با توجه به جو داخلي ايران Ùˆ نظام بين‌المللي، دو روز پس از ورود شاه به آمريكا در سوم آبان 1358 پيشنهاد اشغال سÙارت آمريكا، در شوراي هماهنگي «دÙتر تØكيم ÙˆØدت» كه تشكيلات سراسري انجمن اسلامي دانشگاه‌هاي كشور است، Ù…Ø·Ø±Ø Ù…ÙŠâ€ŒØ´ÙˆØ¯ Ùˆ چون با مخالÙت روبه‌رو مي‌شود، در انجمن‌هاي اسلامي دانشگاه تهران، صنعتي شري٠و پلي تكنيك امير‌كبير، خارج از چارچوب دÙتر تØكيم ÙˆØدت مورد بØØ« Ùˆ تواÙÙ‚ قرار مي‌گيرد. Øدود چهل يا پنجاه دانشجو در Ø·Ø±Ø Ø§ÙˆÙ„ÙŠÙ‡ شركت داشتند Ùˆ كنترل آنها در دست Øجت‌الاسلام خوئيني‌ها بود Ùˆ بقيه Øدود 450 Ù†Ùر مي‌شدند. به هر Øال اين عده در ØµØ¨Ø Ø±ÙˆØ² يكشنبه چهارم نوامبر برابر سيزدهم آبان گرد هم آمدند Ùˆ به طر٠سÙارت روانه شدند. تمام عمليات تصر٠سÙارت از ساعت 10:30 ØµØ¨Ø ØªØ§ ساعت 4:30 بعدازظهر كه آخرين اÙراد در اتاق گنبدي شكل تسليم مي‌شوند، جمعاً Øدود شش ساعت طول مي‌كشد.
در علل Ùˆ انگيزه‌هاي اشغال سÙارت آمريكا بايد Ú¯Ùت، اعتراض به آمريكا به سبب پناه دادن شاه «به عنوان شعار اصلي Øركت Ùˆ علت اشغال سÙارت برگزيده شد...». در همين ايام امام(ره) در سيزدهم آبان اعلام كردند:
«... بر دانش‌آموزان، دانشگاهيان Ùˆ Ù…Øصلين علوم دينيه است كه با قدرت تمام Øملات خود را عليه آمريكا Ùˆ اسرائيل گسترش داده Ùˆ آمريكا را وادار به استرداد اين شاه مخلوع جنايتكار نمايند.»
بدين ترتيب پيام امام(ره) تأثير خود را در اجراي Ø·Ø±Ø Ùˆ به ويژه در ارتباط با دعوت از بيش از چهارصد دانشجوي به جاي گذارد. در جاي ديگري مي‌خوانيم:
«ما دانشجويان مسلمان پيرو خط امام خميني(ره) از موضع قاطعانه امام در مقابل آمريكاي جهانخوار، به منظور اعتراض به دسيسه‌هاي امپرياليستي Ùˆ صهيونيستي، سÙارت جاسوسي آمريكا در تهران را به تصر٠درآورده‌ايم تا اعتراض خود را به گوش جهانيان برسانيم. اعتراض به آمريكا جهت:1Ù€ پناه دادن به شاه Ùˆ استÙاده از او؛ 2Ù€ كمك به ضد انقلابيون Ùراري ايراني؛ 3Ù€ توطئه در مناطق مختل٠كشور Ùˆ Ù†Ùوذ در ارگان‌هاي اجرايي؛ 4Ù€ نقش مخرب آن در منطقه.»
دانشجويان با تأكيد بر اينكه برابري Ùˆ آزادي، معنويت، عدالت‌خواهي Ùˆ آزادي‌خواهي به عنوان ابعاد لاينÙÙƒ Øركت اجتماعي مردم است، امپرياليزم آمريكا را بزرگ‌ترين مانع بر سر راه تØقق آنها Ùˆ ايجاد جامعه‌ايي توØيدي Ùˆ مبتني بر قسط مي‌دانستند.
بخشي از دلايلي كه دانشجويان جهت تصر٠سÙارت عنوان مي‌كردند، متوجه ايالات متØده Ùˆ سياست‌ها Ùˆ اقدامات آن مي‌باشد. پذيرش شاه، Ù†Ùوذ در ارگان‌هاي اجرايي، سازمان دادن توطئه‌هاي گوناگون Ùˆ تلاش به منظور تضعي٠انقلاب از سوي آمريكا، اهم دلايلي است كه دانشجويان جهت اشغال سÙارت آمريكا بر مي‌شمارند. اين اقدام از سوي دانشجويان، هم چنين اعتراضي به امپرياليسم آمريكا Ùˆ سياست‌هاي آن در جهان Ùˆ منطقه Ù…Øسوب مي‌گشت.
بخشي مهم از دلايل اشغال سÙارت از بطن ديدگاه‌هاي دانشجويان در قبال ماهيت انقلاب ايران Ùˆ به خطر اÙتادن آرمان‌هاي آن ناشي مي‌شد. از ميان رÙتن آرمان‌هاي انقلاب شامل، معنويت، عدالت‌خواهي، Øاكميت مستضعÙين، مبارزه ضد‌امپرياليستي، Ù†ÙÙŠ سلطه‌اقتصادي، سياسي Ùˆ Ùرهنگي غرب، نابودي سرمايه‌داري وابسته، قطع روابط ظالمانه با آمريكا، اخراج مستشاران آمريكايي، لغو قرار‌دادهاي دو جانبه نظامي Ùˆ... دلايلي بودند كه دانشجويان را به اقدامي كه در نتيجه‌آن سردمداران سياست گام به گام را به اتخاذ سياست انقلابي Ùˆ قاطع وادار سازد Ùˆ خواسته‌ها Ùˆ آمال‌هاي امام(ره) Ùˆ مردم در جهت تØقق معنويت، عدالت‌خواهي Ùˆ آزادي‌خواهي مجدداً اØيا شود، واداشت. جامعه‌اي كه به نظر دانشجويان برقراري آن در گرو مبارزه با امپرياليسم Ùˆ از ميان برداشتن سدهايي بود كه او ايجاد كرده بود.
البته اشغال سÙارت در تهران، نه تنها انعكاسي از اين دشمني Ùˆ خصومت بود، بلكه Ùرصتي براي ارضاي نياز‌هاي رواني Ùˆ نيز بروز عكس‌العمل در قبال ساليان متمادي تØقير آمريكا نسبت به ايران بود. Ù…Øمد Øسنين هيكل در مصاØبه با برخي دانشجويان در اين زمينه مي‌نويسد: «آخرين كلماتي كه از قول دانشجويان شنيديم اين بود كه: ما 25 سال از تاريخ ايران را Ù…ØÙˆ كرده‌ايم... اكنون بعد از يك ربع قرن، نيرو‌هاي انقلاب غبار شرم اولين شكست را از رخسار زدوده بودند.» البته آمريكاييان نيز به تØقير آمريكا در جريان گروگان‌گيري معترÙند. سوليوان در اين رابطه مي‌گويد: در نوامبر 1979Ù…/1358 Ø´ با گروگان‌گيري يك دوران تØقير ملي كه در تاريخ آمريكا نظير آن ديده نشده است آغاز گرديد.»
۱ . عباس عبدي، برنامه «تسخير لانه جاسوسي آمريكا چگونه ريخته شد»، كيهان، سال 1365ـ1366، ج 2، ص 8.
Û² . Ù…Øمد‌Øسنين هيكل، ايران روايتي كه ناگÙته ماند، ترجمه‌ي Øميد اØمدي، الهام، تهران، 1362ØŒ ص 47.
۳ . عبدي، پيشين، ص 9.
۴ . همان، ص 10.
۵ . روزنامه كيهان، 14 آبان 1358.
۶ . هيكل، پيشين، ص 56.
۷ . ويليام سوليوان، پيشين، ص 195