تعرض ناكام
علاوه بر پيامدهاي اقتصادي Ùˆ سياسي ناشي از تسخير لانه جاسوسي آمريكا ايالات متØده در واكنش به اين عمل دست به اقدامات نظامي نيز زد. از جمله اقدامات نظامي عمليات معرو٠طبس بود كه از نظر اهميت آن به اختصار Ø´Ø±Ø Ø¯Ø§Ø¯Ù‡ مي‌شود. چند روز پس از Øادثه‌ي تصر٠سÙارت آمريكا، رئيس‌جمهور آمريكا به ستاد مشترك نيروهاي Ù…Ø³Ù„Ø Ø¯Ø³ØªÙˆØ± داد كه Ø·Ø±Ø Ø¢Ø²Ø§Ø¯Ø³Ø§Ø²ÙŠ گروگان‌ها را از طريق عمليات نجات تهيه Ùˆ ارائه دهد Ùˆ در عين Øال آمادگي لازم را پيدا كند. Ùرماندهي اين عمليات مهم بر عهده‌ي سرهنگ چارلز بكوتيز Ùˆ اÙراد او گذاشته شد. اÙراد اين گروه اشخاص خشن Ùˆ بي‌رØÙ… بوده Ùˆ تØت آموزش‌هاي پيچيده‌اي قرار داشتند Ùˆ در قتل Ùˆ آدم‌كشي يد طولايي داشتند. اين گروه تمرينات خود را در منطقه‌اي در كاروليناي شمالي Ùˆ صØراي نواداي آمريكا آغاز كرده Ùˆ از تعدادي از ايرانيان Ùراري نيز جهت استÙاده در اين عمليات استÙاده گرديد. قبل از اينكه اين عمليات به اجرا درآيد، به يك سري اقدامات جهت منØر٠كردن اÙكار عمومي ايران از گروگان‌هاي آمريكايي نياز بود. لذا ايالات متØده سعي كرد با اجراي اقداماتي چند، توجه عمومي را به مسائل ديگر معطو٠نمايد. ايجاد بلوا Ùˆ آشوب در دانشگاه‌هاي ايران مخصوصاً در دانشگاه تهران توسط گروه‌هاي وابسته به امريكا از جمله مناÙقين Ùˆ چريك‌هاي Ùدايي، ايجاد تشنج در مرزهاي ايران Ùˆ عراق، دست داشتن ايالات متØده در متشنج كردن اوضاع كردستان Ùˆ... همگي اقداماتي بودند كه آمريكا جهت منØر٠كردن اÙكار عمومي از گروه‌هاي آمريكايي، انجام داد. به هر Øال تعداد سه Ùروند هواپيماي هركولس C-130 براي شركت در اين عمليات در نظر گرÙته شده بود. از طر٠ديگر دهها Ù†Ùر آمريكايي Ùˆ ايراني براي شركت در عمليات انتخاب Ùˆ پس از آموزش به منطقه اعزام شدند. كارتر در خاطرات خود اين تعداد را نود Ù†Ùر آمريكايي Ùˆ پنج Ù†Ùر ايراني عنوان مي‌كند. هم‌چنين دو Ùروند هواپيماي آواكس در Ùضاي تركيه Ùˆ آب‌هاي خليج‌Ùارس، مأمور برقراري ارتباطات ميان Ùرماندهي عمليات Ùˆ ستاد مشترك آمريكا Ùˆ هم‌چنين كاخ سÙيد Ùˆ مراقبت از تØرك‌هاي مشكوك شده بودند. عمليات در شب چهارم ارديبهشت 1359 Ø´ آغاز گرديد. در ساعت هجده Ùˆ سي دقيقه به وقت تهران در Øالي كه ناو نيميتس در سي مايلي ساØÙ„ ايران قرار گرÙته بود، هلي‌كوپترها (هشت Ùروند) به طر٠صØراي طبس به پرواز در مي‌آيند. بعد از دو ساعت پرواز اولين خرابي در قسمت خنك‌كننده‌ي موتور يكي از هلي‌كوپترها ظاهر مي‌شود Ùˆ در Øوالي كرمان به Ùرود اجباري تن در مي‌دهد. Ù„Øظات زيادي نمي‌گذرد كه يكي از هلي‌كوپترها نقص Ùني پيدا مي‌كند Ùˆ با توجه به توÙان شن امكان ادامه‌ي سÙر را غيرممكن مي‌بيند Ùˆ ناچار به ناو نيميتس برمي‌گردد. هم‌چنين خلبان يكي ديگر از هلي‌كوپترها اعلام مي‌كند كه به علت نقص Ùني قادر به ادامه‌ي مأموريت خود نيست. خرابي اين هلي‌كوپتر برنامه‌هاي عمليات را دچار مشكل اساسي كرد زيرا كه براي انجام اين عمليات Øداقل به شش Ùروند هلي‌كوپتر نياز بود. از طر٠ديگر Øادثه‌ي عجيب ديگري رخ مي‌دهد Ùˆ يكي از هلي‌كوپترها در Øين گردش در اثر طوÙان به دم هواپيما خورده Ùˆ انÙجار عظيمي رخ مي‌دهد. در اثر اين انÙجار نه Ù†Ùر از خدمه‌ي هواپيما Ùˆ هلي‌كوپتر در آتش سوخته Ùˆ بقيه پرسنل با دستپاچگي بقيه هلي‌كوپترها را رها كرده Ùˆ با هواپيماهاي باقي‌مانده منطقه را ترك مي‌كنند Ùˆ بدين ترتيب عمليات نه تنها ناكام ماند بلكه ÙضاØت Ùˆ رسوايي عجيبي براي دولت كارتر به وجود آورد. بدين ترتيب عمليات نظامي جهت نجات گروگان‌ها به شكست مي‌انجامد، ولي نكته‌ي قابل ذكر آنكه ترديدي نيست كه همدستي در Ø³Ø·Ø Ø¨Ø§Ù„Ø§ÙŠ نظامي Ùˆ غيرنظامي در داخل كشور جهت ياري اين عمليات وجود داشته است. هم‌چنين «كشورهاي متعددي در منطقه به طرق مختل٠دست اندر كار ماجرا بودند. مصر، تركيه، پاكستان، بØرين Ùˆ عمان از آن جمله‌اند». Ù…Øدوديت‌هاي اقتصادي، سياسي Ùˆ نظامي، اهم اقداماتي بود كه ايالات متØده عليه جمهوري اسلامي ايران در واكنش به اشغال سÙارت كشورش در تهران صورت داد. Øال بايد بررسي كرد كه اين Ùشارها Ú†Ù‡ عواقب Ùˆ اثراتي بر ايران داشت كه از منظر بررسي روابط دو كشور با اهميت تلقي مي‌شود.
منبع: چالش‌هاي ايران Ùˆ آمريكا، Øميد معبادي، مركز اسناد انقلاب اسلامي، ص 94 تا 96.