يكي از روزهاي حساس، تعيين‌كننده و سرنوشت‌ساز انقلاب اسلامي ايران، سيزدهم آبان، روز تسخير لانه جاسوسي آمريكا مي‌باشد.
در انقلاب اسلامي ايران حوادث گوناگون بسياري اتفاق افتاده است اما آنچه بالاتر از همه از سوي حضرت امام «انقلاب دوم» لقب گرفت اشغال لانه جاسوسي آمريكا بود. به تعبير ديگر مي‌توان گفت با پيروزي انقلاب اسلامي استبداد از ايران ريشه‌كن شد.

روز واقعه
روز يكشنبه 13 آبان سال 1358 دانشجويان مسلمان پيرو خط امام سفارت آمريكا در تهران را اشغال كردند. روزنامه جمهوري اسلامي در شماره 129 مورخ دوشنبه 14 آبان، اين اقدام دانشجويان را با تيتر چشمگير و بزرگ «اشغال انقلابي سفارت آمريكا» منعكس كرد و چنين خبر داد:
ساعت 30/10 صبح ديروز (13 آبان 1358) گروهي از دانشجويان دانشگاهها كه خود را پيرو خط امام معرفي كردند، سفارت آمريكا در تهران را اشغال كردند. دانشجويان مزبور براي تصرف سفارت با مقاومت چنداني مواجه نشدند. فقط از طرف محافظين سفارت چند گاز اشك‌آور مورد استفاده قرار گرفت.
اين دانشجويان همگي بازوبند مخصوص داشتند و يك عكس از امام نيز بر سينه‌شان بود.
اين گروه به نحو سازمان يافته‌اي سفارت را تصرف كردند و هيچگونه برخوردي به وجود نيامد. دانشجويان بلافاصله كميته‌هاي بررسي اسناد، عمليات، خدمات و اطلاعات تشكيل دادند و كار بررسي را شروع كردند. بلافاصله هيئت ويژه‌اي هم در وزارت امور خارجه آمريكا به رياست «هارولد ساندرز» تشكيل و مشغول بررسي واقعه شد.
سخنگوي وزارت خارجه آمريكا در اولين اظهار نظر رسمي درباره اشغال سفارت آمريكا در تهران گفت: دانشجويان اشغال‌كننده سفارت خواستار بازگرداندن شاه كه در حال حاضر تحت معالجه در آمريكاست، به ايران مي‌باشند.
گروه كثيري از مردم مسلمان و انقلابي تهران از بدو تصرف سفارت تا ساعت 10 شب روز 13 آبان در برابر سفارت شعار مي‌دادند و خشم خود را عليه آمريكا و صهيونيسم اعلام مي‌نمودند. عده‌اي نيز چوبه اعدام ساخته بودند و نوشته‌اي را به طناب آن آويزان كرده بودند كه روي آن نوشته شده بود: «چوبه اعدام براي شاه»
از بلندگوهاي سفارت، قرآن و سرودهاي انقلابي و دكلمه پيام‌هاي شهدا و رهنمودهاي امام خميني پخش مي‌شد.
دانشجويان مسلمان پيرو خط امام، اطلاعيه رسمي شماره يك خود را در همان روز تسخير لانه جاسوسي انتشار دادند. آنان در اين اطلاعيه با اشاره به ابعاد جنايات آمريكا و توطئه‌هاي مختلف عليه انقلاب ايران در داخل و خارج از كشور انگيزه خود از اشغال سفارت آمريكا را چنين بيان داشتند: «ما دانشجويان مسلمان پيرو خط امام خميني با حمايت از موضع قاطعانه امام در مقابل آمريكاي جهانخوار به منظور اعتراض به دسيسه‌هاي امپرياليستي و صهيونيستي، سفارت جاسوسي آمريكا در تهران را به تصرف درآورده‌ايم تا اعتراض خويش را به گوش جهانيان برسانيم.
الف: اعتراض به آمريكا جهت پناه دادن و استفاده از شاه جنايتكار كه قاتل دهها هزار زن و مرد به خون خفته در اين مملكت است.
ب: اعتراض به آمريكا به علت ايجاد فشار تبليغاتي مسموم و انحصاري و كمك و حمايت از افراد ضدانقلابي فراري عليه انقلاب اسلامي ايران.
ج: اعتراض به آمريكا به خاطر توطئه‌ها و دسيسه‌هاي ناجوانمردانه‌اش در مناطق مختلف كشور.
د: اعتراض به آمريكا به دليل نقش مخرب و خانمان‌برانداز خود در برابر رهايي خلقهاي منطقه از دام امپرياليسم كه هزاران هزار انسان مؤمن و انقلابي را به خاك و خون مي‌كشيد.

واكنش به توطئه‌ها و جنايات آمريكا
اقدام انقلابي دانشجويان در تصرف لانه جاسوسي آمريكا به واقع واكنش طبيعي از سوي ملت ايران در مقابل ظلم‌ها و ستمها و جنايات بيشمار آمريكا در ايران بود و اين كار شجاعانه، ناقوس رسوايي سردمداران كاخ سفيد را به صدا درآورد و موجب فروپاشي هيبت پوشالي آمريكا در ذهن ملت‌هاي ستمديده و مظلوم جهان شد.
در حقيقت آمريكا كه از سال 1331 درصدد سيطره كامل بر منافع ايران بود با انجام كودتاي 28 مرداد در سال 1332 با همكاري انگليس كه منجر به سقوط حكومت مصدق شد، ايران را به طور مستقيم تحت نفوذ رژيم استكباري خود درآورد و با بازگرداندن محمدرضا پهلوي به تخت سلطنت ايران اوضاع آنچنان بر وفق مراد آمريكا گرديد كه تا بيست و پنج سال، حكومت ايران مهمترين دست نشانده دولت آمريكا بود و اين دولت استكباري بر تمامي جريانها و امور ايران سيطره يافت. با پيروزي انقلاب اسلامي نيز، آمريكا كه همه منافع و سلطه‌طلبي خود را از دست رفته مي‌ديد دست از توطئه برنداشت و سفارت خود را به محلي براي فرماندهي و اقدامات خرابكارانه عليه نظام نوپاي جمهوري اسلامي تبديل كرد و از بهمن 57 تا زمان تصرف سفارت (13 آبان 1358) از طريق ديپلماتهاي مستقر در سفارتخانه خود در ايران از هيچ تلاشي در جهت مقابله با جمهوري اسلامي فروگذار نكرد. تماس با سركردگان گروهك‌هاي ضدانقلاب، ارتباط حمايتي با شبكه‌هاي كودتا و براندازي در داخل كشور، تأمين مالي گروهكهاي تروريستي در غرب و جنوب كشور، ايجاد ناامني و بي‌ثباتي در مناطق كردنشين و گنبد و... از جمله فعاليتها و مأموريتهاي كاركنان سياسي آمريكا در ساختمان موسوم به سفارت آمريكا بود كه اينها همه بخشي از حقايق موجود در اسناد به دست آمده از اين سفارت بود كه به روشني حكايت از جاسوسخانه بودن سفارت آمريكا داشت.