يکي از حرکات مهم و تاريخي جنبش دانشجويي ايران، تسخير سفارت ايالات متحده به عنوان لانه جاسوسي است. روز 13 آبان نشان دهنده پايان ياوه گويي هاي آمريکا و شکستن بت بزرگ تراشيده شده از سوي آنها بود.
13 آبان روز ملي مبارزه با استکبار جهاني است و مناسبت هاي سه گانه اي را ياد آوري مي کند که همگي به نوعي با سلطه جويي مستبدان و روش برخورد ملت ايران با آنها همراه است.
در 13 آبان سال 1343 شاه معدوم امام خميني (ره) را به ترکيه تبعيد کرد .
 در 13 آبان 1357 حدود 60 نفر از دانش آموزان تهراني همگام تظاهرات عليه رژيم پهلوي در مقابل دانشگاه تهران به خاک و خون کشيده شدند.
در 13 آبان سال 1358، ملت ايران پاسخي در خور به مستکبران و در راس آنها آمريکا داد. با تسخير لانه جاسوسي آمريکا در تهران، اهميت اين روز به اوج رسيد و به تعبير حضرت امام، انقلاب دوم را رقم خورد. تلاقي اين سه رويداد نمايندگان مجلس را بر آن داشت تا اين روز را « روز ملي مبارزه با استکبار» نام نهند.
اما در 13 آبان واقعه مهم ديگري نيز روي داده كه در سايه سه رويداد مذكور مغفول مانده است و آن افشاي ماجراي سفر مك فارلين به تهران در روز 13 آبان 1365 است زيرا با افشاي سفر محرمانه و غيرقانوني «رابرت مك فارلين» مشاور رونالد ريگان رييس جمهور وقت آمريكا به تهران، بحران سياسي بزرگي در آن كشور ايجاد شد كه بسياري از اعضاي هيات حاكمه آمريكا را رسوا ساخت. به گونه اي كه محافل آمريكايي اين رسوايي را با رسوايي حاصل از تقلب‌هاي ريچارد نيكسون رييس جمهور اسبق آمريكا در ماجراي موسوم به «واترگيت» مقايسه كرده و به همين دليل از آن به عنوان «ايران گيت» نام برده‌اند.
تسخير لانه جاسوسي بر سياست خارجي ايران و آمريکا وضعيت بين المللي واشنگتن و صحنه داخلي ايران اثرات مهمي داشت. مناسبات دو کشور قطع شد و وضعيت بين المللي ايالات متحده را با بحران 444 روزه مواجه کرد. انتشار اسناد  به دست آمده از لانه جاسوسي وجهه جهاني آمريکا را مخدوش و صحنه داخلي کشور نيز به نفع نيروهاي ارزشي و مدافع امام (ره ) آرايش جديدي به خود گرفت.
تسخير لانه جاسوسي آمريكا در تهران از ابتدا با حمايت امام خميني مواجه گرديد. امام تصرف لانه جاسوسي توسط دانشجويان را «انقلاب دوم» لقب دادند و در سخناني تاريخي، از اين اقدام با جملات ذيل حمايت قاطع نمودند: «شما مي‌بينيد كه الان مركز فساد ‌آمريكا را جوان ها رفته‌اند گرفته‌اند و آمريكايي ها را هم كه در آنجا بودند گرفتند و آن لانه فساد را بدست آوردند و آمريكا هيچ غلطي نمي‌تواند بكند...»
اين اقدام از ابتداي آن ،‌ مخالفان و موافقان را به اظهار ‌نظر واداشت و تمامي کساني‌ که انقلا‌ب دوم را محکوم کردند، ‌راه خويش را از ملت و امام (ره) جدا کردند.
فتح لا‌نه جاسوسي از حوادثي است که زمينه انزواي دوستان امريکا را در کشور فراهم کرد و در همين مسير سازمان منافقين اعلا‌م کرد: " اين عمل براي تحکيم مباني گروه مرتجع و انحصار‌طلبي اقليت بر اکثريت بود." بني‌صدر نيز خطاب به دانشجويان پيرو خط امام گفت: "اين کار شما فاشيستي است! "
حضور جوانان در تدارک مبارزه عليه رژيم شاه و دست و پنجه نرم کردن با ساواک و تسريع روند پيروزي انقلا‌ب تأثيري بسزايي داشت ولي تسخير لا‌نه جاسوسي به عنوان حرکتي که به قشر جوان اختصاص داشت، توانايي آنان را در تدبير و مديريت اثبات کرد. امري که توجه به آن در جنگ تحميلي برکات فراواني را نصيب کشور نمود.
نظام حقوق سياسي بين‌الملل، دخالت کشوري را در امور داخلي کشور ديگر محکوم و ناپسند مي شمارد و آن را نهي مي‌کند‌ و دولت‌هاي مداخله‌جو نيز، سياست خويش را غيرعلني دنبال مي‌کنند. اما با تسخير لانه جاسوسي از سوي دانشجويان پيرو خط امام ، اسناد و مدارک غيرقابل انکاري دال بر دخالت امريکا در امور داخلي ايران و به ويژه تلاش براي نابودي نهضت اسلا‌مي به دست آمد که انتشار آنها وجهه بين‌المللي کاخ سفيد را به شدت مخدوش کرد.
برخي از اقدامات سفارت امريکا از 22 بهمن 1357 تا 13 آبان 1358 را مي‌توان ‌چنين برشمرد:
- تماس با سرکردگان ضد انقلا‌ب
-  ارتباط حمايتي با شبکه‌هاي کودتا و براندازي در داخل کشور
-  تأمين مالي گروهک‌هاي تروريستي که در غرب و جنوب ميهن اسلا‌مي ايران به انفجار در لوله‌هاي نفتي و يا ايجاد ناامني و بي‌ثباتي در مناطق کردنشين مشغول بودند .
گرچه عده‌اي از دانشجويان فاتح لا‌نه جاسوسي بعدها معتقد شدند  " امريکا نمي‌تواند به عنوان خطر مستقيم مطرح باشد و مي‌توانيم اين کشور را در جايگاه روابط خارجي خود مدنظر قرار دهيم." ولي هيچ‌گونه تغييري در برخورد کاخ سفيد با مردم ايران مشاهده نشد.
انقلا‌ب اسلا‌مي ايران در حالي به پيروزي رسيده بود که هنوز سليقه‌ها و عقايد مختلفي در عرصه‌هاي دانشگاهي، سياسي و اجتماعي کشور نفوذ و قدرت داشتند. حوادث مختلفي از جمله همين حادثه رخ داد و معادله قدرت را به نفع خط امام (ره) و نفوذ هرچه بيشتر اسلا‌م در ارکان قدرت رقم زد.
مقام معظم رهبري در جمع دانشجويان مسلمان و انقلا‌بي در لا‌نه جاسوسي با اشاره به اين دستاورد فرمودند: "اين روزهايي که اين اتفاق افتاده، ما چه از دست داده‌ايم و امريکا چه از دست داده است؟ ما در اين مبارزه با امريکا چيزي را از دست نداديم بلکه چيزي را به دست آورديم و ملت‌ها را اميدوار کرديم و به انقلا‌ب شکوه بخشيديم، به نحوي که ملت ايران را با عظمت جلوه داديم.
امام راحل (ره) نيز در اين‌باره فرمودند: "ارزش اين عمل اين است که شکسته شد آن بت بزرگي که براي ملت‌ها تراشيده بودند."