بازخوانی اولین تجاوز نظامی ارتش آمریکا به خاک ایران
شاید کسی Ùکرش را نمی‌کرد Ú©Ù‡ در یکی از روزهای سرد Ùˆ پر تب Ùˆ تاب آبان Û±Û³ÛµÛ¸ سه دانشجو از سه دانشگاه مختل٠تهران، هسته اولیه گروهی را Ø´Ú©Ù„ دهند Ú©Ù‡ دانشجویان پیرو خط امام نام گرÙت Ùˆ همین گروه باعث بØرانی عمیق برای دولت آمریکا شوند. آن سه Ú©Ù‡ بعداً کمیته‌ای پنج Ù†Ùره شدند به اتÙاق دانشجویانی دیگر از دانشگاه‌های تهران ساعت Û±Û° ØµØ¨Ø Ø±ÙˆØ² Û±Û³ آبان Û±Û³ÛµÛ¸(Û´ نوامبر Û±Û¹Û·Û¹) پس از هماهنگی با Ù…Øمد موسوی خوئینی‌ها Ùˆ کمیته‌های انقلاب Ùˆ اطمینان Ù…Øسن رضایی Ùرمانده سپاه پاسداران مبنی بر ØÙاظت Ùˆ Øمایت از آنان، Ø·ÛŒ یک برنامه Ùˆ هد٠از پیش تعیین شده از دیوارهای سÙارت آمریکا واقع در خیابان تخت جمشید (طالقانی) بالا رÙتند Ùˆ Û¶Û¶ Ù†Ùر از اعضای سÙارت آمریکا را به گروگان گرÙتند.شاید هراس از کودتایی دیگر شبیه Û²Û¸ مرداد توسط آمریکایی‌ها بنیاد Ùکری چنین اقدامی بود Ú©Ù‡ انقلابیون می‌خواستند از چیزی شبیه آن جلوگیری کنند. پیش از آن در Û²Ûµ بهمن Û±Û³ÛµÛ· یک بار دیگر سÙارت آمریکا توسط Û±ÛµÛ° Ù†Ùر از اÙراد Ù…Ø³Ù„Ø Ú¯Ø±ÙˆÙ‡â€ŒÙ‡Ø§ÛŒ Ú†Ù¾ Ùˆ مارکسیستی مورد Øمله قرار گرÙته بود اما سÙارت در طول سال گذشته به کار خود ادامه می‌داد Ùˆ در Û²Û¸ بهمن همان سال نیز دولت آمریکا، دولت موقت را به رسمیت شناخته بود.این اقدام بی‌سابقه واکنش‌های بسیاری در Ù¾ÛŒ داشت. به هر Øال سÙارت یک کشور طبق موازین بین‌المللی جزو خاک آن کشور Ù…Øسوب می‌شود. اما دانشجویان در سÙارت مدارک بسیاری از دخالت دولت آمریکا Ùˆ ارتباطات آنان با برخی عوامل در داخل ایران را یاÙته Ùˆ تØت عنوان اسناد لانه جاسوسی منتشر کردند. دو روز بعد قرارداد Û±Û¹ÛµÛ¹ میان ایران Ùˆ آمریکا لغو شد Ùˆ دولت موقت استعÙا داد.در Û±Û¶ آبان شورای امنیت سازمان ملل خواستار آزادی Ùوری گروگان‌های آمریکایی شد اما تهران هیچ واکنشی به این خواسته انجام نداد Ùˆ بØران گروگان‌گیری در تهران به مهم‌ترین مسأله در صدر خبرها تبدیل شد. Øالا همه‌ی نگاه‌‌ها متوجه ایران شده بود.هزاران کیلومتر آن‌طرÙ‌تر در اتاق بیضی کاخ سÙید به جیمی کارتر به عنوان بدشانس‌ترین رییس‌جمهور آمریکا گزارش‌های ناگواری می‌رسید. ÙˆÛŒ شتاب‌زده دستور اخراج برخی از ایرانیان را از خاک آمریکا داد Ùˆ دستور داد خرید Ù†Ùت از ایران متوق٠شود Ùˆ دارایی‌های ایران در آمریکا توقی٠شد. دیدار جرج هانس نماینده کنگره آمریکا با صادق قطب‌زاده هم نتوانست Ú©Ù…Ú©ÛŒ به ØÙ„ ماجرا بکند. آمریکا به دیوان بین‌المللی لاهه شکایت برد اما باز هم انقلابیون به این اقدام Ùˆ تهدیدها توجهی نکردند.غیر از Û±Û° Ù†Ùر از کارکنان زن Ùˆ سیاه‌پوست Ú©Ù‡ آزاد شدند تنها Ûµ Ù†Ùر از آنها توانستند زیرکانه Ùˆ تØت پوشش Ùˆ Øمایت سÙارت کانادا در تاریخ Û¸ بهمن از Ú†Ù†Ú¯ گروگان‌گیرها بگریزند. صادق قطب‌زاده به عنوان وزیر امور خارجه ایران در دیدار با آمریکایی‌ها، آزادی گروگان‌ها را منوط به کشتن شاه می‌داند Ùˆ شاه مابین چند کشور معلق Ùˆ آواره بود.تمام این بØران‌ها دولت جیمی کارتر را تØت شدیدترین Ùشار دوران ریاست جمهوری خود گذاشته Ùˆ اÙکار عمومی آمریکا را متوجه او ساخته بود Ùˆ او باید کاری می‌کرد. او دوسال پیش در تهران گیلاس مشروبش را به اÙتخار شاه بالا برده بود Ùˆ ایران را جزیره ثبات خوانده بود . اما Øالا اوضاع دقیقاً برعکس تمام آنچه بود Ú©Ù‡ Ùکرش را می‌کرد.وقتی دیپلماسی شکست می‌خورد، جنگ آغاز Ù…ÛŒ شود Ùˆ جنگ خیلی وقت بود آغاز شده بود. کارتر یک ماه بعد از گروگان‌گیری، کنگره آمریکا را به دادن یک بودجه هنگÙت برای دخالت نظامی تشویق کرد Ùˆ با تایید کنگره استارت کار زده شد.در صØرای آریزونا یک گروه کماندویی متشکل از Û¹Û° Ù†Ùر کماندوی زبده از نیروهای دلتا تعلیمات نظامی ویژه‌ای مخصوص عملیات در خاک ایران Ùˆ تØت شرایط شبیه‌سازی شده دیدند. هد٠از آموزش آنان درگیر کردن نيروها در یک عملیات پیچیده برای آزادسازی مستقیم گروگان‌های آمریکایی در تهران بود.با شکست تمام تلاش‌های دیپلماتیک Ùˆ انواع تØریم‌ها Ùˆ Ùشارها علیه ایران، روز Û²Û² Ùروردین Û±Û³ÛµÛ¹ (Û±Û± آوریل) کارتر Ø·ÛŒ یک جلسه اضطراری شورای امنیت ملی آمریکا به «زبیگنیو برژینسکی» مشاور امنیت ملی رئیس جمهوری آمریکا می‌گوید: «به نظرم امکان خلاصی گروگان‌ها بسیار بعید به نظر می‌رسد Ùˆ ما بایستی Øاکمیت خود را اعلام کنیم Ùˆ Øالا وقت آن است Ú©Ù‡ عمل مناسب انجام پذیرد Ùˆ جدول زمانی آن هم تهیه شود».جدول زمانی بلاÙاصله برای عملیات تهیه شده Ùˆ ژنرال جونز رییس ستاد مشترک ارتش آمریکا Û´ اردیبهشت را به عنوان شروع عملیات «پنجه عقاب»اعلام می‌کند.کماندوهای آموزش دیده در صØرای آریزونا پس از برنامه ریزی به قاهره اعزام شده Ùˆ روز پنج شنبه Û´ اردیبهشت Û±Û³ÛµÛ¹ شش هواپیمای سی -۱۳۰به همراه آنان به ناو هواپیمابر اتمی «یو اس اس نیمیتز» Ú©Ù‡ در دریای عمان منتظر آغازعملیات بود، منتقل شدند.قرار است هواپیماها با Û¸ Ùروند هلی‌کوپتر در صØرای طبس Ùرود آیند . سپس آنها را به اطرا٠تهران منتقل کرده Ùˆ آنجا با کامیون به سÙارتخانه Øمله کنند. پیش از آن برخی عوامل در ایران با این نقشه هماهنگ شده بودند. جیمی کارتر با تجهیزات کنترل ماهواره‌ای نظارت بر عملیات را بر عهده داشت.برژینسکی در کتاب خود «انتخاب‌های دشوار» می‌نویسد: «عملیات نظامی نیروهای دلتا جمعا دو روز (از چهارم تا ششم اردیبهشت Û±Û³ÛµÛ¹) به طول می‌انجامید. در شب اول، هشت هلی کوپتر Ùˆ شش هواپیمای سی Ù€Û±Û³Û° در عمق خاک ایران در میان کویر Ùرود می‌آمدند. هلی‌کوپترها پس از سوخت‌گیری شبانه در نزدیکی طبس، به نقطه ای در نزدیکی تهران Øوالی دماوند پرواز می‌کردند Ùˆ تمام روز را در انتظار Ùرا رسیدن شب در این نقطه توق٠می‌نمودند. Øمله به سوی سÙارت Ú©Ù‡ Ù…ØÙ„ نگاهداری گروگان‌های آمریکایی بود، در شب دوم با کامیون‌های ارتشی Ú©Ù‡ قبلا تدارک شده بود، انجام می‌گرÙت Ùˆ یک گروه جداگانه هم برای نجات بروس لینگن کاردار سÙارت Ùˆ دو آمریکایی دیگر Ú©Ù‡ در Ù…ØÙ„ وزارت امور خارجه ایران نگاهداری می‌شدند در نظر گرÙته شده بود».با ورود به Øریم هوایی ایران، یکی از هلی‌کوپترها در Û±Û²Û° کیلومتری راور کرمان دچار نقص ÙÙ†ÛŒ شده Ùˆ ناگزیر Ùرود می‌آید Ùˆ سرنشینان آن به هلی‌کوپتر دیگری منتقل می‌شوند. همان هلی‌کوپتر نیز دچار نقص ÙÙ†ÛŒ شده Ùˆ به ناچار به ناو هواپیمابر نیمیتز برمی‌گردد.شش هواپیما Ùˆ شش هلی‌کوپتر دیگر خود را به صØرای طبس رسانده Ùˆ در تاریکی شب Ùرود می‌آیند. در Øال سوختگیری یکی دیگر از هلی‌کوپترها دچار نقص ÙÙ†ÛŒ می‌شود Ùˆ در مجموع هنوز عملیات آغاز نشده سه Ùروند هلی‌کوپتر از دست می‌رود. با از کار اÙتادن این هلی‌کوپتر برنامه عملیات به هم می‌ریزد زیرا طبق Ù…Øاسبات برای مرØله بعدی Øداقل به شش هلی‌کوپتر نیاز داشتند.به مرکز عملیات Ùˆ سپس به کارتر گزارش می‌شود Ùˆ ÙˆÛŒ دستور توق٠عملیات Ùˆ بازگشت نیروها را می‌دهد. اما هنگام برخاستن هواپیما Ùˆ هلی‌کوپترها توÙان شن آغاز می‌شود Ùˆ یک هواپیما Ùˆ یک هلی‌کوپتر به هم خورده Ùˆ هر دو آتش می‌گیرند. در این Øادثه هشت Ù†Ùر از نیروهای آمریکایی در آتش می‌سوزند Ùˆ بقیه موÙÙ‚ می‌شوند خود را به ناو نیمیتز برسانند.برژینسکی در مورد Øالت کارتر پس از دستور توق٠عملیات می‌نویسد: «وی بعداً سرش را میان دو دست گرÙت Ùˆ به مدت چند ثانیه روی میز گذاشت. من Ùوق‌العاده دلم برای او سوخت. همین طور برای کشورم. ساعت Ûµ Ùˆ پانزده دقیقه بود Ú©Ù‡ کارتر خبر دیگری مبنی بر برخورد یک هلی‌کوپتر با یک هواپیمای سی-Û±Û³Û° Ùˆ آتش گرÙتن آنها از ژنرال جونز دریاÙت کرد. این برخورد همراه با تلÙات جانی بوده است. کارتر باشنیدن این خبر مانند مار زخمی به خود پیچید Ùˆ آثار درد Ùˆ نگرانی بر تمامی صورت او آشکار شد». Ùˆ بدین ترتیب عملیات شکست خورده Ùˆ پنجه عقاب می‌شکند.شکست عملیات اÙکار عمومی آمریکا را متوجه کارتر کرد. او شکست خورده Ùˆ به قولی شراÙت ملی آمریکایی را زیر سؤال برده بود. چند روز بعد سایروس ونس وزیر امور خارجه آمریکا در اعتراض به این امر استعÙا داد. مدتی بعد جنازه‌های سوخته سربازان آمریکایی به دولت آمریکا تØویل شد. کارتر چند ماه بیشتر دوام نیاورد Ùˆ در آبان همان سال جای خود را به رونالد ریگان داد Ùˆ چند ماه بعد از روی کار آمدن ریگان با Ú©Ø´ Ùˆ قوس‌ها Ùˆ تهدیدات Ùراوان از دو طرÙØŒ بالاخره با مذاکراتی Ú©Ù‡ انجام شد Ùˆ با میانجی‌گری الجزایر مبنی بر بازپس دادن Û·Û° درصد از اموال بلوکه شدن ایران، گروگان‌ها پس از Û´Û´Û´ روز Ùˆ در سی‌ام دی Û±Û³ÛµÛ¹ آزاد شدند.کارتر Ú©Ù‡ در زمان ریاست‌جمهوری‌اش با بØران‌های بسیار بدی روبرو بود پس از ریاست جمهوری اقبال بیشتری داشت! او بعد از ریاست جمهوری توانست با میانجی‌گری در مسائل مختل٠جهانی، در نقش یک Ùرد صلØ‌دوست ظاهر شود Ùˆ جایزه ØµÙ„Ø Ù†ÙˆØ¨Ù„ Û²Û°Û°Û² را برای دÙاع از Øقوق بشر، پیشرÙت دموکراسی Ùˆ پیشرÙت اقتصادی ببرد!پس از شکست عملیات بدین شیوه، ابوالØسن بنی‌صدر رییس جمهور وقت به عنوان Ùرمانده Ú©Ù„ قوا بلاÙاصله دستور بمباران لاشه هواپیما Ùˆ هلی‌کوپتر به جا مانده را می‌دهد. دولتمردان ایران این کار او را اکنون خیانت برای از بین بردن مدارک داخل هلی‌کوپترها می‌نامند به ویژه این Ú©Ù‡ در Ù…ØÙ„ بمباران Ù…Øمد منتظرقائم Ùرمانده سپاه یزد نیز Ú©Ù‡ در Øال Ù…ØاÙظت از منطقه بوده بر اثر بمباران جان می‌بازد.ابوالØسن بنی‌صدر در کتاب خاطرات خود (درس تجربه) می‌نویسد: « موقعی Ú©Ù‡ مسأله طبس پیش آمد در خوزستان بودم. رئیس‌ ستاد ارتش سرلشگر شادمهر به من تلÙÙ† کرد Ùˆ Ú¯Ùت Ú©Ù‡ هواپیماها Ùˆ هلیکوپترهای آمریکایی آمدند به طبس. من به خلبان Ú¯Ùتم Ú©Ù‡ برود بالای آن منطقه. آنها Ú¯Ùتند، ممکن است آمریکایی‌ها هنوز آنجا باشند Ùˆ هواپیمای ما را بزنند. Ú¯Ùتم: باید خطر را پذیرÙت. یعنی Ú†Ù‡ آمریکایی‌ها آمدند به آنجا ØŸ مگر ارتش خواب بود ØŸ به هر Øال، خلبان به سوی آن منطقه پرواز کرد Ùˆ Ú©Ù…ÛŒ هم ارتÙاع را Ú©Ù… کرد. آن Ú†Ù‡ در آن وضعیت دیدم، چند هلیکوپتر Ùˆ دو هواپیما روی زمین مانده بود… بعد Ú©Ù‡ آمدم به تهران، رÙتم در تلویزیون Ùˆ قضیه را ØªÙˆØ¶ÛŒØ Ø¯Ø§Ø¯Ù…. همان شب، سرلشگر شادمهر به من تلÙÙ† زد Ùˆ Ú¯Ùت: «اگر آمریکایی‌ها شبانه بیایند Ùˆ این هلیکوپتر‌ها Ùˆ هواپیما‌ها راببرند، دیگر هیچ آبرویی برای ارتش باقی نمی‌مونه. اینجا Ú©Ù‡ آمدند، ندیدیم. Øالا، اگر بیایند Ùˆ ببرند خواهند Ú¯Ùت، پس توی کشور هیچ کس به هیچ کس نیست … بعد از این توضیØات، او Ú¯Ùت: « پس اجازه بدهید Ú©Ù‡ ما هواپیما بÙرستیم Ùˆ از بالا ملخ‌های هواپیما Ùˆ هلیکوپترهای آمریکایی را بزنیم تا آنها نتوانند ببرند.» خب، من Ú©Ù‡ نظامی نبودم، قاعدتاً می‌باید سخن مسؤول نظامی را می‌پذیرÙتم Ùˆ آن پیشنهاد را پذیرÙتم Ùˆ Ú¯Ùتم همین کار را بکنید. وقتی هواپیمایی را Ùرستاده بودند به طبس تا از آن بالا، ملخ‌های هلی‌کوپتر را بزنند، تعدادی از پاسدارها آنجا بودند Ùˆ به یکی از آنها تیر خورده بود… بعد از این جریان، شروع کردند به داستان سازی Ú©Ù‡ چون اسناد مهمی در آن هلیکوپترها بوده Ùˆ برای این Ú©Ù‡ این اسناد به دست جمهوری اسلامی Ù†ÛŒÙتد، دستور دادند تا از بالا، آن هواپیما Ùˆ هلیکوپتر را بزنند. در Øالی Ú©Ù‡ عقل یک بچه هم نمی‌تواند بپذیرد Ú©Ù‡ آمریکایی‌ها، یک عده‌ای کماندو بÙرستند Ùˆ چند تÙÙ† هم مدارک با این کماندوها همراه کنند Ùˆ آن هم در داخل خاک ایران؟!».اما به نظر می‌رسد در مجموع چنین چیزهایی Øتی اگر «مدارک کاغذی» در آنها نباشد، خود مدرک Ù…Øسوب می‌شود Ùˆ توجیه بنی‌صدر هم در این مورد دور از عقلانیت سیاسی است.