آنها عده اي جوان تحصيلکرده بودند که در آن زمان در قالب تشکل دانشجويي اسلامي تحت عنوان دفتر تحکيم وحدت گرد آمده و براي حراست از انقلاب اسلامي تلاش و کوشش مي کردند. در بحثها و بررسي هايي که در اين جمع صورت گرفته بود جاي شک و شبهه اي نبود که مرکز هدايت و پشتيباني بسياري از توطئه ها و تحرکاتي که عليه نظام جمهوري اسلامي صورت گرفته و مي گيرد جايي است تحت عنوان «سفارت ايالات متحده امريکا». در واقع آنجا چيزي جز يک مرکز جاسوسي و توطئه گري نبود به همين دليل نيز دانشجويان نام و عنواني لايق اين محل را براي آن در نظر گرفته بودند: «لانه جاسوسي امريکا».
 اين چيزي بود که در وجدان آگاه مردم ايران نيز دقيقا وجود داشت و از تذکرات و هشدارهاي مستمر حضرت امام (ره) درباره توطئه گري هاي امريکا به منظور براندازي نظام جمهوري اسلامي ريشه مي گرفت . از سوي ديگر در حافظه تاريخي مردم ايران هنوز خاطره کودتاي 28 مرداد 1332که منجر به تحکيم سلطه امريکا بر ايران به مدت 25 سال شد ، تازگي داشت . در اين ميان جنبش دانشجويي اسلامي با بهره گيري از رهنمودهاي امام و نيز با عنايت به سوابق تاريک امريکا در ايران ، هوشيارانه اوضاع و احوال کشور را تحت نظر داشت و با تيزبيني خاص خود دست مرکز جاسوسي و توطئه گري امريکا در ايران را در پشت پرده اغتشاشات ، شورشها و تحرکات ضدانقلابي در مناطق مختلف کشور مشاهده مي کرد. اين مسائل از همان روزهاي ابتدايي انقلاب و بلکه پيش از آن آغاز شده بود و فشار سنگيني را بر انقلاب و انقلابيون وارد مي کرد. شايد به جرات بتوان گفت حجم و سرعت تحرکات مزبور به حدي بود که در کمتر مقطعي از تاريخ کشورمان مي توانيم نمونه اي از آن را بيابيم . در چنين شرايطي انتظار بود که دولت موقت به عنوان مسوول امور اجرايي کشور ، موضعي قاطع در برابر امريکا اتخاذ کند. اين اقدام در حادترين شکل خود مي توانست به برچيدن مركز ديپلماتيک (بخوانيد جاسوسي و توطئه گري امريکا در ايران ) و تعطيل شدن سفارت و قطع روابط ديپلماتيک ميان دو کشور بينجامد. اما نه تنها اساسا چنين طرحي در نظر دولت موقت وجود نداشت بلکه حرکتي معکوس قابل مشاهده بود. در نخستين روزهاي پس از پيروزي انقلاب اعضاي برخي گروههاي چپ با حمله به سفارت امريکا براي ساعاتي آن را به اشغال خود درآوردند. طبعا آنچه در آن مقطع توسط چنين نيروهايي صورت گرفت ، به هيچ روي مورد تاييد رهبري نظام و نيز مردم مسلمان قرار نداشت و لذا با واکنش منفي دولت موقت و نيروهاي انقلاب مواجه گرديد و سفارت امريکا از دست اين نيروها خارج شد. مرحوم مهندس بازرگان ، نخست وزير دولت موقت پس از اين واقعه در مصاحبه اي با خبرنگار مجله نيوزويک اظهار کرد: «از آنچه اتفاق افتاد خيلي متاسفم . ما اميدواريم بتوانيم همه چيز را تحت کنترل دربياوريم تا اين گونه حملات بار ديگر رخ ندهد.» وي افزود « در اين مورد اقدام فوري به عمل آمد و ويليام سوليوان سفير امريکا در ايران شخصا به خاطر اقدام سريعي که در اين مورد صورت گرفت ، از ما تشکر کرد.»
تا اينجاي اظهارات مرحوم مهندس بازرگان به عنوان نخست وزير، کاملا قابل فهم و پذيرش است اما پاسخ ايشان به سوال بعدي خبرنگاران مجله مبني بر اين که : « آيا شما قصد داريد کوششهايي در راه بهبود روابط ايران و ايالات متحده صورت دهيد؛» قابل تامل است . وي در پاسخ مي گويد  : «ما روابط دوستانه اي با ايالات متحده داشته ايم و ميل داريم روابط دوستانه را با ايالات متحده و تمامي کشورهاي جهان حفظ نمائيم». (روزنامه کيهان 3 اسفند 1357) حتي اگر بتوان اظهار اميدواري براي پي ريزي روابط دوستانه با امريکا را نيز در قالب اظهارات ديپلماتيک پذيرفت اما پذيرش اين که « ما روابط دوستانه اي با ايالات متحده داشته ايم» از زبان نخست وزير انقلاب پذيرفتني نبود. در حقيقت اين مساله در زماني مطرح مي شد که رژيم پهلوي به عنوان يک حکومت وابسته به امريکا با خشم انقلابي مردم ايران سرنگون شده بود و اساسا همين رابطه « وابستگي و دست نشاندگي» اصلي ترين عامل سرنگوني آن رژيم به شمار مي رفت . بنابراين کساني که موفق به سرنگوني چنان رژيمي بودند قاعدتا نمي بايست بر آن نوع روابط عنوان «روابط دوستانه» که حامل بار مثبت است ، بگذارند. شايد بهتر اين بود که نخست وزير انقلاب ضمن محکوم کردن عمل گروههاي چپ ، دست کم سخني از خشم ملت ايران نسبت به نوع عملکردها و سياست هاي امريکا در قبال ايران و مردم اين سرزمين به ميان مي آورد و به آنها هشدار مي داد تا براي جلوگيري از بروز وقايع مشابه و فوران خشم ايرانيان ، تغيير و تحولي اساسي را در نوع «روابط» خود با ايران به عمل آورند و گامهايي به سوي استقرار «روابط متقابل احترام آميز و عاري از دخالت هاي سلطه جويانه» بردارند. مرحوم بازرگان اگر چه بر اين باور بود که فتنه ها و آشوب ها در مناطق مختلف ، از سوي قدرت هاي خارجي برنامه ريزي شده است و از سوي همانها نيز حمايت و پشتيباني سياسي و نظامي مي شود (که اين مساله به وضوح پيام ايشان پس از برگزاري رفراندوم تعيين نظام کاملا مشهود بود) اما در تشخيص مصداق به گونه اي نشانه ها را متذکر مي گرديد که نگاهها را متوجه همسايه شمالي يعني شوروي مي ساخت . اين در حالي بود که مفهوم «چپ امريکايي» آن زمان توسط امام بيان شده بود. متاسفانه گذشت زمان و اوج گيري فتنه ها نيز نتوانست به اصلاح رويکردهاي سياسي و بين المللي دولت موقت بينجامد ، به تدريج گروههاي مسلح ضدانقلاب در کردستان به گونه اي مورد حمايت سياسي و نظامي امريکا و عوامل آن قرار گرفتند که اشغال شهرها و جدايي بخشي از خاک ايران از مام ميهن به صورت جدي در دستور کار آنها قرار گرفت . حمله به پاوه و محاصره دکتر چمران در اين شهر از جمله وقايع بسيار مهم در اين برهه از زمان است و کوتاه سخن اين که اگر امام رسما به عنوان فرمانده کل قوا در اين ماجرا از خود قاطعيت به خرج نمي داد  بي ترديد امروز نقشه جغرافيايي ايران به گونه اي ديگر رسم مي شد. اين واقعه نگاه خشم آلود امام و مردم را کاملا متوجه امريکا و عوامل آن ساخت اما مجددا نخست وزير وقت از توجه به اين مساله اساسي خودداري کرد. مرحوم بازرگان در سخنراني خود در مشهد پس از ماجراي پاوه خاطرنشان کرد: «يک زماني بود که دو دشمن داشتيم ، يکي استبداد داخلي و استيلاي خارجي ولي هر دو عقب نشيني کردند اولي سرنگون شد و دومي راه بهتري را در پيش گرفت ولي پس از پيروزي انقلاب يک دشمن سومي هم پيدا شد و آن دشمن سوم کساني اند که از همسايگان و غير همسايگان که از اين پيروزي انقلاب احساس ناراحتي مي کنند و آن هم درصدد کارشکني اند.» (روزنامه کيهان 14 مهر 1358) به طور کلي از اين گونه اظهارات به خوبي پيدا بود که دولت موقت مهمترين دشمن انقلاب را نه امريکا بلکه اتحاد جماهير شوروي به حساب مي آورد و حتي نسبت به امريکا دچار خوش بيني هايي نيز بود کما اين که اعتقاد داشت پس از انقلاب «راه بهتري را در پيش گرفته است»! در چنين شرايطي امريکا ، شاه را به بهانه درمان بيماري او وارد خاک خود کرد ، بديهي است اين مساله حساسيت فوق العاده اي را ميان نيروهاي انقلاب برانگيخت و خاطرات گذشته در برنامه ريزي هاي عوامل سيا براي براندازي دولت دکتر مصدق و بازگرداندن شاه به تخت سلطنت را در ذهن آنها زنده کرد. در اين ميان انتظار آن بود که مهندس بازرگان به عنوان يکي از ياران نزديک دکتر مصدق و کسي از نزديک شاهد کودتاي 28 مرداد بود ، بيش از همه نسبت به اين ماجرا از خود واکنش نشان داده و دستکم در اين مقطع با اعتراض به اين عملکرد امريکا ، نسبت به قطع روابط ديپلماتيک و خروج ديپلمات هاي امريکا از کشور اقدامي هر چند سمبليک انجام دهد اما نه تنها چنين نشد بلکه هنگامي که ايشان به منظور شرکت در جشنهاي بيست و پنجمين سالگرد انقلاب الجزاير راهي اين کشور شد در کمال تعجب با برژينسکي ، مشاور امنيت ملي کارتر که نقش جدي در سرکوب تظاهرات انقلابي مردم ايران و به شهادت رساندن جمع کثيري از آنها و همچنين طرح ريزي توطئه هاي بعدي داشت ، ملاقات کرد. جالب اين که ملاقات مزبور به هيچ روي اتفاقي و تصادفي نبود بلکه طبق اظهارات ايشان در گفتگو با خبرگزاري پارس 2روز قبل از مسافرت ، کاردار سفارت امريکا در ايران هماهنگي لازم را صورت داده بود. به اين ترتيب جنبش دانشجويي اسلامي خود را در مقابل يک دو راهي بزرگ و سرنوشت ساز يافت : يا بايد شاهد مماشات دولت موقت در قبال امريکا و توطئه گري هاي آن باشد «کرميت روزولت» بار ديگر با چمدان پول وارد کشور شده و با استقرار در مرکز جاسوسي امريکا و ايجاد هماهنگي بين عوامل سيا ، ضربه نهايي را به انقلاب وارد آورد کما اين که در روزهاي پيش از کودتاي 28 مرداد ، در حالي که دکتر مصدق به مذاکرات خود با لويي هندرسون ، سفير امريکا در تهران با خوش بيني کامل نسبت به ايالات متحده ادامه مي داد ، عوامل سيا و اينتليجنس سرويس در حال آماده سازي مراحل نهايي اجراي کودتا بودند .
به اين ترتيب جنبش دانشجويي از آنجا که به وضوح مشاهده مي کرد هيچ گونه انتظاري از مقامات رسمي مسوول براي برخورد با توطئه گري هاي امريکا نمي تواند داشته باشد به عنوان وجدان آگاه يک ملت مسلمان و انقلابي با تشخيص صحيح مرکز توطئه گري درصدد خاموش ساختن شعله هاي فتنه برآمد و با تصرف لانه جاسوسي به يک خواست و اراده ملي تحقق بخشيد. آنچه در اين مرکز جاسوسي کشف شد به خوبي نشان مي دهد برنامه هاي گسترده اي وجود داشت که براي استقرار مجدد سلطه امريکا بر ايران و سرکوب يک ملت استقلال طلب و آزادي خواه تدارکي جدي ديده شده و در دست اجرا بود. اسناد لانه جاسوسي يک واقعيت بزرگ ديگر را نمايان ساخت و آن تيزبيني ، هوشياري و دشمن شناسي دقيق حضرت امام خميني (ره) بود که توانست خط و راه صحيح را به يک ملت انقلابي بنماياند و با زمينه سازي براي وقوع انقلاب دوم ، استمرار انقلاب بزرگ اسلامي را تضمين کند.