جرقه اي در دل آتش
آن سه كه بعدا كميته اي پنج Ù†Ùره شدند به اتÙاق دانشجوياني ديگر از دانشگاه تهران ساعت 10 ØµØ¨Ø Ø±ÙˆØ² 13 آبان 1358 پس از هماهنگي با Ù…Øمد موسوي خوئيني ها Ùˆ كميته هاي انقلاب Ùˆ اطمينان Ù…Øسن رضايي Ùرمانده سپاه پاسداران مبني بر ØÙاظت Ùˆ Øمايت از آنان طي يك برنامه Ùˆ هد٠از پيش تعيين شده از ديوارهاي سÙارت آمريكا واقع در خيابان تخت جمشيد (طالقاني ) بالا رÙتند Ùˆ 66 Ù†Ùر از اعضاي سÙارت آمريكا را به گروگان گرÙتند.
شايد هراس از كودتايي ديگر شبيه 28 مرداد توسط آمريكايي ها بنياد Ùكري چنين اقدامي بود كه انقلابيون مي خواستند از چيزي شبيه آن جلوگيري كنند. پيش از آن در 25 بهمن 1357 يك بار ديگر سÙارت آمريكا توسط 150 Ù†Ùر از اÙراد Ù…Ø³Ù„Ø Ú¯Ø±ÙˆÙ‡ هاي Ú†Ù¾ Ùˆ ماركسيستي مورد Øمله قرار گرÙته بود اما سÙارت در طول سال گذشته به كار خود ادامه مي داد Ùˆ در 28 بهمن همان سال نيز دولت آمريكا دولت موقت را به رسميت شناخته بود.
اين اقدام بي سابقه واكنش هاي بسياري در پي داشت. به هر Øال سÙارت يك كشور طبق موازين بين المللي جزو خاك آن كشور Ù…Øسوب مي شود. اما دانشجويان در سÙارت مدارك بسياري از دخالت دولت آمريكا Ùˆ ارتباطات آنان با برخي عوامل در داخل ايران را ياÙته Ùˆ تØت عنوان اسناد لانه جاسوسي منتشر كردند. دو روز بعد قرارداد 1959 ميان ايران Ùˆ آمريكا لغو شد Ùˆ دولت موقت استعÙا داد.
در 16 آبان شوراي امنيت سازمان ملل خواستار آزادي Ùوري گروگان هاي آمريكايي شد اما تهران هيچ واكنشي به اين خواسته انجام نداد Ùˆ بØران گروگان گيري در تهران به مهم ترين مساله در صدر خبرها تبديل شد. Øالا همه ÙŠ نگاه ها متوجه ايران شده بود.
جيمي بدشانس
هزاران كيلومتر آن طر٠تر در اتاق بيضي كاخ سÙيد به جيمي كارتر به عنوان بدشانس ترين رييس جمهور آمريكا گزارش هاي ناگواري مي رسيد. وي شتاب زده دستور اخراج برخي از ايرانيان را از خاك آمريكا داد Ùˆ دستور داد خريد Ù†Ùت از ايران متوق٠شود Ùˆ دارايي هاي ايران در آمريكا توقي٠شد. ديدار جرج هانس نماينده كنگره آمريكا با صادق قطب زاده هم نتوانست كمكي به ØÙ„ ماجرا بكند. آمريكا به ديوان بين المللي لاهه شكايت برد اما باز هم انقلابيون به اين اقدام Ùˆ تهديدها توجهي نكردند.
غير از 10 Ù†Ùر از كاركنان زن Ùˆ سياه پوست كه آزاد شدند تنها 5 Ù†Ùر از آنها توانستند زيركانه Ùˆ تØت پوشش Ùˆ Øمايت سÙارت كانادا در تاريخ 8 بهمن از Ú†Ù†Ú¯ گروگان گيرها بگريزند. صادق قطب زاده به عنوان وزير امور خارجه ايران در ديدار با آمريكايي ها آزادي گروگان ها را منوط به كشتن شاه مي داند Ùˆ شاه مابين چند كشور معلق Ùˆ آواره بود.
تمام اين بØران ها دولت جيمي كارتر را تØت شديدترين Ùشار دوران رياست جمهوري خود گذاشته Ùˆ اÙكار عمومي آمريكا را متوجه او ساخته بود Ùˆ او بايد كاري مي كرد. او دوسال پيش در تهران گيلاس مشروبش را به اÙتخار شاه بالا برده بود Ùˆ ايران را جزيره ثبات خوانده بود Ùˆ Øالا اوضاع دقيقا برعكس تمام آنچه بود كه Ùكرش را مي كرد.
به جنگجويان بگو
وقتي ديپلماسي شكست مي خورد جنگ آغاز مي شود Ùˆ جنگ خيلي وقت بود آغاز شده بود. كارتر يك ماه بعد از گروگان گيري كنگره آمريكا را به دادن يك بودجه هنگÙت براي دخالت نظامي تشويق كرد Ùˆ با تاييد كنگره استارت كار زده شد.
در صØراي آريزونا يك گروه كماندويي متشكل از 90 Ù†Ùر كماندوي زبده از نيروهاي دلتا تعليمات نظامي ويژه اي مخصوص عمليات در خاك ايران Ùˆ تØت شرايط شبيه سازي شده ديدند. هد٠از آموزش آنان درگير كردن در يك عمليات پيچيده براي آزادسازي مستقيم گروگان هاي آمريكايي در تهران بود.
با شكست تمام تلاش هاي ديپلماتيك Ùˆ انواع تØريم ها Ùˆ Ùشارها عليه ايران روز 22 Ùروردين 1359 كارتر طي يك جلسه اضطراري شوراي امنيت ملي آمريكا به «زبيگنيو برژينسكي» مشاور امنيت ملي رئيس جمهوري آمريكا مي گويد : «به نظرم امكان خلاصي گروگان ها بسيار بعيد به نظر مي رسد Ùˆ ما بايستي Øاكميت خود را اعلام كنيم Ùˆ Øالا وقت آن است كه عمل مناسب انجام پذيرد Ùˆ جدول زماني آن هم تهيه شود».
جدول زماني بلاÙاصله براي عمليات تهيه شده Ùˆ ژنرال جونز رييس ستاد مشترك ارتش آمريكا 4 ارديبهشت را به عنوان شروع عمليات «پنجه عقاب» اعلام مي كند.
پنجه عقاب
كماندوهاي آموزش ديده در صØراي آريزونا پس از برنامه ريزي به قاهره اعزام شده Ùˆ روز پنج شنبه 4 ارديبهشت 1359 شش هواپيماي سي Ù€130 به همراه آنان به ناو هواپيمابر اتمي «يو اس اس نيميتز» كه در درياي عمان منتظر آغاز عمليات بود منتقل شدند.
قرار است هواپيماها با 8 Ùروند هلي كوپتر در صØراي طبس Ùرود آيند سپس آنها را به اطرا٠تهران منتقل كرده Ùˆ آنجا با كاميون به سÙارتخانه Øمله كنند. پيش از آن برخي عوامل در ايران با اين نقشه هماهنگ شده بودند. جيمي كارتر با تجهيزات كنترل ماهواره اي نظارت بر عمليات را برعهده داشت.
برژينسكي در كتاب خود «انتخاب هاي دشوار» مي نويسد : «عمليات نظامي نيروهاي دلتا جمعا دو روز (از چهارم تا ششم ارديبهشت 1359 ) به طول مي انجاميد. در شب اول هشت هلي كوپتر Ùˆ شش هواپيماي سي Ù€130 در عمق خاك ايران در ميان كوير Ùرود مي آمدند. هلي كوپترها پس از سوخت گيري شبانه در نزديكي طبس به نقطه اي در نزديكي تهران Øوالي دماوند پرواز مي كردند Ùˆ تمام روز را در انتظار Ùرا رسيدن شب در اين نقطه توق٠مي نمودند. Øمله به سوي سÙارت كه Ù…ØÙ„ نگاهداري گروگان هاي آمريكايي بود در شب دوم با كاميون هاي ارتشي كه قبلا تدارك شده بود انجام مي گرÙت Ùˆ يك گروه جداگانه هم براي نجات بروس لينكن كاردار سÙارت Ùˆ دو آمريكايي ديگر كه در Ù…ØÙ„ وزارت امور خارجه ايران نگاهداري مي شدند در نظر گرÙته شده بود».
جايي كه عقاب ها مي ميرند
با ورود به Øريم هوايي ايران يكي از هلي كوپترها در 120 كيلومتري راور كرمان دچار نقص Ùني شده Ùˆ ناگزير Ùرود مي آيد Ùˆ سرنشينان آن به هلي كوپتر ديگري منتقل مي شوند. همان هلي كوپتر نيز دچار نقص Ùني شده Ùˆ به ناچار به ناو هواپيمابر نيميتز برمي گردد. شش هواپيما Ùˆ شش هلي كوپتر ديگر خود را به صØراي طبس رسانده Ùˆ در تاريكي شب Ùرود مي آيند. در Øال سوختگيري يكي ديگر از هلي كوپترها دچار نقص Ùني مي شود Ùˆ در مجموع هنوز عمليات آغاز نشده سه Ùروند هلي كوپتر از دست مي رود. با از كار اÙتادن اين هلي كوپتر برنامه عمليات به هم مي ريزد زيرا طبق Ù…Øاسبات براي مرØله بعدي Øداقل به شش هلي كوپتر نياز داشتند.
به مركز عمليات Ùˆ سپس به كارتر گزارش مي شود Ùˆ وي دستور توق٠عمليات Ùˆ بازگشت نيروها را مي دهد. اما هنگام برخاستن هواپيما Ùˆ هلي كوپترها توÙان شن آغاز مي شود Ùˆ يك هواپيما Ùˆ يك هلي كوپتر به هم خورده Ùˆ هر دو آتش مي گيرند. در اين Øادثه هشت Ù†Ùر از نيروهاي آمريكايي در آتش مي سوزند Ùˆ بقيه موÙÙ‚ مي شوند خود را به نيميتز برسانند.
برژينسكي در مورد Øالت كارتر پس از دستور توق٠عمليات مي نويسد : «وي بعدا سرش را ميان دو دست گرÙت Ùˆ به مدت چند ثانيه روي ميز گذاشت. من Ùوق العاده دلم براي او سوخت. همين طور براي كشورم. ساعت 5 Ùˆ پانزده دقيقه بود كه كارتر خبر ديگري مبني بر برخورد يك هلي كوپتر با يك هواپيماي سي Ù€130 Ùˆ آتش گرÙتن آنها از ژنرال جونز درياÙت كرد. اين برخورد همراه با تلÙات جاني بوده است. كارتر باشنيدن اين خبر مانند مار زخمي به خود پيچيد Ùˆ آثار درد Ùˆ نگراني بر تمامي صورت او آشكار شد». Ùˆ بدين ترتيب عمليات شكست خورده Ùˆ پنجه عقاب مي شكند.
شانس بازنشستگي
شكست عمليات اÙكار عمومي آمريكا را متوجه كارتر كرد. او شكست خورده Ùˆ به قولي شراÙت ملي آمريكايي را زير سوال برده بود. چند روز بعد سايروس ونس وزير امور خارجه آمريكا در اعتراض به اين امر استعÙا داد. مدتي بعد جنازه هاي سوخته سربازان آمريكايي به دولت آمريكا تØويل شد. كارتر چند ماه بيشتر دوام نياورد Ùˆ در آبان همان سال جاي خود را به رونالد ريگان داد Ùˆ چند ماه بعد از روي كار آمدن ريگان با كش Ùˆ قوس ها Ùˆ تهديدات Ùراوان از دو طر٠بالاخره با مذاكراتي كه انجام شد Ùˆ با ميانجي گري الجزاير مبني بر بازپس دادن 70 درصد از اموال بلوكه شدن ايران گروگان ها پس از 444 روز Ùˆ در سي ام دي 1359 آزاد شدند.
كارتر كه در زمان رياست جمهوري اش با بØران هاي بسيار بدي روبرو بود پس از رياست جمهوري اقبال بيشتري داشت ! او بعد از رياست جمهوري توانست با ميانجي گري در مسائل مختل٠جهاني در نقش يك Ùرد ØµÙ„Ø Ø¯ÙˆØ³Øª ظاهر شود Ùˆ جايزه ØµÙ„Ø Ù†ÙˆØ¨Ù„ 2002 را براي دÙاع از Øقوق بشر پيشرÙت دموكراسي Ùˆ پيشرÙت اقتصادي ببرد!
پايان ميهماني
پس از شكست عمليات بدين شيوه ابوالØسن بني صدر رييس جمهور وقت به عنوان Ùرمانده كل قوا بلاÙاصله دستور بمباران لاشه هواپيما Ùˆ هلي كوپتر به جا مانده را مي دهد. دولتمردان ايران اين كار او را اكنون خيانت براي از بين بردن مدارك داخل هلي كوپترها مي نامند به ويژه اين كه در Ù…ØÙ„ بمباران Ù…Øمد منتظرقائم Ùرمانده سپاه يزد نيز كه در Øال Ù…ØاÙظت از منطقه بوده بر اثر بمباران به شهادت مي رسد.
ابوالØسن بني صدر در كتاب خاطرات خود (درس تجربه ) مي نويسد : «موقعي كه مساله طبس پيش آمد در خوزستان بودم. رئيس ستاد ارتش سرلشگر شادمهر به من تلÙÙ† كرد Ùˆ Ú¯Ùت كه هواپيماها Ùˆ هليكوپترهاي آمريكايي آمدند به طبس. من به خلبان Ú¯Ùتم كه برود بالاي آن منطقه. آنها Ú¯Ùتند ممكن است آمريكايي ها هنوز آنجا باشند Ùˆ هواپيماي ما را بزنند. Ú¯Ùتم : بايد خطر را پذيرÙت. يعني Ú†Ù‡ آمريكايي ها آمدند به آنجا مگر ارتش خواب بود به هر Øال خلبان به سوي آن منطقه پرواز كرد Ùˆ كمي هم ارتÙاع را كم كرد. آن Ú†Ù‡ در آن وضعيت ديدم چند هليكوپتر Ùˆ دو هواپيما روي زمين مانده بود... بعد كه آمدم به تهران رÙتم در تلويزيون Ùˆ قضيه را ØªÙˆØ¶ÙŠØ Ø¯Ø§Ø¯Ù…. همان شب سرلشگر شادمهر به من تلÙÙ† زد Ùˆ Ú¯Ùت : «اگر آمريكايي ها شبانه بيايند Ùˆ اين هليكوپترها Ùˆ هواپيماها راببرند ديگر هيچ آبرويي براي ارتش باقي نمي مونه. اينجا كه آمدند نديديم. Øالا اگر بيايند Ùˆ ببرند خواهند Ú¯Ùت پس توي كشور هيچ كس به هيچ كس نيست... بعد از اين توضيØات او Ú¯Ùت : «پس اجازه بدهيد كه ما هواپيما بÙرستيم Ùˆ از بالا ملخ هاي هواپيما Ùˆ هليكوپترهاي آمريكايي را بزنيم تا آنها نتوانند ببرند.» خب من كه نظامي نبودم قاعدتا مي بايد سخن مسوول نظامي را مي پذيرÙتم Ùˆ آن پيشنهاد را پذيرÙتم Ùˆ Ú¯Ùتم همين كار را بكنيد. وقتي هواپيمايي را Ùرستاده بودند به طبس تا از آن بالاملخ هاي هلي كوپتر را بزنند تعدادي از پاسدارها آنجا بودند Ùˆ به يكي از آنها تير خورده بود... بعد از اين جريان ملاتاريا شروع كرد به داستان سازي كه چون اسناد مهمي در آن هليكوپترها بوده Ùˆ براي اين كه اين اسناد به دست جمهوري اسلامي نيÙتد دستور دادند تا از بالا آن هواپيما Ùˆ هليكوپتر را بزنند. در Øالي كه عقل يك بچه هم نمي تواند بپذيرد كه آمريكايي ها يك عده اي كماندو بÙرستند Ùˆ چند تن هم مدارك با اين كماندوها همراه كنند Ùˆ آن هم در داخل خاك ايران !»
اما به نظر مي رسد در مجموع چنين چيزهايي Øتي اگر «مدارك كاغذي» در آنها نباشد خود مدرك Ù…Øسوب مي شود Ùˆ توجيه بني صدر هم در اين مورد دور از عقلانيت سياسي است.
بازي مرگ ادامه دارد
پس از آن ارتش آمريكا چند بار ديگر به طور مستقيم در جنگ عراق به ويژه در سلسله زد Ùˆ خوردهاي موسوم به جنگ Ù†Ùت كش ها به اقدام مستقيم نظامي عليه ايران دست زد كه اين تنها نمونه هاي برجسته اي از آن است :
در شهريور 1366 هليكوپترهاي آمريكايي به يك ناو ايراني Øمله مي كنند كه مي گويند مشغول مين گذاري در خليج Ùارس بوده است.
در 27 مهر ماه همان سال به جزيره رستم Ùˆ سكوي Ù†Ùتي رشادت Ùˆ ميدان Ù†Ùتي رسالت به تلاÙÙŠ Øمله قايق هاي تندرو ايران به دو Ù†Ùتكش Ùˆ نيز Øمله به Ù†Ùت كشي كويتي با پرچم آمريكا Øمله مي شود. تÙنگداران آمريكايي تمام سكوي Ù†Ùتي را تخريب مي كنند.
پس از آن نيروي دريايي آمريكا به دو سكوي Ù†Ùتي ديگر «سيري» Ùˆ «ساسان» Øمله مي كند.
روز 29 Ùروردين 1367 نيروي دريايي آمريكا به به دو ناوشكن «سبلان» Ùˆ «سهند» Ùˆ ناوچه ÙŠ «جوشن» در خليج Ùارس Øمله كرده Ùˆ ناوشكن سهند را همراه پرسنل آن غرق مي كند.
نقطه اوج همه اينها در 12 تير 1367 Ùˆ Øمله ناو وينسنس به هواپيماي مساÙربري ايران است كه از بندرعباس عازم دوبي بود. با Øمله موشكي ناو به اين هواپيماي غير نظامي Ùˆ در اين جنايت ضدبشري 16 خدمه هواپيما با 275 مساÙر كه 66 تن از آنان كودك زير سيزده سال Ùˆ 46 تن تبعه كشورهاي خارجي بودند به قتل مي رسند.