وزير خارجه اسبق انگليس : من و همتاي آمريكايي من گروگانگيري در ايران را پيش بيني كرده بوديم
دولت بریتانیا در پایان هر سال میلادی اسناد دولتی مربوط به Û³Û° سال گذشته را به جز اسنادی Ú©Ù‡ هنوز از Øساسیت‌های امنیتی برخوردارند در دسترس پژوهشگران، روزنامه‌نگاران Ùˆ مورخان قرار می‌دهد. آنها در دو Ù‡Ùته آخر سال این اسناد را مشاهده می‌کنند Ùˆ رسانه‌ها اهم آن را منتشر کرده Ùˆ به آگاهی عموم می‌رسانند.اسناد سال 2010 مربوط به سال Û±Û¹Û¸Û° یعنی یک سال پس از انقلاب اسلامي ایران است. یکی از این اسناد مربوط به پژوهشی است به سÙارش دکتر دیوید اوئن، وزیر امور خارجه بریتانیا، در زمان انقلاب ایران. عنوان این پژوهش «سیاست بریتانیا در قبال ایران» در سال‌های پیش از انقلاب بهمن ÛµÛ· Ùˆ تا آن تاریخ است.به مناسبت انتشار این سند دیوید اوئن Ú©Ù‡ خود پزشک است Ùˆ اکنون سمت لرد دارد در مقاله‌ای در روزنامه Ùایننشال تایمز لندن نوشت: «بیماری سرطان خون Ù…Øمدرضا شاه در سال Û±Û¹Û·Û³ میلادی یا Û±Û³ÛµÛ² شمسی بروز کرد Ùˆ در بهار سال Û±Û³ÛµÛ· به لینÙوما Ùˆ سپس در پاییز همان سال به سرطان کشنده لینÙوسارکوما بدل شد.»او می‌نویسد ما از بیماری شاه اطلاع نداشتیم Ùˆ اگر می‌دانستیم به او Ú©Ù…Ú© می‌کردیم برای معالجه به سوییس برود Ùˆ Ùرزندش به نیابت Ùˆ سرپرستی ملکه ÙØ±Ø Ø¨Ø± سر کار آید. در Ù¾ÛŒ انتشار این سند Ùˆ مقاله، لرد دیوید اوئن با یکی از رسانه‌های Ùارسی زبان خارج از کشور Ú¯Ùت‌وگویی انجام داد Ú©Ù‡ در Ù¾ÛŒ Ù…ÛŒ آید:* بیماری شاه ایران Ùقط یک عامل در میان عوامل بسیار دیگری بود Ú©Ù‡ می‌توانست بر تصمیم شما تاثیر بگذارد. عوامل دیگر مانند عدم شناخت شما از اسلام‌گرایی آقای(امام) خمینی یا نگرانی از Ù†Ùوذ شوروی Ú†Ù‡ نقشی در این اشتباه سیاست خارجی شما داشت؟- باید اول این را بگویم Ú©Ù‡ یکی از نکات مهمی Ú©Ù‡ از این سند تØقیقی می‌توان درک کرد Ùˆ به خصوص درک آن برای مردم ایران مهم است، این است Ú©Ù‡ به‌رغم تصور عموم دولت ما پس از سرنگونی دولت مصدق به Ú©Ù…Ú© سازمان سیا Ùˆ ام Ø¢ÛŒ سیکس ØŒ دخالت چندانی در امور ایران نکرد Ùˆ وقتی پس از کودتای Û²Û¸ مرداد شاه به ایران بازگشت دست او را در اتخاذ سیاست‌هایش باز گذاشت. ما در آن زمان بی‌اندازه کنار ایستادیم Ùˆ از Ù†Ùوذی Ú©Ù‡ داشتیم برای هدایت آهسته Ùˆ پیوسته ایران به سمت دموکراسی پایدار استÙاده نکردیم تا به جای یک شاه مقتدر Ùˆ پرقدرت، پادشاهی مشروط Ùˆ در چهارچوب قانون اساسی Ø´Ú©Ù„ بگیرد Ùˆ بتواند در نهایت قدرت را به Ùرزندش منتقل کند. همان طور Ú©Ù‡ Ú©Ù…ÛŒ پیش از انقلاب ایران این تØول در اسپانیا رخ داد Ùˆ قدرت از دولت Ùاشیستی Ùرانکو به مجلس Ùˆ دولت منتخب مردم منتقل شد.*آيا شما از بيماري شاه خبر داشتيد ØŸ- خير . ما واقعا بي خبر بوديم . شاه اين بيماري را پنهان نگاه داشته بود . پنهان کردن بیماری شاه از بریتانیا Ùˆ آمریکا Ùˆ اينکه Ùقط چند پزشک Ùرانسوی از آن مطلع بودند Ùˆ آنها نیز سوگند خورده بودند این موضوع را برملا نکنند، امری عامدانه از سوی ایران بود. ما وقتی از بیماری او مطلع شدیم Ú©Ù‡ به تبعید آمده بود، یعنی اواخر سال Û±Û¹Û·Û¹. ما می‌دانیم Ú©Ù‡ بیماری‌های جدی به خصوص سرطان Ú©Ù‡ شاه به آن مبتلا شده بود تاثیری اساسی در قدرت تصمیم‌گیری شخص می‌گذارد. به علاوه آن Ú†Ù‡ می‌دانستیم Ùˆ به آن توجه نکردیم این بود Ú©Ù‡ شاه بنا به شخصیت Ùردی Ùˆ طبیعتش آدم مصمم Ùˆ بااراده‌ای نبود. این امر را می‌شد وقتی در زمان مصدق ایران را ترک کرد Ùˆ سپس بازگشت متوجه شد. اما Ø·ÛŒ سال‌های پس از Û²Û¸ مرداد القابی چون شاهنشاه، آریامهر Ùˆ پادشاه تخت طاووس تصویر Ùردی بااراده را از او ترسیم کرد، در Øالی Ú©Ù‡ در پس این تصویر او همچنان شخصی غیرمصمم Ùˆ کم‌اراده بود Ùˆ همین باعث شد در دوران بØرانی سال 1978 Ùˆ 1979 نتواند از خود اراده Ù…ØÚ©Ù…ÛŒ نشان دهد. عدم رهبری او باعث شد همه مردم بر سر یک موضوع تواÙÙ‚ کنند، این Ú©Ù‡ « شاه باید برود » . اين درØالی بود Ú©Ù‡ بین گروه‌ها Ùˆ اقشار مختل٠ایران مانند دانشجویان، بازاری‌ها، روØانیون Ùˆ Øتی روستاییانی Ú©Ù‡ به شهرها مهاجرت کرده بودند اتÙاق نظر وجود نداشت Ùˆ خواست‌هایشان متÙاوت بود.*برگردیم به موضوع Ù…Øمدرضا شاه پهلوی زمانی Ú©Ù‡ ایران را ترک کرد Ùˆ شما وزیر خارجه بریتانیا بودید. شما می‌گویید کشورتان تاریخی طولانی در پناه دادن به پناهندگان سیاسی دارد Ùˆ می‌گویید Øتی یادداشتی به جیمز کالاهان، نخست وزیر وقت کشورتان، نوشتید Ùˆ Ú¯Ùتید اگر شاه خواست باید پذیرÙته شود. پس Ú†Ù‡ شد Ú©Ù‡ به او پناهندگی ندادید؟- برای ما دیپلمات‌های بریتانیایی ÙˆØ§Ø¶Ø Ø¨ÙˆØ¯ كه در این صورت در ايران عليه ما گروگان‌گیری خواهد شد. سایروس ونس، وزیر خارجه وقت آمریکا، هم همین نظر را داشت. درست است Ú©Ù‡ ما با شاه ایران دوستی داشتیم Ùˆ به این دوستی ÙˆÙادار بودیم، اما وقتی شخص در رأس قدرت سیاسی نیست باید واقعیت‌ها را سنجید Ùˆ این Øقیقت تلخی است. تردیدی نیست Ú©Ù‡ گروگان‌گیری قابل پیش‌بینی بود Ùˆ سایروس ونس هم آن را پیش‌بینی کرده بود، اما بعد تغییر عقیده داد Ùˆ در Ù¾ÛŒ آن هنری کیسینجر Ú©Ù‡ خواهان پذیرÙتن شاه بود کارتر را قانع کرد شاه را به دلایل انسانی Ùˆ برای معالجه بپذیرد Ùˆ همین به بØران گروگان‌گیری دامن زد. ما این اشتباه آمریکا را مرتکب نشدیم Ùˆ شاه هم چون می‌دانست پذیرÙته نخواهد شد از ما نخواست به بریتانیا بیاید.