اقدام انقلابي دانشجويان با قدرتمند‌ترين اقتصاد جهان چه كرد؟
Øركت دانشجويان پيرو خط امام در تسخير لانه جاسوسي آمريكا از جمله اتÙاقاتي است كه به نظر كارشناسان در Ø³Ø·Ø Ù…Ù„ÙŠ Ùˆ بين‌المللي از اثرگذارترين Øركت‌هاي انقلابي بوده Ùˆ دامنه اثر آن بسيار مشهود Ùˆ مشخص است.اثرات اجتماعي، سياسي Ùˆ Ùرهنگي اين Øركت انقلابي از زواياي مختل٠و به قلم اÙراد متعددي مورد بررسي قرار گرÙته، اما به نظر مي‌رسد تاثير اين Øركت انقلابي بر متغيرهاي اقتصادي در Ø³Ø·Ø Ø¬Ù‡Ø§Ù†ÙŠ Ùˆ بر اقتصاد 2 كشور كمتر مورد بررسي قرار گرÙته است. Øركتي كه جهت‌گيري سياسي كشورها را براي سال‌ها دستخوش تغيير Ùˆ تØول كرد، در Øوزه اقتصاد نيز اثرات قابل‌توجهي داشت. رويداد تسخير سÙارت آمريكا از سوي دانشجويان كه به نظر برخي زمينه‌ساز تØولات بزرگي در بخش‌هاي مختل٠بوده Ùˆ اثر مهمي بر روند انقلاب اسلامي گذاشته را مي‌توان در 2 بخش كوتاه‌مدت Ùˆ بلندمدت در Øوزه اقتصادي مورد بررسي قرار داد.اثر كوتاه‌مدتهر چند بررسي اثر تسخير لانه جاسوسي به تنهايي در زماني كه كشور در وضعيت انقلابي است Ùˆ متغيرهاي مختل٠در Øال اثرگذاري بر بخش‌هاي مختل٠هستند كار دشواري است Ùˆ به نظر مي‌رسد بايد اين اقدام را در كنار ساير اتÙاقات پس از انقلاب اسلامي Ùˆ به صورت كلي مورد بررسي قرار داد، اما با نگاهي دقيق‌تر مي‌توان به برخي از مهم‌ترين اثرات آن پرداخت. با توجه به اين كه تسخير لانه جاسوسي مستقيما بر روابط ايران Ùˆ آمريكا تاثير گذاشت Ùˆ بيشترين تاثير آن بر بزرگ‌ترين اقتصاد دنيا يعني آمريكا بود در ادامه نيز به اثر اين اقدام در اقتصاد آمريكا پرداخته مي‌شود. با توجه به روند قيمت Ù†Ùت Ùˆ طلا مي‌توان Ú¯Ùت از مهم‌ترين اثرات كوتاه‌مدت تسخير سÙارت آمريكا، اÙزايش قيمت Ù†Ùت Ùˆ طلا Ùˆ در نتيجه آن كاهش ارزش دلار آمريكا در بازارهاي جهاني بود.اÙزايش قيمت طلاهر چند وقوع انقلاب اسلامي خود عاملي در تغيير Ùضاي سياسي Ùˆ اقتصادي بين‌المللي بود Ùˆ با توجه به كاهش Ù†Ùوذ آمريكا در منطقه Ùˆ نگراني‌هاي جهاني از ايجاد يك قدرت جديد منطقه‌اي، قيمت طلا از ابتداي وقوع انقلاب (بهمن 57) تا تسخير لانه جاسوسي (13 آبان 58) از 240 دلار در هر اونس به Øدود 380 دلار در هر اونس رسيده بود Ùˆ اÙزايش قيمت قابل‌توجهي نشان مي‌داد، اما با تسخير لانه جاسوسي قيمت طلا از 380 دلار با يك شتاب قابل توجه به بيش از 850 دلار در كمتر از 3 ماه رسيد كه يكي از بي‌سابقه‌ترين اÙزايش قيمت‌ها در طول معاملات آن به شمار مي‌رÙت. زماني كه اعتماد به دلار آمريكا در بازارهاي جهاني كاهش مي‌يابد، سÙته‌بازان Ùˆ كساني كه در آينده نيازمند خريد Ùˆ Ùروش دلار هستند براي كاهش ريسك نوسانات ارزش دارايي‌هاي خود، به خريد طلا كه يك دارايي مطمئن است روي مي‌آورند. اÙزايش قابل توجه قيمت طلا در اين مدت كم نشاندهنده اÙت بسيار Ù…Øسوس اعتماد نسبت به دلار آمريكا در بازارهاي جهاني بود. در واقع اقتصاد جهاني در مورد اين كه آمريكا يك ابرقدرت است دچار ترديد شده Ùˆ در نتيجه اعتماد به دلار به عنوان يك ارز جهاني به يكي از پايين‌ترين وضعيت‌هاي خود مي‌رسد كه اثر نامطلوبي بر تجارت خارجي آمريكا مي‌گذارد.اÙزايش قيمت Ù†Ùتتسخير سÙارت آمريكا Ùˆ كاهش صادرات Ù†Ùت ايران نشان از اين بود كه آمريكا، يكي از بزرگ‌ترين تامين‌كننده‌هاي انرژي خود را از دست داده است، اما Ùهميدن اين نكته براي دولتمردان آمريكايي بسيار گران تمام شد. بي‌اعتمادي به بازار انرژي جهان به واسطه كاهش توليد Ù†Ùت ايران Ùˆ پس از آن شروع جنگ تØميلي قيمت Ù†Ùت را از Øدود 15 دلار به بيش از 35 دلار در هر بشكه رساند كه با اØتساب قدرت خريد دلار در آن سال‌ها (نسبت به سال‌جاري) رقم واقعي Ù†Ùت Ùروخته شده به بيش از 70 دلار نيز مي‌رسيد. اÙزايش قابل توجه قيمت Ù†Ùت باعث ايجاد لطمه شديدي به اقتصاد آمريكا شد Ùˆ نارضايتي‌هاي گسترده‌اي را در داخل اين كشور به وجود آورد.نارضايتي Ùˆ شكست انتخاباتياÙزايش نارضايتي‌هاي اقتصادي در داخل آمريكا در كنار ناتواني دولت آمريكا در به نتيجه رساندن مذاكرات پيرامون آزاد كردن كارمندان سÙارت خود در تهران پايه‌هاي دولت كارتر را بشدت سست كرد. هر چند دولت كارتر تا آخرين Ù„Øظات انتخابات رياست جمهوري آمريكا براي تغيير اÙكار عمومي اين كشور سعي داشت نظر رهبر ايران را تغيير دهد Ùˆ با بازگرداندن كارمندان خود اعتماد از دست رÙته در بين شهروندان آمريكايي را مجددا به دست آورد، اما عدم موÙقيت دولت كارتر در اين مورد، موجب شكست انتخابات Ùˆ پيروزي رونالد ريگان شد. به نظر كارشناسان يكي از مهم‌ترين متغير‌هاي پيروزي ريگان در اين دور از انتخابات، تسخير سÙارت آمريكا Ùˆ بازداشت 444 روزه كارمندان اين سÙارت تا زمان برگزاري انتخابات در آمريكا بود. به واقع مي‌توان Ú¯Ùت ريگان Ùˆ جمهوريخواهان پيروزي خود را مديون سياست ايران در مورد آزادسازي كارمندان سÙارت آمريكا بودند Ùˆ سياست ايران در تغيير رئيس‌جمهور آمريكا نقشي كليدي داشت. پس از اين اتÙاق بود كه ايران به عنوان يك قدرت جديد در Ø³Ø·Ø Ù…Ù†Ø·Ù‚Ù‡ Ùˆ يك قدرت Ùرامنطقه‌اي مورد توجه تØليلگران سراسر جهان قرار گرÙت.تاثير بلندمدتپس از تسخير سÙارت آمريكا Ùˆ قطع روابط سياسي ايران Ùˆ آمريكا، روابط تجاري 2 كشور نيز با كاهش قابل‌توجهي مواجه شد. آمريكا كه پايگاه اصلي خود را در خاورميانه از دست داده بود سعي كرد تا روابط بهتري با كشورهاي عربي خاورميانه مخصوصا عراق Ùˆ عربستان برقرار كند Ùˆ سرمايه‌گذاري كلاني در صنعت Ù†Ùت اين كشورها انجام دهد تا علاوه بر تامين انرژي موردنياز از مناÙع خود در مقابل ايران كه اكنون كشوري مستقل Ùˆ بدون دخالت بيگانگان به Øساب مي‌آمد، Ù…ØاÙظت كند. Øمايت همه‌جانبه آمريكا از عراق در جنگ تØميلي يكي از موارد نشان‌دهنده ميزان خشم آمريكا نسبت به مواضع ايران، مخصوصا موضوع تسخير سÙارت اين كشور بود. كاهش روابط تجاري 2 كشور باعث كاهش واردات كالاهاي آمريكايي به ايران Ùˆ كاهش صادرات Ù†Ùت ايران به آمريكا شد. در نتيجه آمريكا يكي از بازارهاي مطلوب خود را در خاورميانه از دست داد Ùˆ ايران نيز با تغيير استراتژي خود اقدام به تغيير شركاي تجاري خود كرد كه طي آن شركاي تجاري ايران از آمريكا به كشورهاي اروپايي نظير آلمان، Ùرانسه Ùˆ ايتاليا تغيير ياÙت.به نظر برخي كارشناسان، ضرر Ùˆ زيان واردشده به اقتصاد آمريكا از Ù…ØÙ„ تغيير استراتژي‌هاي ايران پس از 13 آبان Ùˆ خدشه‌دارشدن چهره بين‌المللي اين كشور در عرصه جهاني باعث شد تا آمريكا دست به تØريم‌هاي مختلÙÙŠ عليه ايران بزند Ùˆ با توجه به قدرت Ùˆ Ù†Ùوذ خود در سازمان‌هاي بين‌المللي ،ديگر كشورها را نيز مجبور به Øمايت از اين تØريم‌ها كند. اما تØريم‌هاي بيشتر باعث اÙزايش خودكÙايي Ùˆ خوداتكايي ايران Ùˆ باعث پيشرÙت در عرصه‌هاي مختل٠اقتصادي گرديد به‌طوري كه تØريم‌ها در Øال Øاضر كمترين اثر را بر اقتصاد ايران دارد Ùˆ كشورهاي هم‌پيمان آمريكا نيز به علت مناÙعي كه از تجارت با ايران نصيب آنها مي‌شود كم‌كم دست از Øمايت از تØريم‌هاي يكجانبه آمريكا عليه ايران برداشته‌اند.
منبع: روزنامه جام جم