شكست Øمله طبس؛ سقوط Øيثيت نظامي آمريكا
اين اقدام دانشجويان، كه در واقع يك عمل پيشگيرانه براي جلوگيري از توطئه سÙارت آمريكا عليه انقلاب نوپاي اسلامي ايران بود، ضربه Ù…Øكمي بر Øيثيت آمريكا وارد كرد. از اين پس كاخ سÙيد تلاش مي‌كرد كه به هر شكل ممكن اين معضل Øيثيتي را ØÙ„ كند. واشنگتن در كنار تلاش‌هاي ديپلماتيك، Ùشارهاي اقتصادي Ùˆ اعزام ميانجي‌هاي گوناگون، Ø·Ø±Ø ÙŠÙƒ اقدام نظامي را نيز مدنظر قرار داد. اشغال مجدد سÙارت آمريكا در تهران Ùˆ برنامه‌ريزي براي نجات گروگان‌هاي آمريكايي از طريق يك اقدام كماندويي، از همان آغاز تسخير لانه جاسوسي توسط دانشجويان در مركز Ùعاليت‌هاي آمريكاييان قرار گرÙت. بنابراين 90 Ù†Ùر از كماندوهاي زبده آمريكا به صØراي آريزوناي اين كشور كه شبيه كويرهاي مركزي ايران است، اعزام شدند. آنها Øدود شش ماه تØت آموزش‌هاي پيچيده Ùˆ Ùشرده قرار گرÙتند تا از پس اين كار عظيم Ùˆ دقيق برآيند. آمريكا نتوانست مشكل گروگانگيري را از راه‌هاي مسالمت‌آميز ØÙ„ كند، بنابراين از ديدگاه واشنگتن اينك نوبت به اين گروه زبدة نظامي رسيده بود تا با Øمله به لانه جاسوسي در تهران، گروگان‌هاي آمريكايي را آزاد كنند. اين اقدام البته در عر٠بين‌المللي تجاوز آشكار نظامي به يك كشور مستقل بود. اينك بد نيست ØªÙˆØ¶ÙŠØ Ø¯Ù‡ÙŠÙ… كه نقشه آزادسازي گروگان‌ها چگونه طراØÙŠ شده بود Ùˆ آمريكايي‌ها به Ú†Ù‡ ترتيبي مي‌خواستند وارد عمل شوند Ùˆ برنامة خود را اجرا كنند. طبق نقشه قرار بود در آغاز سه Ùروند هواپيماي «ام. سي Ù€130» Øامل نيروهاي زبده Ùˆ سه Ùروند هواپيماي «اي‌. سي Ù€130» Øامل سوخت جزيره «مصيره»در ساØÙ„ سلطان‌نشين عمان را ترك كنند Ùˆ به سوي ايران به پرواز درآيند. اين هواپيماها در نقطه جغراÙيايي 05/33 درجه شمالي Ùˆ 48/55 درجه شرقي، در Ù…Øلي در كوير كه نام «كوير-1» بر آن گذاشته بودند، Ùرود آيند Ùˆ در آنجا منتظر ورود هشت Ùروند هليكوپتر «آرـ اچ53. دي» بمانند. هليكوپترها هم قرار بود پس از پرواز از عرشه ناو هواپيما بر «نيميتز» Nimitz كه در نقطه‌اي در خليج‌Ùارس مستقر بود، در چهار دستة دوتايي با پرواز در مسيري متÙاوت، تقريباً 30 دقيقه پس از ورود آخرين هواپيماي سي Ù€130 وارد كوير شوند. هليكوپترها به Ù…Øض ورود، سوخت‌گيري Ùˆ نيروي يورش را سوار مي‌كردند. در صورتي كه شش هليكوپتر (اين كمترين رقمي بود كه به نظر طراØان، براي بلند كردن وزن تيم يورش Ùˆ تجهيزات آنها لازم بود) قادر به عزيمت Ùˆ پرواز به Ù…ØÙ„ بعدي نمي‌شدند، مأموريت در كوير ناكام مي‌ماند. هليكوپترها پس از سوخت‌گيري Ùˆ سوار كردن به Ø§ØµØ·Ù„Ø§Ø Ú¯Ø±ÙˆÙ‡ دلتا، بايد رهسپار تهران مي‌شدند Ùˆ هواپيماها به «مصيره» بازمي‌گشتند. پس از دو ساعت Ùˆ نيم تا سه ساعت، نهايتاً يك ساعت قبل از طلوع Ø¢Ùتاب، هليكوپترها در مكان اختÙاي نيرو در Ù…ØÙ„ جغراÙيايي 14/35 درجه شمالي Ùˆ 15/52 درجه شرقي Ùرود مي‌آمدند. هليكوپترها پس از پياده كردن گروه دلتا، به Ù…ØÙ„ اختÙاي خود در 15 مايلي شمال Ù…ØÙ„ تخليه پرواز مي‌كردند Ùˆ تمامي طول روز را در ميان تپه‌هاي اطرا٠گرمسار پنهان مي‌شدند. در Ù…ØÙ„ Ùرود دلتا، تيم يورش با دو مأمور وزارت دÙاع، كه قرار بود چندين روز قبل از عمليات، وارد تهران شوند، ملاقات مي‌كردند. اين عمليات تقريباً 45 دقيقه طول مي‌كشيد. آنگاه سرگرد «اسناÙي» (نام مستعار) كه به عنوان اÙسر هوايي دلتا عمل مي‌كرد به هليكوپترهاي مستقر در اطرا٠گرمسار كه در Øال آماده‌باش كامل بودند، دستور مي‌داد كه در شمال شهر به پرواز درآيند. با علامت او هليكوپترها به Ù…ØÙ„ لانه جاسوسي مي‌آمدند Ùˆ اگر اوضاع آماده بود Ùˆ مانعي وجود نداشت، اولين هليكوپتر مستقيماً به داخل سÙارت مي‌رÙت Ùˆ سپس تمامي گروگان‌هاي آزاد شده توسط نيروي دلتا سوار اولين هليكوپتر مي‌شدند Ùˆ پزشكان دلتا آنها را معاينه مي‌كردند. از اينجا به بعد ديگر كارها آسان بود!گروگان‌ها به همراه نيروي دلتا به خارج از ايران منتقل مي‌شدند. البته اين Ø·Ø±Ø Ø¨Ø±Ù†Ø§Ù…Ù‡ØŒ بر روي كاغذ بود، ولي اين Ø·Ø±Ø Ø¯Ø± عمل صورت ديگري پيدا كرد Ùˆ پيش‌بيني‌ها درست از آب درنيامدند. در واقع امر، جريان چنين بود كه «جيمي كارتر» رئيس‌جمهوري آمريكا در دÙتر كارش، كلمه رمز «برويد» را كه اعلام كنندة آغاز Øمله بود، صادر كرد. اين دستور، البته يك روز پس از آن صادر شد كه يك گروه جاسوس از صليب سرخ بين‌المللي در ملاقات با گروگان‌ها مشخص كرد كه تمامي گروگان‌ها در Ù…ØÙ„ سÙارت به سر مي‌برند. در پي دستور كارتر، شش Ùروند هواپيماي سي Ù€ 130 Ùˆ 90 تن از كماندوهاي آمريكا موسوم به نيروي دلتا، غروب پنجشنبه 4 ارديبهشت 1359 از قاهره به ناو هواپيمابر «نيميتز» در درياي عمان منتقل شدند. نيمه‌شب پنجشنبه ساعت 13 به وقت واشنگتن، هواپيماهاي ياد شده Ùˆ هشت Ùروند هليكوپتر Ù†Ùربر از عرشه ناو هواپيمابر نيميتز برخاستند Ùˆ با پرواز در ارتÙاع پايين Ùˆ با استÙاده از نقاط كور رادار، راهي ايران شدند. پس از ورود به Øريم ايران، يكي از هليكوپترها در 120 كيلومتري راور كرمان دچار نقص شد Ùˆ ناگزير Ùرود آمد. سرنشينان اين هليكوپتر به هليكوپتر ديگري منتقل شدند. پس از طي مساÙتي، دستگاه هيدروليك يك هليكوپتر ديگر هم از كار اÙتاد، اما اين هليكوپتر توانست خود را به ناو هواپيمابر نيميتز برساند. در هر صورت شش Ùروند هواپيماي سي Ù€ 130 Ùˆ شش Ùروند هليكوپتر در Ù…ØÙ„ موردنظر واقع در صØراي طبس در تاريكي شب Ùرود آمدند. در Øال سوخت‌گيري هليكوپترها براي اجراي مرØلة بعدي عمليات، يكي ديگر از آنها دچار نقص Ùني شد. با از كار اÙتادن اين هليكوپتر، تمامي برنامه‌هاي آمريكا به هم خورد، زيرا آنها با Ù…Øاسباتي كه انجام داده بودند براي انجام مرØلة بعدي عمليات، دست‌كم به شش Ùروند هليكوپتر نياز داشتند. موقعيت به ناو هواپيمابر نيميتز Ùˆ از آنجا به كاخ سÙيد گزارش Ùˆ از رئيس‌جمهوري كسب تكلي٠شد. كارتر دستور توق٠عمليات Ùˆ عقب‌نشيني نيروها را صادر كرد. در اين هنگام كه آمريكايي‌ها قصد بازگشت داشتند، طوÙاني از شن به هوا برخاست. هواپيماها Ùˆ هليكوپترهاي آمريكايي كه پيش‌بيني چنين طوÙاني را نكرده بودند در Øال برخاستن از زمين، دچار مشكل شدند. يك هواپيما Ùˆ يك Ùروند هليكوپتر هم در اينجا با هم برخورد كردند Ùˆ هر دو آتش گرÙتند. بر اثر اين Øادثه، هشت تن از آمريكايي‌ها در آتش سوختند Ùˆ بقيه پنج Ùروند هواپيماي سي Ù€ 130 از خاك ايران Ùرار كردند. «برژينسكي» مشاور سياسي رئيس‌جمهوري آمريكا Øالت جيمي كارتر را پس از صدور دستور توق٠عمليات Ùˆ عقب‌نشيني Ùˆ آتش گرÙتن هواپيما Ùˆ هليكوپترهاي آمريكايي، چنين توصي٠كرده‌است: «او (كارتر) بعداً سرش را ميان دو دستش گرÙت Ùˆ به مدت چند ثانيه روي ميز خم شد... شنيدن خبرها براي او بسيار ناراØت‌كننده بود. آثار درد Ùˆ نگراني در تمامي صورتش ديده مي‌شد. او به اطراÙيانش پرخاش مي‌كرد.»با شكست تجاوز نظامي آمريكا، هيچ‌كس در ايران از عمق مسأله آگاه نشد Ùˆ كسي نمي‌دانست كه چگونه طي Ù‡Ùته‌هاي متوالي، ده‌ها سازمان، كارشناس Ùˆ جاسوس، با استÙاده از كامل‌ترين اطلاعات، Ú†Ù‡ Ø·Ø±Ø Ù¾ÙŠÚ†ÙŠØ¯Ù‡ Ùˆ دقيقي را مهيا كردند Ùˆ Ú†Ù‡ ترÙندهاي Ù…Øاسبه شده‌اي به كار بردند. هيچكس نمي‌دانست كه قرار بود پس از خروج گروگان‌ها از ايران، عمليات بمباران تأسيسات Ùˆ مراكز اقتصادي ايران از سوي آمريكا Ùˆ با استÙاده از ناوگان جنگي Øاضر در منطقه به اجرا گذاشته شود. بدون شك خروج سالم گروگان‌ها از ايران، روØية قوي به آمريكايي‌ها مي‌داد Ùˆ آنان را مغرور Ùˆ سرمست از پيروزي مي‌كرد. متØدان اروپايي‌اش را به مواÙقت با همكاري ترغيب مي‌كرد Ùˆ در منطقه، ترس Ùˆ ارعاب به وجود مي‌آورد. در مقابل روØيه مردم انقلابي ايران هم تضعي٠مي‌شد. گرچه در آن هنگام كسي به دقايق سناريوي آمريكا واق٠نبود، اما اجمالاً مردم ايران پي بردند كه با لط٠و عنايت الهي، خطر بزرگي كه Øيات انقلاب نوپاي اسلامي را تهديد مي‌كرد، دÙع شده است. Ø·Ø±Ø Ø¢Ù…Ø±ÙŠÙƒØ§ÙŠÙŠâ€ŒÙ‡Ø§ براي اجرا در كشوري با شرايط عادي، ايده‌آل بود. اما براي مقابله با كشوري كه در شرايط انقلابي به سر مي‌برد، طرØÙŠ كاملاً ذهني، خيال‌پردازانه، غيرعملي Ùˆ مانند مشت كوÙتن بر سندان بود. چندي بعد جنازة آمريكايي‌هاي سوخته شده، تØويل دولت آمريكا شد. دولت كارتر زير بار انتقادات شديد، مراسم استقبال Ùˆ تشييع جنازة باشكوهي برگزار كرد تا «شراÙت ملي» لكه‌دار شدة آمريكا را طوري بپوشاند كه ديگر چيزي در پس آن ديده نشود. بي‌نتيجه ماندن ديپلماسي كارتر در ØÙ„ بØران گروگانگيري، وقتي با شكست نظامي در طبس همراه شد، Øيات سياسي دولت او را چنان متزلزل كرد كه وي پس از چهار سال، مجبور به ترك كاخ‌سÙيد شد تا ريگان جمهوريخواه جاي او بنشيند. طعم شكست ماجراي طبس براي كارتر آن‌چنان تلخ بود كه او بعدها، در مصاØبه با روزنامه كويتي «الابناء» چنين Ú¯Ùت: «دوران رياست‌جمهوري من، بدترين دوره رياست‌جمهوري در آمريكا بود، Ú†Ù‡ در آن زمان دولت آمريكا در واقع در دست آيت‌الله خميني[(ره) ] در ايران به گروگان گرÙته شده بود.»Ùرمانده عمليات ناÙرجام طبس نيز در كتاب خود مي‌نويسد: «در تمامي طول راه بازگشت به مصيره، اØساس پوچي Ùˆ پژمردگي مي‌كردم. يأس بر وجودم سايه اÙكنده بود. گريه‌ام گرÙت. در اين موقع نشستم Ùˆ با تمامي وجودم Ú¯Ùتم: يا عيسي مسيØØŒ تو مي‌داني كه Ú†Ù‡ گندي بالا آمده است! ما واقعاً باعث شرمساري كشور بزرگمان شديم. خودم را بسيار Øقير اØساس مي‌كردم. نمي‌خواستم صØبت كنم يا كاري انجام دهم. Ùقط اØساس مي‌كردم كه ديگر آبرويي برايم باقي نمانده است.»
منبع: روزنامه اطلاعات