Ú©Ù‡ محتاج به قیم است ...
   در این گفته برخورد Ú†Ù¾ گرایان با مساله مدنظر امام است ولی برخی جریانات مذهبی هم پیشنهاد Ù…ÛŒ کردند برای آنکه نشان دهیم این جریان Ú†Ù¾ Ùˆ مارکسیستی نیست سفارت شوروی را نیز بگیریم. امام در مقابل این ایده نیز به همان دلایل ایستادند Ùˆ اجاز Ù‡ ÛŒ این کار را ندادند. 
 
شروط آزادی گروگان ها
   اولین بار شرایط ایران برای مذاکره در مورد آزادی گروگا نها را امام در همان پیام تاریخی خطاب به شورای انقلاب در روز Û±Û¶ آبان ÛµÛ¸ اعلام کرده بود Ú©Ù‡ شامل تحویل شاه Ùˆ دست برداشتن امریکا از جاسوسی علیه نهضت انقلاب بود. تا مدت ها با توجه به بسته بودن تمام راه های مذاکره اصولاً هیچ شرطی نیز ارائه نشد تا اینکه امام در Ø·ÛŒ پیامی Ú©Ù‡ مسئولیت حل مسأله ÛŒ گروگان ها را به مجلس واگذار کرد شرایط اصلی را برشمرد Ú©Ù‡ عبارتند از:
1-    آزاد گذاشتن تمامی سرمای ههای ایران
2-    لغو تمام ادعاهای امریکا علیه ایران
3-    تضمین عدم دخالت سیاسی Ùˆ نظامی امریکا در ایران
4-   بازپس دادن اموال شاه
 
 
  پایان ماجرا
   پس از تشکیل اولین مجلس شورای اسلامی امام خمینی پیگیری ماجرای گروگانگیری را در پیامی به مناسبت حج در تاریخ Û±Û± شهریور59 Û±3 با همان شرایط ذکر شده به مجلس سپردند. مجلس نیز موضوع را به دولت ارجاع داد) با نخست وزیری شهید رجایی( Ùˆ دولت الجزایر به عنوان میانجی دول تهای ایران Ùˆ امریکا از سوی دو کشور پذیرفته شد Ùˆ متعاقباً مذاکرات پرفراز Ùˆ نشیب Ùˆ فشرده ای در الجزیره Ùˆ تهران به جریان افتاد Ùˆ بیانی های به توافق دو کشور ایران Ùˆ امریکا رسید Ùˆ انتشار یافت، قرار شد همزمان با اجرای بیانیه، گروگان ها آزاد شوند. در این مذاکرات شرایط چهارگانه ÛŒ مصوب مجلس شورای اسلامی Ú©Ù‡ برگرفته از پیام Û±Û± شهریور امام بود مبنای گفتگو قرار گرفت. نتیج Ù‡ÛŒ مذاکرات در واقع تهیه دو بیانیه Ùˆ چند سند تعهد بود:
1-    بیانیه ÛŒ اصلی شامل اصول Ú©Ù„ÛŒ
2-    بیانیه ÛŒ حل Ùˆ فصل دعاوی
3-    سند تعهدات طرفینی
كه مجموعاً به نام بيانيه هاي الجزاير معروف شد. علت انتخاب كلمه بيانيه بجاي قرارداد يا توافقنامه نيز اين بود كه مذاكره مستقيمي بين ايران و امريكا انجام نگرفته بود.
   به دنبال صدور بیانیه ÛŒ الجزایر Ùˆ امضای دستورالعمل اجرایی آن توسط جیمی کارتر در آخرین روز ریاست جمهور ÛŒ اش در Û±Û¹ ژانویه Û±Û¹Û¸Û± برابر Û²Û¹ دی Û±Û³ÛµÛ¹ Ùˆ انتقال حدود 8 میلیارد دلار از دارای یهای ایران از بانک فدرال رزرو نیویورک Ùˆ شعب خارجی بانك هاي امریکایی به یک حساب امانی دولت الجزایر نزد بانک انگلیس، یک روز بعد در تاریخ Û³Û° دی 1359 برابر Û²Û° ژانویه ÛŒ Û±Û¹Û¸Û± تعداد ÛµÛ² امریکایی Ú©Ù‡ چند ساعت پیش از پایان ریاست جمهوری کارتر آزاد شده بودند، چند دقیقه پس از انجام مراسم سوگند رونالد ریگان رئیس جمهور جدید امریکا، از طریق الجزایر روانه ÙŠ امریکا شدند Ùˆ متعاقب آن اجرای بندهای بیانیه Ùˆ مذاکرات مربوط به آن آغاز شد . Ùˆ بدین گونه این ماجرا نیز با برجاگزاردن تمام آثار خود به پایان رسید.
 
 
جمع بندی و نتیجه گیری
   واقعه ÛŒ گروگانگیری سفارت امریکا در تهران یکی از مهمترین نقاط عطف تاریخ معاصر کشورمان است Ú©Ù‡ تأثیرات بسیار شگرفی را برای سیاست Ùˆ اقتصاد کشور در Ù¾ÛŒ داشت. بررسی نقش امام خمینی به عنوان تأثیرگذارترین فرد تاریخ معاصر ایران – Ùˆ یکی از مردان تأثیرگذار تاریخ معاصر جهان – در ایجاد Ùˆ ادامه ÛŒ حرکت از ابتدای اشغال سفارت تا Û´Û´4 روز بعد Ú©Ù‡ گروگا نها آزاد شدند امری مهم در مطالعه ÛŒ این واقعه ÛŒ تاریخی Ù…ÛŒ نماید.
   در این نوشتار سعی بر این بوده است Ú©Ù‡ نقش عظیم امام در روند ماجرا در سه بازه ÛŒ زماني «قبل از انقلاب»، «پيروزي انقلاب تا اشغال سفارت» Ùˆ «بعد از تسخير سفارت» برسي شود. Ú©Ù‡ نگارنده ناتوانی خود را در رسیدن به این هدف معترف است. امید است با شناسانده شدن بیشتر ابعاد این واقعه ÛŒ تاریخی از طریق رسانه های فراگیر در سطح کشور Ùˆ جهان امکان سوء برداشت از سخنان Ùˆ اعمال انجام شده در آن زمان کمترگردد. در این صورت است Ú©Ù‡ امکان ایجاد ارتباط سالم دو طرفه بین ایران Ùˆ امریکا نیز بیشتر خواهد بود.
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
منابع
1-     باقی، عمادالدین، انقلاب Ùˆ تنازع بقا ) پژوهشی در زمینه ها Ùˆ پیامدهای اشغال سفارت امریکا در ایران Û±Û³ آبان Û±Û³ÛµÛ¸ (ØŒ تهران: موسسه چاپ Ùˆ نشر عروج، پاییز 1376
2-     صحیفه امام مجموعه آثار امام خمینی    تهران : موسسه تنظیم Ùˆ نشر آثار امام خمینی ØŒ موسسه   چاپ Ùˆ نشر عرو ج،1378 
3-     خواجه سروی، غلامرضا، ״پیروزی یا شکست؟״) نگاهی به اشغال لانه جاسوسی آمریکا ( مجموعه مقالات سایت مرکز اسناد انقلاب اسلامی، Û±Û° آبان 1384