دولت‌ موقت‌ به‌ نخست‌وزيري‌ مهندس‌ مهدي‌ بازرگان‌ Ùˆ با Øكم‌ رسمي‌ Øضرت‌امام‌، در 15 بهمن‌ماه‌ سال‌ 1357ØŒ يعني‌ 7 روز پيش‌ از پيروزي‌ انقلاب‌، آغاز به‌ كار كرد . امام‌ در Øكم‌ خود خطاب‌ به‌ بازرگان‌ Ùرمودند :
« ... به‌ موجب‌ اعتمادي‌ كه‌ به‌ ايمان‌ راسخ‌ شما به‌ مكتب‌ مقدس‌ اسلام‌ Ùˆ اطلاعي‌كه‌ از سوابق‌تان‌ در مبارزات‌ اسلامي‌ Ùˆ ملي‌ دارم‌، جنابعالي‌ را بدون‌ در نظر گرÙتن‌روابط‌ Øزبي‌ Ùˆ وابستگي‌ به‌ گروهي‌ خاص‌، مامور تشكيل‌ دولت‌ موقت‌مي‌نمايم ‌».
Øكم‌ Øضرت‌ امام‌ نشانگر آن‌ است‌ كه‌ نخست‌ وزيري‌ بازرگان‌، بدون‌ توجه‌ به‌ علائق‌Øزبي‌ Ùˆ شخصي‌ ايشان‌ Ùˆ با تاكيد بر سوابق‌ مذهبي‌ وي‌ صورت‌ گرÙته‌ است‌؛ اما عملكرد دولت‌ موقت‌، از همان‌ ابتدا، نتوانست‌ نظر مردم‌ Ùˆ نيروهاي‌ انقلابي‌ را به‌ خود جلب‌ كند . اعضاي‌ دولت‌ موقت‌ بيشتر از جناØ‌ ليبرال‌ اعم‌ از مذهبي‌ (نهضت‌ آزادي‌) يا غير مذهبي‌(جبهه‌ ملي‌) بودند. جناØ‌ ليبرال‌ Ù€ كه‌ بعدها اسناد اÙشا شده‌‌ سÙارت‌ نشان‌ داد آمريكا اميد Ùراواني‌ به‌ آنها بسته‌ بود عامل‌ اصلي‌ مبارزه‌ Ùˆ انقلاب‌ را استبداد داخلي‌ Ùˆ نه‌استعمار خارجي‌ مي‌دانستند Ùˆ علاوه‌ بر آن‌، اعتقاد به‌ تغيير بنيادين‌ در ساختار سياسي‌ ـاجتماعي‌ كشور نداشته‌ Ùˆ تنها برخي‌ اصلاØات‌ را كاÙي‌ مي‌دانستند . بر همين‌ اساس‌،دولت‌ موقت‌ تنها به‌ تعويض‌ مهره‌هاي‌ بالاي‌ رژيم‌ سابق‌ اكتÙا مي‌نمود Ùˆ از تغييرات ‌بنيادين‌ به‌ويژه‌، از تجديد نظر در رابطه‌ امپرياليستي‌ Ùˆ نابرابر ايران‌ با آمريكا، پرهيز مي‌كرد. در ديدگاه‌ جناØ‌ ليبرال‌، بدون‌ رابطه‌ با كشورهاي‌ سرمايه‌داري‌ Ùˆ امپرياليستي‌ زندگي ‌براي‌ كشورهاي‌ جهان‌ سوم‌ نظير ايران‌ ميسر نيست‌. به‌ همين‌ خاطر از تيرگي‌ روابط‌ باآمريكا به‌ شدت‌ هراس‌ داشتند Ùˆ علي‌رغم‌ نظر Øضرت‌ امام‌ (كه‌ بارها اعلام‌ شده‌ بود)؛سياست‌ خارجي‌ دولت‌ موقت‌، بر مبناي‌ ØÙظ‌ روابط‌ اقتصادي‌، سياسي‌ Ùˆ Øتي‌ نظامي‌ باآمريكا قرار گرÙت‌. اين‌ در Øالي‌ بود كه‌ ملت‌ ايران‌ Ùˆ رهبري‌ عالي‌قدر آن‌، تمام‌گرÙتاري‌هاي‌ كشور را از استعمار Ùˆ به‌ويژه‌ آمريكا مي‌دانست‌ Ùˆ منتظر اجراي‌ طرØ‌هاي‌انقلابي‌ در زمينه‌هاي‌ مختلÙ‌ Ùˆ به‌ويژه‌ سياست‌ خارجي‌ Ùˆ ØØ°Ù‌ روابط‌ نابرابر، سودجويانه‌ Ùˆ استثمارگرانه‌ با آمريكا Ùˆ روي‌ كار آمدن‌ اÙراد انقلابي‌ Ùˆ اسلامي‌ Ùˆ نيز ايجادارتباط‌ Ùˆ Øمايت‌ از نهضت‌هاي‌ آزادي‌بخش‌ جهان‌ بود. اما دولت‌ موقت‌ در عمل‌ درجهت‌ خلاÙ‌ اين‌ مسير گام‌ برمي‌داشت‌ Ùˆ آنچه‌ اجرا مي‌شد، نه‌ طرØ‌هاي‌ انقلابي‌، بلكه‌روش‌ كند Ùˆ غير انقلابي‌ « گام‌ به‌ گام‌ » بود كه‌ پيش‌ از اين‌ نيز ناكارآمدي‌ آن‌ درمبارزه‌ با رژيم‌ ستم‌شاهي‌ تجربه‌ شده‌ بود. در بينش‌ دولت‌ موقت‌، مبارزه‌ با آمريكا Ù…Ùهوم‌ نداشت‌ تا جايي‌ كه‌ Øتي‌ پيروزي‌انقلاب‌ اسلامي‌ را نتيجه‌ي‌ مذاكرات‌ با مقامات‌ سÙارت‌ آمريكا مي‌پنداشت‌.
دولت‌ موقت‌ دولتي‌ نبود كه‌ بتواند خود را با شرايط‌ انقلاب‌ تطبيق‌ دهد Ùˆ انتظارات‌مردم‌ را Ù€ كه‌ در پي‌ كارهاي‌ اساسي‌ Ùˆ تغييرات‌ زيربنايي‌ بودند Ù€ برآورده‌ سازد. مهندس‌بازرگان‌ كابينه‌ي‌ خود را به‌ Ùولكس‌ واگني‌ تشبيه‌ كرده‌ بود كه‌ بر خلاÙ‌ امام‌ (ره‌)ØŒ كه‌بولدوزري‌ پر قدرت‌ است‌، توانايي‌ انجام‌ كارهاي‌ سريع‌ Ùˆ انقلابي‌ را ندارد Ùˆ نبايد هم‌چنين‌ تقاضايي‌ از آن‌ داشت‌.
اين‌ عملكرد ضعيÙ‌ Ùˆ غير انقلابي‌ دولت‌ موقت‌ كه‌ ضمن‌ برخورد ضعيÙ‌ با آمريكا وعوامل‌ رژيم‌ شاه‌، مواضع‌ تندي‌ را در برابر نهادهاي‌ انقلابي‌ داشت‌، باعث‌ شد تا آمريكادريچه‌اي‌ بزرگ‌ براي‌ Ù†Ùوذ در پيكره‌ي‌ انقلاب‌ بيابد. بنابراين‌، تمامي‌ توان‌ خود را براي‌نزديك‌ شدن‌ به‌ دولت‌ موقت‌ به‌ كار گرÙت‌. يكي‌ از جاسوسان‌ آمريكايي‌ در اين‌ باره‌ Ú¯Ùته‌:
«اگر اين‌ دولت‌ (دولت‌ موقت‌) دوام‌ پيدا كند، روابط‌ اقتصادي‌ ـ سياسي‌ چنان‌خواهد بود كه‌ يك‌ موقعيت‌ بهتر براي‌ ما به‌ دست‌ خواهد آورد.»
دولت‌ موقت‌ كه‌ از مشاركت‌ سياسي‌ مردم‌ براي‌ ØÙظ‌ انقلاب‌ از طريق‌ Øضور دركميته‌هاي‌ انقلاب‌، مشاركت‌ اقتصادي‌ مردم‌ با شركت‌ در جهاد سازندگي‌ Ùˆ نيزدادگاه‌هاي‌ انقلاب‌، براي‌ Ù…Øاكمه‌ي‌ جنايت‌كاران‌ با عنوان‌ « چوب‌ لاي‌ چرخ‌ دولت‌گذاشتن‌ « ياد مي‌كرد، به‌ شدت‌ به‌ اين‌ نهادهاي‌ انقلابي‌ مي‌تاخت‌ Ùˆ با كمال‌ تعجب‌ بايدگÙت‌ كه‌ اين‌ دولت‌ در برابر ضد انقلاب‌ Ùˆ دشمنان‌ جمهوري‌ اسلامي‌، سياست‌ مذاكره‌ رادر پيش‌ گرÙته‌ بود.
در Øالي‌ كه‌ هر روز بر تعداد شهداي‌ كردستان‌ Ùˆ تركمن‌ صØرا اÙزوده‌ مي‌شد Ùˆ ضدانقلاب‌ پايگاه‌هاي‌ خود را در اين‌ نواØي‌ مستØكم‌ مي‌كرد، دولت‌ موقت‌ با Ùرستادن‌ هيأت‌ Øسن‌ نيت‌ كه‌ در عمل‌ موجب‌ وقت‌كشي‌ Ùˆ تجديد قواي‌ ضد انقلاب‌ مي‌شد، آب‌ به‌ آسياب‌ ضد انقلاب‌ مي‌ريخت‌ Ùˆ آمريكا نيز با استÙاده‌ از تساهل‌ Ùˆ تسامØ‌ دولت ‌موقت‌، روز به‌ روز، جاي‌ پاي‌ خود را Ù…Øكم‌تر مي‌كرد. در Øالي‌كه‌ نيروهاي‌ انقلابي ‌درگير در كردستان‌ از دولت‌ موقت‌ تقاضاي‌ كمك‌ مي‌كردند ØŒ دولت‌ موقت‌ به‌ جاي ‌كمك‌رساني‌ Ùˆ اقدامات‌ قاطعانه‌، رئيس‌ ستاد ارتش‌، «شهيد قرني‌» را كه‌ براي‌ دÙاع‌ از تماميت‌ ارضي‌ كشور Ùˆ ØÙظ‌ انقلاب‌ زØمات‌ زيادي‌ كشيده‌ بود، تعويض‌ كرد Ùˆ Ùردي‌ راكه‌ به‌ Ùراماسونري‌ شهرت‌ داشت‌، به‌ جاي‌ او منصوب‌ كرد. «يونسي‌» كه‌ توده‌اي‌ بود،استاندار كردستان‌ شد. «مدني‌» كه‌ بعدها به‌ علت‌ خيانت‌ از كشور گريخت‌، استاندارخوزستان‌ Ùˆ «امير انتظام‌» كه‌ بعدها به‌ جرم‌ جاسوسي‌ به‌ Øبس‌ ابد Ù…Øكوم‌ شد،سخنگوي‌ دولت‌ موقت‌ شد. با اين‌ همه‌، طرÙداران‌ انقلاب‌ به‌ اØترام‌ دستور امام‌ (ره‌)مبني‌ بر ØÙظ‌ ÙˆØدت‌ نيروهاي‌ انقلابي‌ در برابر اعمال‌ دولت‌ موقت‌، خار در چشم‌ واستخوان‌ در گلو، صبر پيشه‌ كردند.
در چنين‌ شرايطي‌، آمريكايي‌ها به‌ بهانه‌ي‌ مداوا Ùˆ معالجه‌ي‌ شاه‌ به‌ وي‌ پناه‌ دادند واين‌ كار كاسه‌ي‌ صبر ملت‌ ايران‌ را لبريز كرد. اين‌ در Øالي‌ بود كه‌ دولت‌ موقت‌ در برابر اين‌ اقدام‌ Øتي‌ Ùعاليت‌ ديپلماتيك‌ مؤثري‌ انجام‌ نداد.
امام‌ خميني‌ در 7 آبان‌ 1358 به‌ قراردادهاي‌ استعماري‌ بين‌ ايران‌ Ùˆ آمريكا به‌شدت‌ اعتراض‌ كردند؛ اما دولت‌ موقت‌، بدون‌ توجه‌ به‌ اين‌ اعتراض‌، در پي‌ بهبود رابطه ‌با آمريكا بود Ùˆ بيشتر واهمه‌ي‌ خود را از خطر شوروي‌ ابراز مي‌داشت‌. Øركت‌سازش‌كارانه‌ي‌ دولت‌ موقت‌ تا به‌ آنجا پيش‌ رÙت‌ كه‌ مهندس‌ بازرگان‌ (نخست‌ وزير)،ابراهيم‌ يزدي‌ (وزير خارجه‌ي‌ دولت‌ موقت‌) Ùˆ هيات‌ همراه‌ در 11 آبان‌ 1358ØŒ در جشن‌استقلال‌ الجزاير با برژينسكي‌ Ù€ مشاور امنيت‌ ملي‌ كاخ‌ سÙيد Ù€ ملاقات‌ كرده‌ Ùˆ به‌ مدت‌يك‌ ساعت‌ Ùˆ نيم‌ با او مذاكره‌ كردند. برژينسكي‌ Ùردي‌ بود كه‌ در زمان‌ وقوع‌ انقلاب‌اسلامي‌ بر خلاÙ‌ سايروس‌ ونس‌ (وزير خارجه‌ي‌ وقت‌ آمريكا)ØŒ خواستار سركوب‌نظامي‌ انقلاب‌ Ùˆ طرÙدار كودتاي‌ نظامي‌ براي‌ پيش‌گيري‌ از انقلاب‌ ايران‌ بود. جالب‌ آنكه‌اين‌ ملاقات‌ به‌ Ú¯Ùته‌ي‌ برژينسكي‌ نه‌ به‌ تقاضاي‌ او بلكه‌ به‌ تقاضاي‌ بازرگان‌ صورت‌گرÙت‌.
بدون‌ شك‌ پذيرش‌ شاه‌ از سوي‌ آمريكا Ùˆ ديدار اعضاي‌ دولت‌ موقت‌ با مشاور امنيت‌ملي‌ رئيس‌ جمهور آمريكا، دو عامل‌ تسريع‌ كننده‌ي‌ تسخير لانه‌ي‌ جاسوسي‌ از سوي‌دانشجويان‌ مسلمان‌ پيرو خط‌ امام‌ بود. ملاقات‌ Ùˆ مذاكره‌ با آمريكا مترادÙ‌ سازش‌ بود وبنابراين‌، خشم‌ نيروهاي‌ انقلابي‌ را در ايران‌ برانگيخت‌ Ùˆ آنان‌ تصور كردند كه‌ آمريكا به‌دنبال‌ تكرار كودتاي‌ 28 مرداد 1332 در ايران‌ است‌. آنچه‌ كه‌ به‌ نگراني‌ها دامن‌ مي‌زد، همزماني‌ پذيرش‌ شاه‌ در آمريكا Ùˆ ملاقات‌ الجزاير بود.
دولت‌ موقت‌، در 14 آبان‌ 1358ØŒ يعني‌ يك‌ روز پس‌ از اشغال‌ سÙارت‌ آمريكا، استعÙاداد Ùˆ امام‌ نيز در 15 آبان‌ اين‌ استعÙا را قبول‌ كردند. مشخص‌ بود كه‌ اعضاي‌ نهضت‌آزادي‌ Ùˆ ملي‌گرا اين‌ اقدامات‌ خارج‌ از قاعده‌ Ùˆ قانون‌! را نمي‌پذيرÙتند Ùˆ آن‌ را مداخله‌ درامور دولت‌ تلقي‌ مي‌كردند. بازرگان‌ خود در اين‌ مورد مي‌گويد:
«دولت‌ موقت‌ كه‌ از نظر مسؤوليت‌ اداري‌ Ùˆ سياسي‌ مملكت‌ Ùˆ ØÙظ‌ Øقوق نمايندگان‌ Ùˆ اتباع‌ خارجي‌، طبق‌ تعهدات‌ بين‌المللي‌، نمي‌توانست‌ مخالÙ‌ اين‌عمل‌ (تصرÙ‌ سÙارت‌ آمريكا) نباشد، چون‌ قبلاً تصميم‌ به‌ استعÙا گرÙته‌ بود،هيچ‌گونه‌ اعلاميه‌ Ùˆ اقدامي‌ در اين‌ زمينه‌ ابراز نكرد.»
البته‌ بازرگان‌ درباره‌ي‌ گروگان‌گيري‌، در موضعگيري‌ ديگري‌ مي‌گويد:
«اين‌ عمل‌ بسيار زشت‌ Ùˆ خلاÙي‌ است‌ كه‌ اين‌ دانشجويان‌ انجام‌ مي‌دهند Ùˆ همه‌ بااين‌ عمل‌ مخالÙ‌ هستند Ùˆ عمل‌ آنها ضد انقلاب‌، اسلام‌، امام‌ Ùˆ همه‌ چيز است‌.اÙشاگري‌هاي‌ قبلي‌ Ùˆ Øال‌ Ùˆ آينده‌ي‌ دانشجويان‌ مقداري‌ از آن‌ دروغ‌ است‌.»
اين‌ اظهارات‌ در Øالي‌ صورت‌ مي‌گرÙت‌ كه‌ امام‌ طي‌ سخناني‌، كه‌ در بخش‌ قبل‌ آمد،قاطعانه‌ از اقدام‌ دانشجويان‌ پشتيباني‌ كردند Ùˆ Øتي‌ خواستار تداوم‌ اÙشاگري‌هاي‌ آنان‌شدند.
مهندس‌ بازرگان‌، در مواردي‌، از تعابيري‌ بسيار تند بر ضد دانشجويان‌ استÙاده‌ كرد واز جمله‌ يك‌بار خطاب‌ به‌ آنان‌ Ú¯Ùت‌:
«اسم‌ خودشان‌ را مي‌گذارند خط‌ امام‌. خط‌ شيطانند... اينهايي‌ كه‌ مي‌گويند ما باآمريكا راه‌ كج‌ رÙتيم‌ Ùˆ راه‌ سازش‌ رÙتيم‌، اينها ضد انقلابند. مامور همان‌ شوروي‌و آمريكا هستند كه‌ مي‌خواهند اختلاÙ‌ بيندازند.»
از سوي‌ ديگر، دكتر يزدي‌ (وزير امور خارجه‌ي‌ دولت‌ موقت‌)ØŒ در روز بعد از Øادثه‌،طي‌ مصاØبه‌ي‌ مطبوعاتي‌ مي‌گويد:
«دولت‌ جمهوري‌ اسلامي‌، موظÙ‌ به‌ ØÙظ‌ مال‌ Ùˆ جان‌ اتباع‌ خارجي‌ است‌... به‌عنوان‌ دولت‌ از وقوع‌ چنين‌ Øادثه‌اي‌ ابراز تاسÙ‌ مي‌كنيم‌.»
البته‌ دكتر يزدي‌ با زيركي‌ Ùˆ با توجه‌ به‌ Øمايت‌ عموم‌ مردم‌ Ùˆ Øضرت‌ امام‌ از جريان‌تسخير لانه‌ي‌ جاسوسي‌، سعي‌ كرد خود را چندان‌ در مقابل‌ اين‌ جريان‌ قرار ندهد وچنين‌ اقدامي‌ را Øمايت‌ از دولت‌ خواند Ùˆ Ú¯Ùت‌:
«چون‌ آمريكايي‌ها به‌ پاسخ‌ دولت‌ درباره‌ي‌ استرداد شاه‌ پاسخ‌ مثبت‌ نداده‌اند ØŒ دانشجويان‌ اقدام‌ به‌ اشغال‌ سÙارت‌ كرده‌اند . »
Ùˆ Øتي‌ از مردم‌ گله‌ كرد كه‌:
«چرا وقتي‌ شاه‌ به‌ آمريكا رÙت‌، مردم‌ اعتراض‌ Ùˆ تظاهرات‌ نكردند؟»
ولي‌ شكي‌ نبود كه‌ هدÙ‌ وي‌ از اين‌ اقدام‌، مصادره‌ به‌ مطلوب‌ كردن‌ اين‌ اقدام‌ انقلابي‌و Ù…Øدود ساختن‌ اهداÙ‌ عظيم‌ آن‌ به‌ اعتراض‌ به‌ Øضور شاه‌ در آمريكا بود، Øال‌ آنكه‌اعتراض‌ به‌ جنايات‌ آمريكا در ايران‌ Ùˆ اÙشاي‌ ماهيت‌ وابستگان‌ به‌ آمريكا، اهداÙ‌مهم‌تري‌ بود كه‌ مورد توجه‌ آقاي‌ دكتر يزدي‌ قرار نداشت‌. جالب‌ آنكه‌ آقاي‌ دكتر يزدي‌،سال‌ها بعد، نظرات‌ واقعي‌ خود را در مورد اين‌ واقعه‌ Ù€ كه‌ سال‌ها آن‌ را كتمان‌ مي‌كرد ـبيان‌ نمود. وي‌ 23 سال‌ پس‌ از اين‌ واقعه‌ طي‌ مصاØبه‌اي‌ Ú¯Ùت‌:
«يكي‌ از اهداÙ‌ گروگان‌گيري‌ در ايران‌، استقرار هدÙ‌هاي‌ سياسي‌ در بازي‌ قدرت‌در داخل‌ ايران‌ بوده‌ است‌، براي‌ اينكه‌ دولت‌ موقت‌ را ساقط‌ كنند Ùˆ در بازي‌سياسي‌ به‌ Ù†Ùع‌ استقرار Ùˆ سلطه‌ي‌ يك‌ گروه‌ استÙاده‌ كنند... كساني‌ كه‌ اين‌ Øادثه‌ رابه‌وجود آوردند، به‌ بي‌Øاصلي‌ كار خود پي‌ برده‌اند. آن‌ زمان‌ اين‌ اÙراد جوان‌بودند Ùˆ پيچيدگي‌هاي‌ سياسي‌ را نمي‌دانستند Ùˆ Øالا كه‌ تجربه‌ Ùˆ علم‌ پيداكرده‌اند، بر اثر تجربه‌ پي‌ برده‌اند، كاري‌ كه‌ كردند خلاÙ‌ بوده‌ Ùˆ اكنون‌ آن‌ را نقدمي‌كنند.»
شايد بتوان‌ بخش‌ اول‌ سخنان‌ دكتر يزدي‌ را تا Øدي‌ درست‌ دانست‌، زيرا با توصيÙي‌كه‌ از عملكرد دولت‌ موقت‌ انجام‌ داديم‌، ØØ°Ù‌ آنان‌ از قدرت‌ در ايران‌ موجب‌ تداوم‌ واØياي‌ انقلاب‌ شد؛ اما در مورد بي‌Øاصلي‌ اشغال‌ سÙارت‌ قطعاً نمي‌توان‌ با ايشان‌مواÙقت‌ كرد، زيرا شكست‌ هيمنه‌ي‌ آمريكا در ايران‌ Ùˆ جهان‌، اÙشاي‌ اسناد سÙارت‌،تداوم‌ جريان‌ انقلاب‌ Ùˆ بسيج‌ مجدد مردم‌ براي‌ دÙاع‌ از دستاوردهاي‌ آن‌، Øاكميت‌نيروهاي‌ انقلابي‌ Ùˆ بسياري‌ مسايل‌ ديگر Ù€ كه‌ به‌ جاي‌ خود مورد بØث‌ قرار مي‌گيرد Ù€ ازمهمترين‌ دستاوردهاي‌ تسخير لانه‌ي‌ جاسوسي‌ بوده‌ است‌.
اما درباره‌ي‌ علت‌ استعÙاي‌ دولت‌ موقت‌ نيز، برخي‌ نيروهاي‌ انقلابي‌ اين‌ اقدام‌ را يك‌ترÙند سياسي‌ مي‌دانند Ùˆ معتقدند با توجه‌ به‌ آنكه‌ امام‌ بارها استعÙاي‌ دولت‌ بازرگان‌ را ردكرده‌ بود، آنان‌ بر اين‌ باور بودند كه‌ اين‌ بار نيز چنين‌ اتÙاقي‌ خواهد اÙتاد. دولت‌ موقت‌مي‌تواند اين‌بار با گذاشتن‌ شرط‌ Ùˆ شروطي‌ از جمله‌ آزادي‌ جاسوسان‌ آمريكايي‌ Ùˆ نيزرهايي‌ از مداخله‌ي‌نيروهاي‌ انقلابي‌ در امور كشور، دوباره‌ به‌ قدرت‌ بازگردد. اما اين‌ترÙند با هوشياري‌ امام‌ خنثي‌ شد. چراكه‌ بنا به‌ Ú¯Ùته‌‌Øجت‌الاسلام‌ موسوي‌ خوئيني‌ها،امام‌ از مصاØبه‌ي‌ رئيس‌ دولت‌ موقت‌ Ùˆ توضيØاتي‌ كه‌ وي‌ در توجيه‌ ملاقات‌خودبا«برژينسكي‌» داده‌ بود ناراØت‌ به‌ نظر مي‌رسيدند.
مرØوم‌ Øاج‌ سيداØمد خميني‌ در اين‌ باره‌ مي‌گويد:
«من‌ در نخست‌وزيري‌، در اتاق بازرگان‌ Ùˆ دكتر سØابي‌ بودم‌ كه‌ از قم‌ تماس‌گرÙتند Ùˆ مرا كه‌ به‌ تهران‌ آمده‌ بودم‌، از آن‌ طرÙ‌ بي‌سيم‌ خواستند. آقاي‌ صانعي‌گÙت‌، امام‌ استعÙاي‌ بازرگان‌ را پذيرÙت‌. من‌ به‌ روي‌ خودم‌ نياوردم‌. سØابي‌ وبازرگان‌ مي‌گÙتند، معلوم‌ است‌ كه‌ امام‌ استعÙاي‌ ما را قبول‌ نمي‌كنند، ولي‌ ما بايدبراي‌ پذيرش‌ مجدد مسؤوليت‌ شرط‌ Ùˆ شروط‌ بگذاريم‌ كه‌ يكي‌ از آنها، آزادي‌آمريكايي‌هاست‌. من‌ سكوت‌ كرده‌ بودم‌. Ùقط‌ از اتاق آنها بيرون‌ آمدم‌. ما همه‌شاهد بوديم‌ كه‌ چگونه‌ جمعي‌ به‌ دست‌ Ùˆ پا اÙتاده‌ بودند، تا امام‌ را متقاعد كنندكه‌ استعÙا را نپذيرد Ùˆ نتيجتاً دولت‌ موقت‌ با تأييد مجدد Ùˆ قوت‌ بيشتري‌ واردصØنه‌ شود Ùˆ كنترل‌ اوضاع‌ را به‌ Ù†Ùع‌ جرياني‌ كه‌ مدت‌ها براي‌ آن‌ سرمايه‌گذاري‌كرده‌ بودند، دوباره‌ به‌ دست‌ گيرند. اما امام‌ هوشيارتر از آن‌ بودند كه‌ اين‌گونه‌Øركت‌ها در ايشان‌ تأثير كند.»
اما Øجت‌الاسلام‌ والمسلمين‌ هاشمي‌ رÙسنجاني‌ در اين‌ باره‌ مي‌گويد:
«بازرگان‌ Ùˆ دوستانش‌ از مدت‌ها قبل‌ به‌ اين‌ نتيجه‌ رسيده‌ بودند كه‌ نمي‌توانند كاركنند. آقاي‌ مهندس‌ بازرگان‌ كه‌ به‌ جلسات‌ مي‌آمد، هر وقت‌ به‌ مشكلي‌ برخوردمي‌كرد Ùˆ يا چيزي‌ را كه‌ مي‌خواست‌ تصويب‌ نمي‌كرديم‌، مي‌گÙت‌: «خودتان‌بياييد اداره‌ كنيد.» يا Ùرض‌ كنيد اگر كسي‌ از ما سخنراني‌ مي‌كرد Ù€ بخصوص‌آيت‌الله‌ خامنه‌اي‌ Ùˆ شهيد بهشتي‌ كه‌ گاهي‌ انتقاد مي‌كردند Ù€ ايشان‌ سخت‌عصباني‌ مي‌شد Ùˆ مي‌گÙت‌: «من‌ كار نمي‌كنم‌ Ùˆ نمي‌توانم‌ كار كنم‌.» از اين‌ چيزهاهميشه‌ داشتيم‌. استعÙاي‌ قبلي‌ را به‌ خاطر تصويب‌ مسأله‌ي‌ ولايت‌ Ùقيه‌ درخبرگان‌ داده‌ بودند. بعد از ولايت‌ Ùقيه‌ هم‌ اينها ديگر دلگرم‌ نشدند كه‌ كار كنند.تكليÙ‌ شده‌ بود Ùˆ ماندند... قبول‌ دارم‌ كه‌ آنها خيلي‌ به‌ دولت‌ نچسبيده‌ بودند وهميشه‌ مي‌گÙتند به‌ ما اجازه‌ بدهيد كنار برويم‌.
سؤال‌: در واقع‌ قضيه‌‌ اشغال‌ لانه‌، آقايان‌ را وادار كرد؟
جواب‌: به‌ نظرم‌ بله‌. يعني‌ به‌ جايي‌ رسيدند كه‌ ديدند ديگر نمي‌توانند. بهانه‌ي‌ بهتري‌ هم‌ براي‌ استعÙا پيدا كرده‌ بودند Ùˆ شرايطي‌ هم‌ بود كه‌ نمي‌توانستند كاركنند.»
خود امام‌ در جريان‌ معرÙي‌ دولت‌ شهيد رجايي‌ به‌ مجلس‌، در سال‌ بعد، اشاره‌ي‌صريØ‌ به‌ دولت‌ موقت‌ Ùˆ عملكرد آن‌ نمودند:
«از اول‌ هم‌ به‌ Øسب‌ الزامي‌ كه‌ من‌ تصور مي‌كردم‌، دولت‌ موقت‌ را قرار دادم‌،خطا كرديم‌، از اول‌ بايد يك‌ دولتي‌ كه‌ قاطع‌ باشد Ùˆ جوان‌ باشد Ùˆ بتواند مملكت‌را اداره‌ كند نه‌ يك‌ دولتي‌ كه‌ نتواند، منتها آن‌ وقت‌ ما نداشتيم‌ Ùردي‌ را كه‌ بتوانيم‌ انتخاب‌ كنيم‌. انتخاب‌ شد Ùˆ خطا شد.»
به‌ هرØال‌ دولت‌ موقت‌ تنها يك روز پس‌ از اشغال‌ لانه‌ي‌ جاسوسي‌ Ùˆ در اعتراض‌ به‌آن‌ سقوط‌ كرد. Øتي‌ ناظران‌ خارجي‌ نيز بر تأثير مستقيم‌ Øمله‌ به‌ سÙارت‌ Ùˆ اشغال‌ آن‌، برسقوط‌ دولت‌ موقت‌ اذعان‌ دارند، چنانچه‌ يكي‌ از آنان‌ مي‌گويد:
«كساني‌ كه‌ به‌ قصد مخالÙت‌ Ùˆ يا اعتراض‌ نسبت‌ به‌ عملكرد Ùˆ سياست‌ خارجي ‌بازرگان‌ دست‌ به‌ اين‌ اقدام‌ بزرگ‌ زده‌ بودند، خيلي‌ سريع‌تر Ùˆ عميق‌تر از آنچه‌ كه‌خودشان‌ انتظار داشتند، دست‌ ياÙتند Ùˆ دولت‌ بازرگان‌ بلاÙاصله‌ كناره‌گيري‌ كرده ‌و جوانان‌ مبارز اسلامي‌ اشغال‌كننده‌ آنچه‌ را كه‌ مربوط‌ به‌ ارتباط‌ مقامات‌ ايراني‌با دولت‌ آمريكا بود Ùاش‌ ساختند، به‌ شكلي‌ كه‌ بعد از آن‌ بسياري‌ از اÙراد وابسته‌به‌ دولت‌ موقت‌ كشور را ترك‌ كردند.»