به گزارش سایت خبری ایران هسته ای، یکی از اسناد مهم منتشر شده توسط ویکی لیکس، گزارشی از سفارت امریکا در تل آویو است که دیداری میان نیکلاس برنز معاون سیاسی وزیر خارجه وقت امریکا و مسئول پرونده ایران در دولت بوش و مئیر داگان رییس سابق موساد را روایت می کند. برنز در این جلسه که در روز 17 اوت 2007 برگزار شده، بیشتر شنونده است و داگان هم بخش اعظم صحبت های خود را به بیان راهبرد اسراییل در مقابل ایران اختصاص داده است. مسئله بسیار کلیدی در مورد این سند آن است که بخشی از سند که به تشریح اقدامات مخفی اسراییل و امریکا علیه ایران اختصاص دارد ویرایش شده است. علاوه بر این سطحی و غیردقیق بودن تحلیل های عرضه شده از جانب داگان و لحن کاملا دیپلماتیک و کلی برنز قابل تامل است.
***
تاریخ تهیه: 31/8/2007
تاریخ انتشار: 28/11/2010
سفارت تل آویو
موضوع: جلسة 17 اوت آقای برنز با رئیس موساد آقای مئیر داگان
طبقه بندی شده توسط سفیر ریچارد ایچ جونز
خلاصه :
1- در جلسة 17 اوت آقای مئیر داگان رئیس موساد از معاون وزیرخارجه آمریکا آقای برنز به خاطر حمایت های آمریکا از اسرائیل به واسطة امضاء تفاهم نامة 30 میلیارد دلاری معاضدت امنیتی 2018 - 2008 قدردانی نمود.
در این جلسه آقای مئیر داگان ضمن ارائه ارزیابی خود از منطقه خاورمیانه، پاکستان و ترکیه بر 3 نکته تأکید ورزید. 1) نگرانی اسرائیل از وضعیت سلامتی آقای پرویز مشرف 2) نگاه اسرائیل به ایران مبنی بر امکان تغییر رفتار این کشور با توسل به زور و 3) احساس اسرائیل نسبت به بی ثباتی و نامشخص بودن آینده پیش روی کشورهای ترکیه ، مصر، اردن، سوریه و لبنان.
داگان همچنین خواهان اطلاعات مفصل تری در خصوص کمک های نظامی آمریکا به کشورهای حاشیه خلیج (فارس) شد و در حالی که موافقت خود را با رویکرد آمریکا در قبال کشورهای خلیج (فارس) در مقابله با ایران ابراز نمود هشدار داد که شاید این کشورها قادر نباشند این حجم عظیم از کمک های نظامی را جذب نمایند. آقای داگان ضمن تشریح راهبرد پنج رکنی اسرائیل در قبال برنامة هسته ای ایران بر این نکته تأکید داشت که ایران از نظر اقتصادی آسیب پذیر بوده و خواهان کار بیشتر با اقلیت های ایران به منظور تغییر رژیم در این کشور شد. آقای داگان بر هوشیاری بیشتر آمریکا در ارائه کمک به دولت سینیوره در لبنان تأکید نموده و توجه آمریکا را به تلاش های ایران و سوریه برای سرنگونی دولت لبنان جلب نمود.
2- آقای برنز معاون وزیرخارجه آمریکا با اشاره به امضاء تفاهم نامة معاضدت نظامی میان دو کشور آن را نشانة تعهد و پای بندی دولت آمریکا به اسرائیل دانست و تأکید نمود که آمریکا از کلیه دوستانش - از جمله دولت هایش عرب خاورمیانه – حمایت خواهد کرد و در طولانی مدت در معادلات منطقه ای مشارکت خواهد داشت.
وی از تلاش های آمریکا در حمایت از دولت های پرویز مشرف و حامد کرزای در مقابله با گروه های مخالف خود از جمله القاعده و طالبان سخن گفت و مشخص نمود که گفت وگوهای امنیتی خلیج (فارس) به منظور تقویت دولت های خلیج (فارس) در مقابله با تهدید ایران صورت می پذیرد. معاون وزیر خارجه امریکا ضمن مرور تلاش های این کشور برای منزوی سازی ایران و افزایش فشار بر این کشور بر این نکته تأکید ورزید که تمرکز فعلی دولت آمریکا بر ادامة مسیر دیپلماتیک گذارده شده است. وی در خصوص طرز تلقی دولت آمریکا در خصوص دولت سینیوره در لبنان نیز مطالبی را بیان نمود و بر رایزنی های بیشتر آمریکا و اسرائیل در این حوزه تأکید نمود.
* تفاهمنامه معاضدت امنیتی
3- آقای داگان با بیان این نکته که این تفاهم نامه معاضدت امنیتی در بهترین زمان ممکن میان دو کشور به امضاء رسیده است از حمایت های آمریکا از اسرائیل قدردانی نمود. معاون وزیر امورخارجه آمریکا ضمن ابراز موافقت در مورد زمان امضاء تفاهم نامه بیان داشت که آمریکا، اسرائیل و دیگر کشورهای همفکر آنها با تهدیدهای چند گانه ای در سراسر جهان مواجه هستند که خطرناک ترین آنها منطقه خاورمیانه است. وی اظهار داشت که این تفاهم نامه یاد آور تعهد آمریکا برحفظ و تأمین امنیت بلند مدت دوستانش بوده و آمادگی این کشور را در تأمین نیازهای متحدانش نشان می دهد. معاون وزیر خارجه آمریکا بیان داشت که خاورمیانه هم اکنون در قلب منافع آمریکا قرار دارد، چرا که امروز ما شاهد نقش آفرینی حیاتی مصر در منطقه هستیم و آمریکا نسبت به تعهدات امنیتی اش در قبال این کشور نیز پای بند است. روابط آمریکا با دولت های خلیج (فارس) بسیار دیرینه بوده و آمریکا دوست این کشورها همواره باقی خواهد ماند. معاون وزیر خارجه آمریکا بر پای بندی دولت آمریکا نسبت به QME اسرائیل تأکید ورزید. وی این نکته را خاطر نشان ساخت که اکثر سیستم ها و تجهیزاتی که آمریکا به مصر و دیگر شرکاء عربش خواهد فروخت، جایگزین اقلامی می شوند که در گذشته به این کشورها فروخته شده است.
* آقای داگان به مرور مسائل مرتبط با خاورمیانه ، پاکستان و ترکیه پرداخت
4- آقای داگان ضمن ارزیابی منطقه گفت اسرائیل خود را در میانة محیطی در حال تغییر و تحول سریع می بیند که در آن سرنوشت هر یک از کشورهای خاورمیانه به سرنوشت دیگری پیوند خورده است. داگان همچنین از میزان مقاومت پرویز مشرف ابراز نگرانی نموده و اطمینان ندارد که وی تا چند وقت دیگر می تواند دوام بیاورد: «وی با ستیزه جویان دچار مشکل جدی شده است. توان هسته ای پاکستان ممکن است در نهایت در اختیار یک رژیم اسلامی قرار بگیرد». آقای داگان در خصوص ایران هم این چنین اظهار نظر نمود که این کشور در حال گذار می باشد. در حال حاضر میان رهبری، رفسنجانی و احمدی نژاد و هواداران هر یک از آنها منازعه وجوددارد. بی ثباتی موجود در ایران، نتیجه تورم بالا و تنش میان اقلیت های قومی است که این خود نوید بخش این فرصت بی نظیر به ما آمریکائیان و اسرائیلی هاست که شاید بتوانیم در طول زندگی خود شاهد تغییر در ایران باشیم.
در خصوص عراق نیز شاید دولت فدرال این کشور تا پایان هفته آینده با مشارکت سه ایالت که هر یک به یکی از گروه های شیعه، سنی و کرد تعلق دارد تشکیل شود.
5- داگان افزود که دولتهای خلیج (فارس) و عربستان سعودی همچنان نگران نقش روزافزون ایران و نفوذ آن در کشورهایشان هستند. به همین منظور آنها در حال اتخاذ اقدامات پیشگیرانه واحتیاطی در جهت افزایش و تقویت توان دفاعی نظامی خود هستند. آقای داگان با اشاره به گفت وگوهای امنیتی خلیج (فارس) هشدار داد که این کشورها قادربه استفاده مؤثراز حجم عظیم سیستم های تسلیحاتی مد نظر خود نیستند.
6- داگان افزود که کشور اردن با موفقیت بر تهدید اخوان المسلمین و حماس چیره شد. مصر نیز در حال دست و پنجه نرم کردن با مسئله جانشینی رئیس جمهور مبارک است. وی گفت که هیچ امیدی برای فلسطینیان متصور نیست و اسرائیل در نگاه به سوریه و لبنان جز بی ثباتی چیزی نمی بیند. کمی دورتر از آن نیز در ترکیه اسلامگرایان در حال قدرت گرفتن هستند. سؤالی که در مورد ترکیه مطرح است این است که تا چه زمانی ارتش ترکیه حاضر است به عنوان مدافع نظام سکولار این کشور سکوت اختیار نماید؟
7- آقای داگان بیان داشت که اگر همسایگان اسرائیل بی ثبات نبودند، روسیه مجال ایفای نقش منفی در منطقه را نداشت. وی افزود به هریک از این چالش ها باید در مقیاس جهانی پرداخته شود و نه بطور مجزا. وی با اشاره به اردن به عنوان یک نمونه افزود مهاجرت و سکونت بیش از یک میلیون پناهنده عراقی در اردن سبب شده است که جامعه این کشور دستخوش تغییرات جدی شده و به سوی رابطه های جدید با عربستان سعودی سوق نماید. شاهد این موضوع نیز سفر اخیر ملک عبدالله پادشاه عربستان سعودی به اردن است که نشاندهندة درک بهتر اردنی ها و سعودی ها از یکدیگر است.
* مباحث مطرح در گفت وگوهای امنیتی خلیج (فارس)
8- آقای داگان در خصوص گفت وگوهای امنیتی خلیج (فارس) بیان داشت که تقویت توانمندی های کشورهای خلیج (فارس) اقدامی در مسیر درست است که بخصوص در فضای مملو از ترس و وحشت از ایران صورت می پذیرد. تعهدات آمریکا در این حوزه عامل ثبات در منطقه است. داگان افزود که وی مخالف کمک های امنیتی آمریکا به شرکاء عربش نیست. هر چند وی از سیاست های جاری این کشورها ابراز نگرانی نمود... بخصوص در خصوص ایران و سوریه. در صورتی که قرار باشد این کشورها برای تأمین و خرید سیستم های دفاعی مورد نیاز خود از میان آمریکا و فرانسه یکی را انتخاب نمایند، برای نزدیک تر شدن به آمریکا باید ما یحتاج خود را از این کشور تأمین نمایند.
9- آقای داگان مهمترین چالش پیش روی آمریکا را متحد سازی دولت های خلیج (فارس) تحت لوای یک سیاست واحد معرفی نمود و افزود قطر در این زنجیره ضعیف ترین حلقه می باشد چرا که این کشور قصد دارد همه طرف ها را با خود داشته باشد. معاون وزیر خارجه آمریکا آقای برنز در پاسخ اظهار داشت : ایالات متحدة آمریکا سعی می نماید قطر و همسایگانش را وادار نماید به موضوعات و مسائل از منظر منطقه ای نگاه بیندازند و با تهدیدات پیش رو برخورد نمایند.
آقای برنز ضمن درک یأس اسرائیل در خصوص منطقه بیان داشت که اگر آمریکا دولتهای خلیج (فارس)را به مشارکت و حضور در گفت وگوهای امنیتی خلیج (فارس) فرا نمی خواند، وضعیت بسیار وخیم تر از آنچه که هست می بود. این مسئله بسیار حیاتی است که دولتهای خلیج (فارس) بر روی تهدید ایران متمرکز شوند تا از این طریق بتوان رویکردی منطقه ای در برخورد با این کشور اتخاذ نمود. تشویق حمایت از تلاش های آنها علیه اشاعه و گسترش افکار تندروانه بسیار حیاتی است. داگان نیز ضمن ابراز موافقت بااین رویکرد ، بر واقعی بودن تهدید اسلام رادیکال تأکید نمود.
* داگان راهبرد پنج رکنی اسرائیل را در قبال ایران تشریح نمود
10- آقای داگان با اشارة مجدد به ایران اظهار داشت که آمریکا و اسرائیل در خصوص زمان احتمالی دستیابی ایران به توان هسته ای دچار اختلاف نظر هستند.
وی با تبیین جدول های زمان بندی ارائه شده توسط کمیسیون انرژی اتمی اسرائیل بیان داشت که این برآورد کاملا فنی است. البته موساد در این خصوص ملاحظاتی دارد و عوامل دیگری نظیر عزم و اراده رژیم را نیز در آن دخیل می داند. با این وجود داگان معتقد است که هنوز زمان برای حل بحران هسته ای ایران وجود دارد هر چند که این کشور مجدانه در تلاش برای دستیابی به توانمندی هسته ای است. وی می گوید : « حتی با وجود زمان بندی های متفاوت، تهدید بسیار آشکار است. در صورتی که ما بخواهیم دستیابی آنها را به توانمندی هسته ای به تعویق بیندازیم باید قدر زمان را بدانیم و نهایت تلاشمان را بکار گیریم».
11- داگان ارکان پنج گانه راهبرد اسرائیل در قبال ایران را تشریح نمود:
الف) رویکرد سیاسی: داگان از کلیه تلاش هایی که با هدف ارجاع پروندة ایران به شورای امنیت سازمان ملل متحد صورت می پذیرد تجلیل به عمل آورد و خواهان دور سوم قطعنامه های تحریمی علیه ایران شد. وی اذعان نمود که اعمال فشار علیه ایران در حال افزایش است اما بیان داشت که این رویکرد به تنهایی قادر به حل بحران هسته ای ایران نخواهد بود. وی بر مغایرت موجود میان جدول زمان بندی اقدامات سیاسی و جدول زمان بندی پروژه هسته ای ایران تأکید ورزید.
ب) اقدامات مخفیانه: آقای داگان و آقای برنز معاون وزیر خارجه آمریکا موافقت نمودند تا این رویکرد را در فضایی خصوصی تر مورد بحث قرار دهند.
ج) منع اشاعه: آقای داگان بر ضرورت جلوگیری از دستیابی ایران به دانش فنی و فناوری هسته ای تأکید ورزید و افزود در این حوزه کارهای زیادی می توان انجام داد.
د) تحریم ها: داگان گفت که بیشترین و بزرگترین موفقیت ها تاکنون در این حوزه بدست آمده است. از این رهگذر تاکنون 3 بانک ایرانی در ورطة سقوط قرار گرفته اند. تحریم های اقتصادی و مالی در کل جامعه ایرانی تأثیر گذار بوده است. رژیم ایران دیگر قادر نخواهد بود با خود بانکداران معامله نماید.
ه¬¬) تغییر اجباری رژیم: داگان افزود بیشترین فعالیت و کار باید در این راستا در ایران صورت پذیرد، نظیر حمایت از جنبش های دموکراسی خواه دانشجویی یا اقلیت های قومی (نظیر آذری ها، کردها و بلوچ ها) که با رژیم حاکم مخالف هستند.
12- داگان با اشاره به ارکان 5 گانه فوق افزود آمریکا، اسرائیل و کشورهای همفکر و همسو با ما باید هم زمان روی این موارد کار نمایند که در حال حاضر شاهد به بار نشستن بعضی از آنها هستیم. دیگر ارکان نیز در زمان خاص خود به بار خواهند نشست، بخصوص اگر توجه کافی و لازم به آنها شود. داگان خواهان توجه بیشتر به مسئله تغییر رژیم شد و افزود جهت هویت بخشی هر چه بیشتر به اقلیت های قومی در ایران کارهای زیادی می توان انجام داد. وی از توان آمریکا و اسرائیل در تغییر رژیم حاکم بر ایران اظهار اطمینان نمود و افزود ما در تغییر رویکرد این کشور در حمایت و پشتیبانی از رژیم های تروریست موفق خواهیم بود. ما همچنین می توانیم پروژه هسته ای آنها را با تأخیر مواجه ساخته و ایران را تبدیل به یک کشور عادی نمائیم.
13- داگان افزود ایران دارای نقاط ضعفی است که می توان از آنها بهره برد. طبق اخبار و گزارشات، نرخ بیکاری در سراسر کشور از 30% فراتر رفته و حتی این نرخ در بعضی مناطق خاص شهری و روستایی به 50% نیز رسیده است. این رقم بخصوص در میان جوانان 17 تا 30 سال بسیار چشمگیر است. متوسط نرخ تورم نیز از 40% فراتر رفته و دولت در این شرایط به سبب حمایت از حماس و سرمایه گذاری روی آن مورد نقد جدی مردم قرار گرفته است که می گویند دولت بجای آن می بایست درون کشور سرمایه گذاری نماید. اقتصاد ایران بسیار آسیب پذیر است و این مسئله موجب ایجاد و روند بحران داخلی میان رهبران ایران شده است. اقلیت های قومی ایران نیز در حال عرض اندام و سربلند کردن هستند و مترصد توسل به خشونت علیه رژیم هستند.
14- داگان پیشنهاد داد باید اروپائیان را ترغیب به اتخاذ موضعی شدیدتر در قبال ایران نمود. آقای برنز معاون وزیر خارجه آمریکا، نیز ضمن اظهار موافقت با این مسئله پیشنهاد نمود اسرائیل در همین راستا با اروپائیان رایزنی نماید. آقای داگان نیز با بیان این مطلب که اسرائیل در حال حاضر مشغول همین کار است افزود که این رویکرد در آینده نیز ادامه خواهد داد.
داگان بر این نکته تأکید ورزید که باید با جلب حمایت مردم ایران و تعامل مستقیم با آنها به قلب ایران حمله نمود. در این راستا برنامة تلویزیونی صدای آمریکا (VOA) از اهمیت ویژه ای برخوردار است. اما این شبکه به تنهایی کافی نیست و نیاز به شبکه های فارسی زبان زیادتری هست. همکاری وهماهنگی با کشورهای خلیج (فارس) نیز دارای اهمیت می باشد. اما آمریکا علاوه بر آنها باید با کشورهای شمالی ایران نظیر آذربایجان نیز هماهنگی های لازم را صورت دهد تا فشار بیشتری بر ایران بتوان اعمال نمود. روسیه ممکن است کمی رنجیده خاطر شود اما جای نگرانی نیست چرا که روس ها مایلند به آمریکا نشان دهند که این کشور نمی تواند بدون در نظر گرفتن روسیه در سطح جهانی اقدام نماید.
15- آقای برنز معاون وزیر خارجه آمریکا تأکید نمود تمرکز دولت آمریکا بر ایران تنها به دلیل برنامة هسته ای این کشور نیست بلکه حمایت این کشور از تروریسم و ستیزه جویان شیعه در عراق نیز از دیگرعوامل محسوب می شوند. رویکرد فعلی آمریکا در قبال ایران تمرکز بر مسیر دیپلماتیک و افزایش فشار از طریق اعمال تحریم هاست. کار بر روی پرونده هسته ای ایران در شورای امنیت سازمان ملل متحد می تواند کمک نماید تا تهدید هسته ای ایران را به عنوان عامل تهدید کنندة امنیت بین المللی مطرح نمائیم و نه تنها تهدیدی برای اسرائیل. در حالی که برخی اعضای شورای امنیت سازمان ملل متحد نظیر روسیه، چین و قطر تلاش می نمایند از شدت و غلظت این فشارها روی ایران بکاهند باز هم ارزش دارد تا روی دور سوم قطعنامه های تحریمی علیه این کشور کار بیشتری انجام شود. در عین حال آمریکا همواره اروپائیان، ژاپن و کرة جنوبی را ترغیب نموده است تا تحریم هایی یکجانبه علیه ایران اعمال نمایند که خارج از چهارچوب قطعنامه های شورای امنیت سازمان ملل متحد بوده است. آمریکا همچنان به تشویق و ترغیب بانک ها و مؤسسات عالی به منظور کاهش سطح عملیات های خود در ایران ادامه می دهد تا این کشور را از لحاظ مالی منزوی تر سازد. از نظر فشار نظامی نیز ایالات متحدة آمریکا طی 6 ماه گذشته یکی دو ناو هواپیمابر نظامی را در خلیج (فارس) مستقر نموده است تا همانگونه که رئیس جمهور بوش گفته مانع از فعالیت های ایران در عراق شود. در خصوص تماس مستقیم با مردم ایران هم شبکه صدای آمریکا (VOA) در حال حاضر مشغول پخش برنامه های خود به زبان فارسی می باشد و دولت آمریکا نیز سعی می نماید اجازة ورود دانشجویان بیشتری را از ایران به آمریکا دهد تا روابط میان مردم دو کشور با یکدیگر افزایش یابد.
* پاکستان: اسرائیل نگران پرویز مشرف است
16- آقای داگان در خصوص پاکستان افزود آقای پرویز مشرف دارد کنترل را از دست می دهد و بعضی از شرکای ائتلافش نیز می توانند در آینده برای وی تهدید محسوب شوند. سؤال اصلی در اینجا این است که آیا مشرف قادر خواهد بود همزمان با ایفای نقش رئیس جمهوری نقش فرماندهی کل قوا را نیز ایفا نماید یا خیر؟ در صورت منفی بودن پاسخ این پرسش وی در آینده با مشکلات جدی روبرو خواهد شد. در این مدت شاهد افزایش سوء قصدها به جان مشرف بوده ایم که این سؤال را مطرح می نماید که آیا وی خواهد توانست تا چند سال آینده جان سالم بدر برد یا خیر؟ آقای برنز در پاسخ گفت که منطقه جنوب آسیا پس از حوادث 11 سپتامبر در سیاست خارجی آمریکا جایگاه ویژه ای یافت. آمریکا خود را متعهد ساخته است تا افغانستان را که به مأمن امن فعالیت های القاعده و طالبان تبدیل شده است از چنگ آنها بدرآورد. دولت آمریکا به حمایت های خود از آقای مشرف ادامه خواهد داد و قصد دارد توانمندی های دفاعی وی را ارتقاء بخشد. همزمان با آن آمریکا در حال تشویق و ترغیب پاکستان و افغانستان برای انجام همکاری های نظامی با یکدیگر است. در خصوص هند نیز همکاری های اقتصادی دو کشور آمریکا و هند در حال افزایش است و دولت آمریکا بصورت مؤثر در حال فعالیت برای کاهش تنش میان دو همسایه هند و پاکستان است.
* هشدار داگان در خصوص دولت لبنان
17- آقای داگان ضمن اشاره به لبنان بیان داشت که نتیجه تلاش ها برای تقویت دولت سینیوره بر روی سوریه و افغانستان نیز تأثیر گذار خواهد بود. آمریکا و اسرائیل در آیندة نزدیک در لبنان دستاوردهایی خواهند داشت. به همین دلیل نباید بازی را به حریف وانهند. آنچه که در شرایط فعلی ضرورت دارد این است که راه درست حمایت از نخست وزیر سینیوره را بیابیم. سینیوره مردی بسیار شجاع است که سوریه ، ایران و حزب الله شدیدا علیه وی مشغول فعالیت هستند. مهمترین مسئله ای که سبب غلبه رهبری لبنان بر سوریه می شود، مسئله پرسنل است. برای مثال حریری، جنبلاط و بسیاری دیگر از لبنانی های فعال در عرصه سیاسی از جمله کسانی هستند که والدین و بستگان خود را در نتیجة اقدامات تروریستی سوریه از دست داده و از این کشور تنفر دارند. این احساسات ضد سوری سبب تشکیل ائتلافی ملی و شخصی شده است. سینیوره توانسته است بخوبی از این وضعیت استفاده نماید اما شانس موفقیت وی چندان زیاد نیست و شرایط علیه وی می باشد. آقای برنز در پاسخ اظهار نمودند که آمریکا تا جایی که ممکن باشد از آقای سینیوره حمایت به عمل می آورد و در خصوص لبنان به رایزنی های نزدیک خود با اسرائیل نیز ادامه می دهد. وی وعده داد که در اکتبر آینده به اسرائیل باز خواهد گشت.