حضرت‌امام(ره) از آغاز نهضت‌اسلامی، و از سال1341 ه.ش‌كه‌مخالفت‌با لایحه‌‌انجمن‌های ایالتی‌و ولایتی‌را آغاز كردند، همیشه‌شاه‌سابق‌را به‌عنوان‌نوكر و دست‌نشانده‌‌آمریكا و عامل‌اجرای‌خواسته‌های‌آنها در كشور، مورد حمله‌قرار می‌دادند. اوج‌این‌مساله را در جریان‌تصویب‌قانون‌كاپیتولاسیون‌شاهد بودیم. بی‌شك‌نقش‌كلیدی‌و محوری‌حضرت‌امام(ره) در جریان‌تسخیر لانه‌‌جاسوسی آمریكا در تهران، اولین‌مساله‌ای‌است‌كه‌باید در جریان‌بررسی‌وضعیت‌و مواضع نیروهای‌موجود در جریان‌تسخیر، مورد بررسی‌قرار گیرد. حضرت‌امام(ره) از آغاز نهضت‌اسلامی، و از سال1341 ه.ش‌كه‌مخالفت‌با لایحه‌‌انجمن‌های ایالتی‌و ولایتی‌را آغاز كردند، همیشه‌شاه‌سابق‌را به‌عنوان‌نوكر و دست‌نشانده‌‌آمریكا و عامل‌اجرای‌خواسته‌های‌آنها در كشور، مورد حمله‌قرار می‌دادند. اوج‌این‌مساله را در جریان‌تصویب‌قانون‌كاپیتولاسیون‌شاهد بودیم.
بر اساس‌این‌قانون، كلیه‌‌افراد ارتش‌آمریكا و وابستگان‌آنان‌كه‌در ایران‌اقامت‌داشتند، در برابر قوانین‌ایران‌از مصونیت‌كامل‌دیپلماتیك‌برخوردار بوده‌و در صورت‌ارتكاب‌جرم، از شمول‌قوانین‌ایران‌معاف‌بودند و دادگاه‌های‌ایران‌حق‌بازخواست‌آنان را نداشتند.
این‌قانون، واكنش‌فوری‌حضرت‌امام(ره) را در پی‌داشت، ایشان‌در سخنانی‌فرمودند:
«عظمت‌ایران‌از بین‌رفت، استقلال‌از دست‌رفت، عزت‌ما پایكوب‌شد. مگر مامستعمره‌هستیم؟ مگر ایران‌در اشغال‌آمریكاست؟... می‌دانید مجلس‌به‌پیشنهاد دولت‌سند بردگی‌ملت‌ایران‌را امضا كرد؟ اقرار به‌مستعمره‌بودن‌ایران‌نمود؟ ».
روند مبارزه‌‌امام‌با رژیم‌شاهنشاهی‌در سال‌های‌بعد و تا پیروزی‌انقلاب‌اسلامی،در بهمن1357 ه.ش، نیز مانند گذشته‌از این‌خط‌مشی‌پیروی‌می‌كرد. به‌گونه‌ای‌كه‌ایشان‌در كنار مخالفت‌با شاه‌و سیاست‌های‌عقب‌افتاده‌وی، با دولت‌آمریكا، به‌عنوان‌بزرگترین‌عامل‌خارجی‌حمایت‌از شاه‌و محرك‌وی، نیز به‌شدت‌مبارزه‌می‌كردند.بنابراین، تأیید حركت‌مردمی‌ـ دانشجویی‌تسخیر لانه‌‌جاسوسی‌در تهران‌از سوی امام‌راحل، قابل‌پیش‌بینی‌بوده‌است. زیرا چنین‌حركتی‌موجب‌شد تا علاوه‌بر استبداد(شاه‌و رژیم‌او )، ریشه‌‌استعمار (آمریكا) نیز از كشور كنده‌شود. با توجه‌به‌همین‌مساله، می‌توان‌دریافت‌كه‌چرا امام‌تسخیر لانه‌‌جاسوسی‌را انقلابی‌بزرگتر از انقلاب‌اول‌دانسته‌اند.
امام‌به‌دنبال‌پیروزی‌انقلاب‌اسلامی‌و در ماه‌های‌منتهی‌به‌تصرف‌سفارت، همچنان‌مواضع‌ضد آمریكایی‌خود را حفظ‌كرده‌و به‌تشریح‌علل‌مخالفت‌خود با آمریكامی‌پرداختند. حجة‌الاسلام‌محتشمی‌پور در این‌باره‌می‌گوید:
«حضرت‌امام‌در اردیبهشت58 در مصاحبه‌با روزنامه «لوموند» فرمودند : امپریالیسم‌آمریكا بزرگترین‌خطر است. عمال‌آمریكا در جریان‌این‌روزها، خود را پشت‌سر سازمان‌مذهبی‌دروغین‌پنهان‌كرده‌اند...وزیر خارجه‌‌آمریكا ازصدور حكم‌اعدام‌برای‌شاه‌سابق‌و برخی‌دست‌اندركاران‌رژیم‌سلطنتی‌شاه،اظهار تاسف‌كرد. از طرف‌دیگر، سنای‌آمریكا به‌اتفاق آرا اعدام‌هایی‌را كه‌درایران‌انجام‌شده‌بود، محكوم‌كرد. این‌وقایع‌در اردیبهشت‌سال58 رخ‌داد، یعنی‌هنگامی‌كه‌هنوز بیش‌از سه‌ماه‌از حكومت‌جمهوری‌اسلامی‌در ایران‌نگذشته‌بود. امام، بلافاصله، با آمریكا شدیداً مخالفت‌كردند و اظهار فرمودند، آمریكا اگراز اعدام‌هویداها اظهار تاسف‌نكند، از نوكرهایش‌پشتیبانی‌نكرده‌است. ما توقع‌نداریم‌ابرقدرت‌ها كه‌دستشان‌از ایران‌كوتاه‌شده، از ما تشكر كنند.»
موضعگیری‌های‌امام‌در مقابل‌آمریكا صریح‌و قاطع‌بود و در تقابل‌با دیدگاه‌های‌دولت‌موقت‌قرار می‌گرفت. مقامات‌این‌دولت‌طرف‌دار مماشات‌و روابط‌دیپلماتیك‌حسنه‌با این‌كشور بودند. از سوی‌دیگر، دانشجویان‌پیرو خط‌امام، كه‌از مماشات‌و عدم‌موضعگیری‌انقلابی‌دولت‌موقت‌نگران‌بودند، تلاش‌می‌كردند تا با پیروی‌ازدیدگاه‌های‌حضرت‌امام(ره)، در تحولات‌جامعه‌ی‌آن‌روز ایران‌نقش‌كلیدی‌و اساسی‌را ایفا كنند. این‌مسائل‌در دنباله‌‌این‌فصل‌و هنگام‌بررسی‌مواضع‌دانشجویان‌پیروخط‌امام‌و دولت‌موقت‌بررسی‌خواهد شد. در این‌میان، آنچه‌كه‌دانشجویان‌پیرو خط امام‌را در مورد اشغال‌یا عدم‌اشغال‌لانه‌ی‌جاسوسی‌مردد كرده‌بود، ناآگاهی‌از موضع‌حضرت‌امام‌بود.
این‌مشكل‌نیز با استفاده‌از نظرات‌حجة‌الاسلام‌والمسلمین‌موسوی‌خوئینی‌ها حل‌شد. موسوی‌خوئینی‌ها به‌دانشجویان‌اطمینان‌داد كه‌امام‌از این‌كار پشتیبانی‌می‌كند.
وی‌در این‌باره‌می‌گوید: «دانشجویان‌پرسیدند كه‌به‌نظر شما حضرت‌امام‌با چنین‌اقدامی‌موافق‌خواهند بود یا نه؟ بنده‌در ضمن‌تحلیل‌كوتاهی، چنین‌نتیجه‌گرفتم‌كه‌ایشان‌قطعاً موافق‌خواهند بود.»
میردامادی، از دانشجویان‌پیرو خط‌امام، در این‌مورد می‌گوید: «آقای‌خوئینی‌ها می‌گفتند، ما از مجموعه‌ی‌نظرات‌امام‌این‌طور درك‌می‌كنیم‌كه‌امام‌مخالفتی‌ـ قاعدتاًـ نباید داشته‌باشند، اما اگر از ایشان‌سؤال‌شود، احتمالاً به‌دلیل‌محظوراتی، نتوانند اعلام‌موافقت‌كنند و احتیاج‌به‌سؤال‌نیست.»
اما یك‌حركت‌هوشمندانه‌دیگر از جانب‌امام، باعث‌شد تا آنان‌برای‌انجام‌این‌كار مطمئن‌شوند. حجة‌الاسلام‌محتشمی‌پور در این‌باره‌می‌گوید:
«حضرت‌امام‌در تاریخ10 آبان1358، پیامی‌به‌ملت‌ایران‌دادند كه‌سرآغازحركتی‌نوین‌برای‌دانشجویان‌مسلمان‌شد، و این‌آگاهان‌جامعه‌پیام‌را دریافت‌كردند و به‌آن‌جامه‌ی‌عمل‌پوشانیدند. امام‌در بخشی‌از آن‌پیام‌فرمودند: بردانش‌آموزان، دانشگاهیان‌و محصلین‌علوم‌دینیه‌است‌كه‌با قدرت‌تمام،حملات‌خود را علیه‌آمریكا و اسرائیل‌گسترش‌داده‌و آمریكا را وادار به‌استرداد‌شاه‌مخلوع‌جنایتكار نمایند و این‌توطئه‌بزرگ‌را بار دیگر، شدیداً محكوم‌كنند.»
پیام‌امام‌كه‌با انتشار خبر ملاقات‌بازرگان‌رئیس‌دولت‌موقت‌با برژینسكی‌ـ مشاورامنیت‌ملی‌كارتر ـ همزمان‌شده‌بود، از جانب‌نیروهای‌انقلابی‌به‌مانند پیامی‌آشكاربرای‌انجام‌كاری‌انقلابی‌و قاطع‌تلقی‌شد. محسن‌میردامادی‌در این‌مورد می‌گوید:
«فكر می‌كنم‌دو سه‌روز قبل‌از 13 آبان، امام‌پیامی‌دادند كه‌ـ در آن‌پیام‌ـ چنین‌جمله‌ای‌گفتند كه بر دانشجویان‌و دانش‌آموزان‌و طلاب‌علوم‌دینی‌است‌كه حملات‌خود را علیه‌آمریكا گسترش‌دهند و خواهان‌استرداد شاه‌مخلوع‌شوند.ما ابتدا تصورمان‌این‌بود كه‌موضوع‌به‌امام‌گفته‌شده‌و امام‌این‌طور نظرشان‌رابیان‌كرده‌اند، ولی‌بعداً كه‌تحقیق‌كردیم، مشخص‌شد كه‌این‌طور نبوده است‌وامام‌از مساله‌مطلع‌نبوده‌اند. به‌هر حال، این‌پیام‌ما را مطمئن‌تر كرد كه‌اگر اینكاررا بكنیم، در تعارض‌با دیدگاه‌ها و خواسته‌های‌امام‌نیست‌و وقتی‌هم‌كه‌اقدام‌شد حضرت‌امام‌حمایت‌كردند.
در نهایت، همانطور كه‌انتظار می‌رفت، حضرت‌امام(ره) اصل‌حركت‌را تاییدكرده‌و با واسطه‌شدن‌مرحوم‌حاج‌احمدآقا خمینی‌به‌دانشجویان‌می‌گویند كه«خوب‌جایی‌را گرفته‌اید، محكم‌نگهدارید.»
حجة‌الاسلام‌محتشمی‌پور در این‌باره‌می‌گوید: « امام‌مهر تایید بر عملكرد دانشجویان پیرو خط‌امام‌زدند و خوشحال‌شدند كه‌پیامی‌را كه‌سه‌روز قبل‌داده‌بودند، دانشجویان‌و روحانیون‌آگاه‌دریافت‌كرده‌اند و به‌مرحله‌‌عمل‌گذاشته‌اند.»
مرحوم‌حاج‌احمدآقا نیز در مورد عملكرد حضرت‌امام‌می‌گویند: « امام‌خمینی(ره)،به‌عنوان‌رهبر انقلاب، نخستین‌كسی‌بود كه‌از اقدام‌شجاعانه‌‌دانشجویان‌حمایت‌كردو عمل‌آنان‌را واكنش‌طبیعی‌ملت‌در مقابل‌جنایات‌بی‌شمار آمریكا دانست.»
در این‌میان، تضاد دیدگاه‌سازش‌كار دولت‌موقت‌و مواضع‌انقلابی‌و ضداستكباری حضرت‌امام‌به‌اوج‌رسید. امام‌كه‌تا آن‌زمان‌دیدگاه‌های‌میانه‌رو و لیبرال‌دولت‌موقت‌را تحمل‌كرده‌بودند، در جریان‌اشغال‌لانه‌جاسوسی، به‌شدت‌در برابر دولت‌موقت‌موضعگیری‌كردند. این‌مسایل‌در بخش‌بعدی‌كه‌به‌بررسی‌عملكرد دولت‌موقت‌اختصاص‌دارد، بررسی‌می‌شود تا روشن‌شود كه‌این‌تضاد از كجا ریشه‌می‌گرفت. اما بررسی‌مواضع‌امام‌در برابر دولت‌موقت‌خواندنی‌و عبرت‌آموز است.
مرحوم‌حاج‌احمد آقا خمینی‌در این‌باره‌می‌گوید:
«آقای‌مهندس‌بازرگان، فردای‌آن‌روز (تسخیر سفارت) از نخست‌وزیری‌دولت‌موقت‌استعفا داد و استعفای‌ایشان، علی‌رغم‌وساطت‌عده‌ای‌سریعاً از سوی‌امام، مورد قبول‌قرار گرفت‌و مسؤولیت‌اداره‌‌كشور به‌شورای‌انقلاب‌محول‌شد....ما همه‌شاهد بودیم‌كه، چگونه‌جمعی‌به‌دست‌و پا افتاده‌بودند تا امام‌رامتقاعد كنند كه‌استعفا را نپذیرد و نتیجتاً، دولت‌موقت‌با تایید مجدد و قوت‌بیشتری‌وارد صحنه‌شود و كنترل‌اوضاع‌را به‌نفع‌جریانی‌كه‌مدت‌ها برای‌آن سرمایه‌گذاری‌كرده‌بودند، دوباره‌به‌دست‌گیرند. اما امام‌هوشیارتر از آن‌بودندكه‌این‌گونه‌حركت‌ها در ایشان‌تاثیر كند.»
حجة‌الاسلام‌موسوی‌خوئینی‌ها نیز بیگانگی‌دولت‌موقت‌با آرمان‌های‌انقلاب‌را ـ كه‌در جریان‌تسخیر لانه‌‌جاسوسی‌و استعفای‌دولت‌بازرگان، به‌اوج‌خود رسیده‌بود ـ از قول‌امام‌این گونه‌تشریح‌می‌كند:
« مطالب‌دیگری‌پیش‌آمد، كه‌در آن‌رابطه‌نیز از حضرت‌امام(ره) كسب‌تكلیف‌كردیم. البته‌این‌بار، حضوری‌و با چند تن‌از برادران‌دانشجو. قضیه‌این‌بود كه‌پس‌از تسخیر لانه، دولت‌موقت‌به‌عنوان‌اعتراض‌به‌این‌اقدام‌استعفا نمود و گویا با این‌تصور كه‌امام(ره) استعفا را نمی‌پذیرند و دانشجویان‌را وادار به‌خروج‌از لانه‌می‌كنند. درپی‌انتقادهای‌وسیع‌كه‌چرا دو تن‌از اعضای‌دولت‌موقت‌در الجزیره‌با برژینسكی، مشاور امنیت‌ملی‌دولت«كارتر» ملاقات‌كرده‌اند، توضیحاتی‌از طرف‌رئیس‌دولت‌موقت‌ارائه‌شد كه‌در مجموع‌برای‌چگونگی‌موضعگیری‌دانشجویان‌در برابر استعفا و آن‌توضیحات، بنده‌با چند نفر از برادران‌از جمله‌آقایان‌میردامادی‌و اصغرزاده‌و گویا سیف‌اللهی، خدمت‌حضرت‌امام(ره) در قم‌رسیدیم‌كه‌پس‌از گفت‌وگو و سؤال‌هایی‌كه‌برای‌ما مطرح‌بود و شنیدن‌پاسخ‌های‌ایشان، ضمن‌اینكه‌حضرت‌امام(ره) پس‌ازمصاحبه‌ی‌رئیس‌دولت‌موقت‌و توضیحاتی‌كه‌در توجیه‌ملاقات‌خود با برژینسكی‌داده‌بود، ناراحت‌به‌نظر می‌رسیدند، دستور فرمودند كه‌دانشجویان‌موضعگیری‌كنند و نكاتی‌را نیز متذكر شدند كه‌در بیانیه‌ی‌دانشجویان‌ذكر شود.گفتنی‌است‌كه‌بنده‌تا آن‌روز هیچ‌گاه‌چهره‌‌مبارك‌امام(ره) را بر اثر ناراحتی،تا آن‌حد برافروخته‌ندیده‌بودم.»
حجة‌الاسلام‌محتشمی پور‌نیز به‌نقش‌محوری‌و حساس‌امام‌در جریان‌اشغال‌لانه‌‌جاسوسی‌اشاره‌ای‌روشن‌دارد و همان‌گونه‌كه‌اشاره‌می‌كند، بدون‌تایید حضرت‌امام،بسط‌و گسترش‌چنین‌حركتی‌محال‌بود:
«به‌جرات‌می‌توان‌گفت‌كه‌تا پیش‌از مشخص‌شدن‌نظر حضرت‌امام‌و حمایت علنی‌و رسمی‌ایشان، حتی‌یك‌نفر هم، جریان‌تسخیر لانه‌‌جاسوسی‌را ـ با تمام‌اهمیت‌و قداستش‌ـ تایید نمی‌كرد. این‌عدم‌تایید و در برخی‌از مواردمخالفت‌شدید، بعضاً به‌دلیل‌ترس‌از شیطان‌بزرگ‌بود و بعضاً به‌جهات‌دیگری‌همچون، غربزدگی‌و وابستگی‌برخی‌افراد یا گروه‌ها و یا احترامی‌كه‌برای‌ابر قدرت‌ها به‌عنوان‌سردمداران‌دهكده‌ی‌جهانی‌قائل‌بودند و یا به‌جهت رعایت‌مقررات‌و كنوانسیون‌های‌بین‌الملل...
تلاش‌پیگیر دولت‌موقت‌و شخص‌مهندس‌بازرگان‌و نیز وزیر امور خارجه‌اش،ابراهیم‌یزدی، و پس‌از استعفای‌دولت‌موقت‌و تشكیل‌دولت‌شورای‌انقلاب نیز تلاش‌وزرای‌خارجه‌‌شورای‌انقلاب‌ـ از جمله: بنی‌صدر و قطب‌زاده‌ـ برای آزادسازی‌گروگان‌های‌جاسوس‌آمریكا، همگی‌دال‌بر این‌مطلب‌بود كه‌تنهاحضرت‌امام‌پشتیبان‌و حامی‌قدرتمند، متین‌و مستحكم‌اقدام‌دانشجویان‌وتسخیر لانه‌ی‌جاسوسی‌بودند. اگر امام‌بی‌تفاوت‌می‌ماندند و یا حمایتشان آن‌گونه‌كه‌باید و شاید، قوی‌و همه‌جانبه‌نبود، دولت‌موقت‌در همان‌روز وساعات‌اولیه، به‌سفارت‌آمریكا و دانشجویان‌فاتح‌آن‌حمله‌می‌برد وجاسوسان‌آمریكایی‌را با سلام‌و صلوات‌آزاد می‌كرد.»
حجة‌الاسلام‌محتشمی‌پور در بخش‌دیگری‌از سخنان‌خود به‌تیزهوشی‌امام‌و نحوه‌‌دخالت‌و نظارت‌مستقیم‌ایشان، بر جریان‌تسخیر لانه‌می‌پردازد و می‌گوید:
«با توجه‌به‌حساسیت‌موضوع‌و سوابق‌جنایات‌آمریكا و تحریكات‌آن‌پس‌ازپیروزی‌انقلاب‌در ایران‌و نیز ژرف‌نگری‌حضرت‌امام، ایشان‌از همان‌روزنخست، اولویت‌اول‌را به‌مساله‌لانه‌‌جاسوسی‌و گروگان‌های‌جاسوس‌آمریكا و دانشجویان‌پیرو خط‌امام‌داده‌بودند و مسایل‌حول‌و حوش‌روابط‌بین‌جمهوری‌اسلامی‌و دولت‌انقلابی‌ایران‌با آمریكا را لحظه‌به‌لحظه‌پیگیری‌و شخصاً در این‌مورد دخالت‌می‌كردند، تا از كنترل‌خارج‌نشود. امام‌در هرلحظه، اخباری‌را كه‌با تلفن‌و یا حضور مستقیم‌برادران‌دانشجو به‌بیت‌ایشان‌می‌رسید، با دقت‌بررسی‌می‌كردند. از همان‌روز نخست، حضرت‌امام‌به‌دانشجویان‌توصیه‌كردند كه‌مردم‌را در جریان‌كامل‌و دقیق‌اوضاع‌و احوال‌لانه‌‌جاسوسی‌و كشفیات‌خود از اسرار آن‌جاسوس‌خانه‌بگذارند... حضرت‌امام(بیانیه‌های‌دانشجویان) را ـ قبل‌از انتشار ـ با دقت‌مطالعه‌می‌كردند ونظراتشان‌را در آنها اعمال‌و آنها را اصلاح‌می‌كردند.
امام‌به‌برادران‌عضو دفتر دستور دادند تا از كلیه‌ی‌رسانه‌ها و به‌خصوص‌قسمت‌اطلاعات‌و اخبار رادیو و تلویزیون‌خواسته‌شود، كه‌كلیه‌‌اخبار و اطلاعات‌مربوط‌به‌قضایای‌لانه‌‌جاسوسی‌را در اولویت‌قرار دهند. ما نیز از همان‌روزنخست، از برخی‌دوستان‌خواستیم‌كه‌به‌این‌دستور توجه‌كنند و آنان‌نیز حقاًكمك‌كردند.»
حجة‌الاسلام‌محتشمی‌پور در پایان‌به‌تشریح‌نحوه‌‌رهبری‌انقلاب‌اسلامی‌از سوی‌امام‌پرداخته‌و نحوه‌ی‌عملكرد حضرت‌امام، در جریان‌تسخیر لانه‌را نمونه‌ی‌ملی‌هدایت‌جریان‌انقلاب‌از سوی‌ایشان‌دانسته‌و اظهار می‌دارد:
«حضرت‌امام‌از ابتدا هیچ‌تمایلی‌به‌دخالت‌در مسایل‌اجرایی‌كشور، پس‌از پیروزی‌انقلاب، نداشتند و سعی‌می‌كردند كارها به‌دست‌دولت‌موقت‌وشورای‌انقلاب‌به‌انجام‌برسد. ایشان‌بیشتر اندیشه‌ی‌جهان‌شمول‌خود راپیگیری‌می‌كردند و راجع‌به‌سرنوشت‌ملت‌های‌جهان‌می‌اندیشیدند، ولی‌گاهی... در مسایل‌داخلی‌فرمان‌و دستور صادر می‌كردند.
علت‌اینكه‌حضرت‌امام‌در مسایل‌اجرایی‌دخالت‌مستقیم‌نمی‌كردند و حتی‌قبل‌از پیروزی‌انقلاب‌هم‌اعلام‌كرده‌بودند كه‌هیچ‌پست‌رسمی‌و اجرایی‌را،بعد از پیروزی‌انقلاب، نخواهند پذیرفت، این‌بود كه‌بتوانند فارغ‌از مقررات‌دست‌و پاگیر بین‌المللی‌ـ كه‌باعث‌می‌شود دولت‌ها نتوانند به‌وظایف‌انقلابی‌خود عمل‌كنند ـ انقلاب‌جهان‌شمول‌اسلامی‌را پیش‌ببرند. از جمله‌مواردی‌كه‌به‌ابتكار امام‌عملی‌شد، حمایت‌از انقلاب‌دوم‌و برخورد با راس‌استكبارجهانی‌و شیطان‌بزرگ‌و شكستن‌بت‌آمریكا به‌عنوان‌دشمن‌اصلی‌اسلام‌ومسلمین‌و بشریت‌بود كه‌دانشجویان‌مسلمان‌پیرو خط‌امام‌آن‌را باشكوهمندی‌پایه‌ریزی‌كردند. این‌حركت، سرلوحه‌ی‌مقابله‌ی‌جهانی‌توحید وكفر به‌شمار می‌رود و در این‌حادثه، كفر جهانی‌در قالب‌چهره‌‌كریه‌آمریكا به‌اسارت‌نیروی‌جوان‌و نو پای‌مسلمان‌درآمد.»
معصومه‌ابتكار از دانشجویان‌پیرو خط‌امام(ره) به‌جنبه‌ی‌دیگری‌از تفكرات‌امام‌اشاره‌كرده‌و می‌گوید:
«امام‌خمینی‌عقیده‌داشت، شاه‌دست‌نشانده‌ای‌است‌كه‌آمریكا برای‌حفظ منافع‌خود در منطقه، او را به‌قدرت‌رسانده‌و از او حمایت‌می‌كند. پس‌از خلع‌شاه، طبیعتاً انقلاب‌اگر می‌خواست‌به‌راه‌اصلی‌خود ادامه‌دهد، باید باامپریالیسم‌رو در رو شود. به‌این‌ترتیب‌در می‌یابیم‌كه‌وقتی‌امام‌تسخير سفارت‌را « انقلابی‌بزرگتر از انقلاب‌اول » نامیدند، چه‌منظوری‌داشتند. انقلاب‌نخست‌بانظام‌خود كامه‌مبارزه‌كرد و آن‌را سرنگون‌ساخت‌و انقلاب‌دوم‌ریشه‌ی‌همه‌‌رنج‌ها، یعنی‌خود نظام‌امپریالیستی‌را هدف‌گرفته‌بود.»
خانم‌ابتكار در جای‌دیگر، به‌برداشت‌های‌معنوی‌و ظریفی‌كه‌از رفتار و عملكردامام‌در جریان‌تسخیر لانه‌ی‌جاسوسی‌مشهود بود، اشاره‌می‌كند:
«ایشان‌قصد داشتند جنبه‌های‌معنوی‌طبیعت‌انسان‌را، كه‌مدت‌ها فراموش‌شده‌و نیز نیرویی‌كه‌او را به‌سوی‌اهداف‌متعالی‌رهنمون‌می‌سازد، احیا كنند. امابیش‌از هر چیز معلم‌اخلاق بودند. ایشان‌بارها در كلاس‌هایشان‌این‌مساله‌رامطرح‌كردند: «همه‌‌انسان‌ها به‌دنبال‌كمال‌هستند. آنها به‌دنبال‌بهترین‌هستند،ولی‌راه‌خود را گم‌كرده‌و گمراه‌شده‌اند.» به‌نظر امام، همه‌‌انسان‌ها به‌دنبال‌صفات‌الهی‌هستند ما دانشجویان‌این‌پیام‌را به‌گوش‌جان‌شنیدیم. پیام‌ها دراین‌دوران، افق‌جدیدی‌برای‌شناخت‌خدا، دین‌و تعریف‌خویشتن‌به‌عنوان‌انسان، به‌روی‌ما می‌گشود. امام‌خمینی‌از هیچ‌قدرت‌یا نیرویی‌در دنیانمی‌هراسیدند. ایشان‌كاملاً بر این‌عقیده‌بودند كه، هیچ‌قدرتی‌بالاتر از خدانیست‌و ایمان‌داشتند هیچ‌مسلمان‌یا مسیحی‌و به‌طریق‌اولی‌هیچ‌انسانی،نباید از سلطه‌ی‌نظامی، سیاسی‌یا اقتصادی‌آمریكا و متحدانش، شوروی‌سابق‌یا هر نیرو و قدرت‌زمینی‌دیگری‌بهراسد یا در برابر آن‌تسلیم‌شود. در عمل،پذیرش‌این‌نظریه‌برای‌مردم‌دشوار بود. زیرا این‌امر به‌اخلاص، فداكاری، از خود گذشتگی‌و ایمانی‌تزلزل‌ناپذیر نیاز داشت. ما تا آنجا كه‌درك‌و توانایی‌محدود اجازه‌می‌داد، راه‌امام‌را برگزیده‌بودیم‌و به‌درستی‌آن‌اعتقاد داشتیم.»
به‌طور كلی14 محور از مجموعه‌صحبت‌های‌امام، در مورد تسخیر لانه‌ی‌جاسوسی‌آمریكا در تهران، قابل‌استفاده‌و استخراج‌است. این14 محور به‌شرح‌زیر است:
1ـ تسخیر لانه‌ی‌جاسوسی، عامل‌كوتاه‌شدن‌دست‌شیطان‌بزرگ‌از ذخایرایران بود
امام(ره) علت‌هیاهوی‌آمریكا را كوتاه‌شدن‌دست‌كاخ‌سفید از منابع مادی‌و معنوی‌كشور دانسته‌و فرمودند:
«در این‌هیاهویی‌كه‌شیطان‌بزرگ‌فریاد می‌زند و شیاطین‌را دور خودش‌جمع‌می‌كند، برای‌این‌است‌كه‌دستش‌كوتاه‌شده‌است. دستش‌از ذخایر ما، از منافعی‌كه‌در اینجا داشت‌كوتاه‌شده‌و ترس‌این‌را دارد كه، دیگر تا آخر این‌كوتاهی‌ادامه‌داشته‌باشد، از این‌جهت‌توطئه‌می‌كند و آن‌مركزی‌هم‌كه‌جوان‌های‌مارفتند گرفتند، آنطور كه‌اطلاع‌دادند، مركز جاسوسی‌و مركز توطئه‌بوده‌است‌كه‌شاه‌را ببرد آنجا مشغول‌توطئه‌شود، پایگاهی‌هم‌اینجا توطئه‌كند و جوان‌های‌ماهم‌بنشینند و تماشا كنند؟»
2ـ تسخير‌لانه‌ی‌جاسوسی‌واكنشی‌طبیعی‌در برابر حمایت‌آمریكا از شاه بود
امام(ره) تسخیر لانه‌ی‌جاسوسی‌را واكنش‌طبیعی‌مردم‌در مقابل‌جنایت‌ها وتوطئه‌های‌آمریكا در ایران‌و حمایت‌از شاه، پس‌از فرار از كشور، می‌دانستند:
«توقع‌این‌است‌كه‌جانی‌دست‌اول‌ما را ببرند آنجا نگهدارند و حمایت‌از او بكنند و اینجا هم‌مركز توطئه‌درست‌كنند و مركز پخش‌چیزهایی‌كه‌توطئه‌گری‌است‌درست‌بكنند و ملت‌ما و جوان‌های‌ما و جوان‌های‌دانشگاهی‌ما وجوان‌های‌روحانی‌ما بنشینند تماشا كنند، تا خون‌این‌صد هزار نفر، تقریباً، هدربرود. برای‌اینكه‌احترامی‌قائل‌شوند به‌آقای‌كارتر و امثال‌این‌ها، توطئه‌ها نبایدباشد، البته‌توطئه‌نبود، اگر این‌خرابكاری‌ها نبود، اگر آن‌كار فاسد نبود همه‌‌مردم‌آزادند در اینجا موجود باشند، اما وقتی‌توطئه‌در كار است، وقتی‌كه‌آن‌طور كارهای‌فاسد انجام‌می‌گیرد، ناراحت‌می‌كند جوان‌های‌ما را. جوان‌هاتوقع‌دارند در این‌دنیا مملكتشان‌كه‌آن‌قدر برایش‌زحمت‌كشیدند، دستشان‌باشد. وقتی‌می‌بینند توطئه‌است‌كه‌می‌خواهند كه‌دوباره‌به‌حال‌سابق‌برگردد ودوباره‌همه‌چیزشان‌به‌باد برود، نمی‌توانند بنشینند.»
3ـ سفارت‌آمریكا؛ مركز توطئه‌بر ضد ملت بود
امام‌راحل(ره) ـ به‌صراحت‌ـ سفارت‌آمریكا را مركز توطئه‌و جاسوسی‌دانسته‌و به‌همین‌علت‌پشتیبانی‌ملت‌را از چنین‌حركتی، كاملاً طبیعی‌می‌دانند:
«اگر اینها یك‌مساله‌‌سفارتی‌بوده‌است، احتیاج‌به‌این‌كار نبود. اگر یك‌مسائلی‌بود كه‌مربوط‌به‌توطئه‌هایی‌كه‌بر ضد ماست‌نبود، این‌محتاج‌به‌این‌عمل‌نبود، حالا كه‌این‌توطئه‌ها به‌ملت‌ما ثابت‌شده‌است‌و این‌عملی‌كه‌این‌جوان‌های‌ما انجام‌داده‌اند، تمام‌ملت‌ما، الا بعضی‌منحرفین‌در اینجا و سایرممالك‌دیگر، از آن‌پشتیبانی‌كردند و این‌خواست‌تمام‌ملت‌ما بوده‌است، نه‌یك‌خواست‌از روی‌هوای‌نفسانی. این‌حق‌از برای‌ملت‌ما هست، سفارتخانه‌هاحق‌قانونی‌ندارند كه‌جاسوسی‌بكنند یا توطئه.»
4ـ عملكرد سفارت‌آمریكا در ایران‌نمونه‌ی‌نقض‌قوانین‌بین‌المللی‌و تجاوزبه‌حقوق ملت‌ها بود
حضرت‌امام(ره) معتقد بودند، به‌علت‌رفتارهای‌خلاف‌عرف‌بین‌المللی‌كارمندان‌سفارت‌آمریكا، این‌مركز از حقوق سیاسی‌متداول‌در عرف‌بین‌المللی‌برخوردار نیست.بنابراین‌می‌فرماید:
«مركز توطئه‌و جاسوسی‌به‌اسم‌سفارت‌آمریكا و اشخاصی‌كه‌در آن‌بر ضدنهضت‌اسلامی‌ما توطئه‌نموده‌اند، از احترام‌سیاسی‌بین‌المللی‌برخوردار نیستند، تهدیدات‌و تبلیغات‌دامنه‌دار دولت‌آمریكا به‌قدر پشیزی‌نزد ملت‌ماارزش‌ندارد. نه‌تهدید نظامی‌او عاقلانه‌است‌و نه‌تهدید اقتصادی‌او واجداهمیت.»
5ـ گروگان‌گیری‌در سفارت‌آمریكا، مقابله‌ی‌عادلانه‌با پناه‌دادن‌آمریكا به‌شاه بود
امام(ره) معتقد بودند كه شاه‌به‌خاطر چپاول‌ثروت‌ملت‌ایران‌باید بازگردانده‌شود و تا آن‌زمان، گروگان‌ها در اختیار ایران‌باقی‌خواهند ماند:
«چرا ملت‌می‌خواهد كه‌شاه‌بیاید و تا نیاید دست‌از این‌گروگان‌ها برداشته نخواهد شد و چرا كارتر این‌قدر اصرار دارد كه‌شاه‌را نگه‌دارد. علت‌اینكه‌ملت ایران‌می‌خواهد شاه‌برگردد این‌است‌كه‌دارایی‌های‌ایران‌در دست‌اوست.»
6ـ تسخير‌لانه‌ی‌جاسوسی، برهم‌زننده‌ی‌امنیت‌دولت‌های‌ستمگر و نه‌ستمدیده بود
یك‌خبرنگار از امام(ره) پرسید: « مساله‌‌سفارت‌آمریكا كشورهای‌بسیاری‌رانگران‌كرده‌است. فكر می‌كنند كه‌گروگان‌ها یك‌سابقه‌‌خطرناكی‌خواهند شد؟»
پاسخ(امام):
«كشورها هم‌معلوم‌می‌شود كه‌در نظر شما هم‌همان‌است‌كه‌در نظر كارتر است.وقتی‌كه‌مطالعه‌بكنند در حال‌همه‌‌كشورهای‌دنیا، می‌بینند كه‌اكثریت‌قاطع‌با مظلوم‌هاست. ظالم‌ها یك‌عده‌‌قلیلی‌هستند. اگر مراد شما از ناراحتی،ناراحتی‌ظالم‌هاست‌مطلب‌صحیحی‌است. برای‌اینكه‌ظالم‌ها با امثال‌خودشان‌رفیق‌هستند و هركسی‌به‌آن‌جنسی‌كه‌دارد متمایل‌است.»
7ـ تسخیر لانه‌ی‌جاسوسی، تبلور ظلم‌ستیزی‌و آزادگی‌و روحیه‌‌توحیدی‌ملت‌ایران بود
امام(ره) اعتقاد داشتند كه‌ملت‌ایران‌علاقه‌ای‌به‌مظاهر مادی‌ندارد و برای‌احقاق حقوق خود حاضر به‌هرگونه‌فداكاری‌است:
«اگر چنانچه‌شاه‌را تحویل‌ندهند، هرچه‌می‌خواهد پیش‌آید. ما پافشاری‌می‌كنیم‌و از هیچ‌چیز نمی‌ترسیم. ما نمی‌ترسیم‌از اسلحه‌ای‌كه‌دست‌بی‌عقل‌است، ما نمی‌ترسیم، برای‌اینكه‌نمی‌خواهیم‌به‌این‌عالم‌خیلی‌عشق‌داشته‌باشیم. برای‌اینكه‌این‌عالم، چیزی‌ندارد. اینجا جز گرسنگی‌خودمان، ظلم‌كشیدن، توسری‌خوردن‌از قدرت‌های‌بزرگ، چیزی‌برای‌ملت‌ما نمانده‌است‌كه‌بترسیم‌یا ملت‌ما بترسد. ما تا همه‌جا حاضریم‌برای‌این‌امر.»
8ـ به‌دست‌گیری‌دوباره‌ی‌قدرت؛ انگیزه‌ی‌اصلی‌تبلیغات‌گسترده‌ی‌دولت‌آمریكا در مساله‌ی‌گروگان‌گیری بود
امام‌خمینی‌با تیزهوشی‌خاص‌خود به‌این‌نتيجه رسیده‌بودند كه، كارتر نگران‌جان‌گروگان‌ها نیست‌و تنها علت‌پیگیری‌مسأله‌از سوی‌او، تأثیر آزادی‌احتمالی‌گروگان‌ها برانتخاب‌مجدد وی، به‌عنوان‌رئیس‌جمهور آمریكا بود:
« شما خیال‌می‌كنید كه‌برای‌این‌پنجاه‌و چند نفر جاسوسی‌كه‌در اینجا هستند،اینها دلشان‌سوخته، شما مطمئن‌باشید كه‌مساله‌این‌نیست، اینها فوج‌فوج سربازهای‌خودشان‌را می‌فرستند به‌جبهه‌ها كه‌بریزند و در جبهه‌ها بكشند وكشته‌بشوند. هزاران‌افراد را از خود ملتشان‌به‌كشتن‌می‌دهند، برای‌اینكه‌صدایی‌در خود آمریكا پیدا نشود، كه‌این‌رئیس‌جمهور ما چه‌آدم‌كذایی‌است.نه‌برای‌خاطر این‌پنجاه‌و چند نفرشان‌دست‌و پا می‌زنند. همه‌ی‌تلاشش‌این‌است‌كه، كارتر دوباره‌رئیس‌جمهور بشود. »
9ـ دیپلمات‌های‌آمریكایی، مأموران‌سیاسی‌نبوده‌اند
نكته‌ی‌جالبی‌كه‌در كلام‌امام(ره) مشاهده‌می‌شود این‌است‌كه‌ایشان‌معتقد بودند،مأموران‌سفارت‌آمریكا در سفارت‌خانه، اقدام‌دیپلماتیك‌انجام‌نمی‌داده‌اند و به‌همین‌علت، از فعالیتشان‌جلوگیری‌شده‌است:
«اصلاً آقایان‌می‌گویند كه‌سفارتخانه‌را باید تحویل‌آمریكا داد، نه،سفارتخانه‌ای‌ندارد تا ما تحویل‌بدهیم، آمریكا، ماموران‌سیاسی‌ندارد اینجا، به اینكه‌می‌گویند باید مامورین‌سیاسی‌را تحویل‌بدهید، مامورین‌سیاسی‌كی‌هستند، پیدا كنند تا ما تحویل‌دهیم.»
10ـ تسخیر لانه‌ی‌جاسوسی، شكستن‌هیبت‌پوشالی‌آمریكا بود
امام(ره) یكی‌از بزرگترین‌و مهم‌ترین‌پی‌آمدهای‌اشغال‌لانه‌‌جاسوسی‌را،شكستن‌هیبت‌آمریكا می‌دانستند:
«اولین‌قدم‌هر مبارزه‌ای، ارزیابی‌این‌است‌كه‌این‌مبارزه‌می‌شود یا نمی‌شود وشما ثابت‌كردید كه‌نه، می‌شود با آمریكا هم‌طرف‌شد، می‌شود كه‌لانه‌‌جاسوسی‌آمریكا را هم‌تصرف‌كرد و می‌شود جاسوس‌های‌آمریكایی‌را هم گرفت‌و نگهداشت‌و حفظ‌كرد. شما این‌را به‌دنیا ثابت‌كردید. آن‌عظمتی‌كه‌ازآنها به‌واسطه‌ی‌تبلیغات‌زیادی‌كه‌داشتند و در دنیا سایه‌افكنده‌بود، كه‌ابرقدرت‌است‌و كسی‌حق‌حرف‌زدن‌ندارد، آن‌شكست.»
11ـ تسخیر لانه‌ی‌جاسوسی؛ بازتاب‌اراده‌ی‌ملت‌ایران‌و نمونه‌ی‌بارزدخالت‌مردم‌در امور سیاسی بود
اعتقاد به‌نقش‌مردم، در تمامی‌مراحل‌انقلاب، از مهم‌ترین‌ویژگی‌های‌امام‌راحل بود. ایشان‌به‌همین‌علت، حل‌این‌مشكل‌را تنها از اختیارات‌مجلس‌شورای‌اسلامی‌می‌دانستند، كه‌عصاره‌ی‌ملت‌تلقی‌می‌شد:
«راه‌حل‌لانه‌ی‌جاسوسی‌را از من(خواستن)، كه‌یك‌نفر هستم‌از ملت‌بزرگ‌ایران، به‌بیراهه‌رفتن‌است. حل‌این‌مساله‌به‌دست‌هیچ(كس) جز ملت‌شریف ایران‌و مجلس‌شورای‌اسلامی‌كه‌منبعث‌از آرای‌ملت‌می‌باشد، نیست‌و (آمریكا) باید بداند كه‌حمایت‌از شاه‌مخلوع، بعد از آن‌همه‌جنایات‌و خیانت‌های‌بزرگ‌و آن‌چپاول‌گری‌ها، مجالی‌برای‌حل‌ـ به‌اصطلاح‌ـ شرافتمندانه، نگذاشته‌است.»
12ـ اقدام‌نظامی‌آمریكا (برای‌آزادی‌جاسوس‌های‌خود)؛ نقض‌آشكارحقوق بین‌المللی بود
به‌دنبال‌واقعه‌ی‌طبس، امام(ره) به‌این‌نكته‌ی‌ظریف‌اشاره‌كردند كه‌آمریكا به‌قوانین‌بین‌المللی‌كه‌خود و هم‌پیمانان‌غربی‌اش‌مبدع‌آن‌بودند، نیز احترام‌نمی‌گذارد:
« این‌آقایی‌كه‌هی‌فریاد می‌زند كه‌شما نقض‌قراردادهای‌بین‌المللی‌و اجتماعی را كردید، خودش‌همین‌نقض‌قرارداد بین‌المللی‌را كرده‌است‌كه‌نظامی‌وارد كرده است، این‌یكی‌از چیزهایی‌است‌كه‌نقض‌حقوق بین‌المللی‌و قراردادهای بین‌المللی‌است.»
13ـ تسخیر لانه‌‌جاسوسی؛ نمایش‌قدرت‌ملی، انسانی‌و اسلامی‌ملت‌ایران بود
تسخیر لانه‌‌جاسوسی‌موجب‌شد تا اثرات‌منفی‌تبلیغات‌آمریكا در موردشكست ناپذیری‌خود، از اذهان‌مردم‌زدوده‌شود. امام‌در این‌باره‌می‌فرمایند:
«این‌معنا كه‌یكی‌برود در سفارت‌آمریكا و یك‌تعرضی‌بكند به‌سفارت‌آمریكا،در سابق‌و در زمان‌رژیم‌سابق، جزء تخیلات‌و شعرها به‌نظر می‌آمد. چطورامكان‌دارد كه‌ملتی‌كه‌هیچ‌ندارد، جوان‌هایی‌كه‌دستشان‌چیزی‌نیست، بروند و به‌سفارت‌آمریكا تعرضی‌بیندازند، اگر یك‌همچون‌چیزی‌بشود، اصلاً ملت‌ایران‌به‌باد خواهند رفت. اینها چیزهایی‌بود كه‌با شیطنت‌و تبلیغات، تو مغز مردم‌كرده‌بودند و مردم‌را از قدرت‌ملی‌و انسانی‌و اسلامی‌غافل‌كرده‌بودند.»
14ـ دستگیری‌جاسوس‌ها و حبس‌آنها، نمایانگر امكان‌مقابله‌با آمریكا بود
امام(ره) تأكید داشتند كه‌تسخیر سفارت، نشان‌داد كه‌آمریكا، علی‌رغم‌تهدیدهای‌همه‌جانبه، در عمل‌امكان‌مقابله‌با ایران‌را ندارد، و به‌قول‌معروف، هیچ‌غلطی‌نمی‌تواند بكند:
«گمان‌می‌كردند كه‌اگر چنانچه‌به‌زودی‌و فوراً این‌جاسوس‌ها را به‌آمریكاتقدیم‌نكنیم‌و یك‌عذرخواهی‌هم‌نكنیم، چه‌ها و چه‌ها خواهد شد. ارزش‌این‌عمل‌این‌است‌كه، این‌اشتباهات‌را رفع‌كرد. شما الآن‌یك‌سال‌است‌كه‌این‌جاسوس‌ها را، این‌مجرم‌ها را در آنجا حبس‌كردید و خبری‌هم‌نشد، نه‌بازارمان‌خوابید و نه‌اقتصادمان‌به‌هم‌خورد.»
اما محوریت‌امام‌در قضیه‌‌اشغال‌لانه‌ی‌جاسوسی، به‌ابتدای‌جریان‌تسخیر و تاییداین‌حركت‌ختم‌نشد. ایشان‌علاوه‌بر اینكه‌از طریق‌حاج‌احمد آقا و حجة‌الاسلام‌خوئینی‌ها، در جریان‌عملكرد دانشجویان‌پیرو خط‌امام‌قرار می‌گرفتند، از روش‌های دیگری‌نیز، برای‌آگاهی‌از وضعیت‌داخلی‌دانشجویان، استفاده‌می‌كردند. خانم‌فروز رجایی‌فر در این‌باره‌می‌گوید:
« امام‌در لانه‌‌جاسوسی‌نماینده‌‌ثابتی‌نداشتند، اما گاهی‌مرحوم‌حاج‌سیداحمد آقا، از طرف‌امام، به‌لانه‌سر می‌زدند و با دانشجویان‌دیدار می‌كردند. دریكی‌از موارد هم‌فرد غریبه‌ای‌مدت‌ها در میان‌ما حضور داشتند، كه‌بعدهامتوجه‌شدیم‌یك‌روحانی‌است‌و از طرف‌امام، ماموریت‌داشتند تا با لباس‌مبدل، روابط‌داخلی‌بچه‌ها را به‌اطلاع‌امام‌برسانند.»
علاوه‌بر این، امام‌با چشمانی‌باز و نگاهی‌تحلیلگر، عملكرد كلیه‌ی‌جریان‌های‌سیاسی‌را در این444 روز در نظر داشتند. امام‌در برابر تلاش‌های‌افراد سازش‌كاری‌مانند: بنی‌صدر، رئیس‌جمهور مخلوع‌و فراری، و قطب‌زاده، وزیر خارجه‌ای‌كه‌به‌علت‌تلاش‌برای‌كودتا بر ضد نظام‌اعدام‌شد، اقدامات‌مناسب‌را انجام‌می‌دادند. امام‌مانع‌از آن‌می‌شدند كه‌چنین‌افرادی‌كه‌در هیات‌حاكمه‌‌آن‌زمان‌حضور داشتند، بتوانند گروگان‌ها را از دست‌دانشجویان‌خارج‌كرده‌و در راستای‌سازش‌با آمریكا، آنها راتحویل‌دولت‌كارتر دهند. در ادامه، نگاهی‌خواهیم‌داشت‌به‌عملكرد دوراندیشانه‌و تحسین‌برانگیز امام، كه‌با توكل‌بر خدا و حمایت‌مردم، دانشجویان‌پیروخط‌امام‌و بخشی‌از نیروهای‌انقلابی‌و ارزشی‌مستقر در حاكمیت، كلیه‌‌تلاش‌هایی‌راكه‌به‌منظور انحراف‌جریان‌گروگان‌گیری‌از مسیر اصلی‌خود انجام‌شد، خنثی‌نمودند.حضرت‌امام‌پس‌از ایستادگی‌در برابر همه‌‌تلاش‌هایی‌كه‌برای‌آزادی‌گروگان‌ها انجام‌می‌شد، ابتدا از كسب‌امتیازهای‌لازم‌و تحقیر هیمنه‌‌پوشالی‌استكبار آمریكا مطمئن‌شدند و پس‌از تشكیل‌اولین‌دوره‌ی‌مجلس‌شورای‌اسلامی، كه‌اكثریت‌در آن‌با نیروهای‌طرفدار خط‌امام‌بود، كار را به‌نمایندگان‌مردم‌سپردند و هوشمندانه‌جریان‌تسخیر لانه‌را هدایت‌و كنترل‌نمودند.
اندك‌مدتی‌پس‌از تسخیر لانه‌‌جاسوسی، دولت‌آمریكا با بسیج‌تمامی‌نیروها و امكانات‌خود، از شورای‌امنیت‌سازمان‌ملل‌تقاضای‌تشكیل‌جلسه‌ی‌فوق العاده‌كرد. او از ایران‌نیز خواست‌تا وزیر خارجه‌یا نماینده‌ای‌را برای‌پاسخگویی‌و تشریح‌مواضع، به‌این‌جلسه‌بفرستند. اما امام‌چنین‌كاری‌را نپذیرفتند.
در حالی‌كه‌بخشی‌از اعضای‌شورای‌انقلاب، كه‌به‌جناح‌لیبرال‌تعلق‌داشتند و برخی‌دیگر، از ارسال‌نماینده‌به‌شورای‌امنیت‌دفاع‌می‌كردند، اما امام‌با یك‌استدلال‌ساده،كه‌بعداً درستی‌آن‌ثابت‌شد، با این‌حركت‌مخالفت‌كردند. زیرا معتقد بودند: «رای‌علیه‌شما خواهند داد.»
بنی‌صدر در آن‌زمان‌گستاخانه‌با نظر امام‌مخالفت‌می‌كند و اولین‌برخورد شدید امام با او صورت‌می‌گیرد. او كه‌برای‌شركت‌در جلسه‌‌شورای‌امنیت‌آماده‌شده‌بود، با این‌موضعگیری‌تند حضرت‌امام‌مواجه‌می‌شود كه« اگر بنی‌صدر برود، اعلام‌می‌كنم‌كه‌سمتی‌ندارد.»
اندكی‌پیش‌از این، آمریكا در اولین‌قدم‌تلاش‌كرده‌بود تا رمزی‌كلارك‌ـ وزیردادگستری‌سابق‌این‌كشور ـ را كه‌به‌موضعگیری‌بر ضد هیات‌حاكمه‌ی‌آمریكا ومخالفت‌با شاه‌شهرت‌داشت، به‌ایران‌بفرستد. كارتر امیدوار بود تا با این‌ترفند وفرستادن‌فردی‌میانه‌رو امام‌را به‌مذاكره‌و دست‌برداشتن‌از مواضع‌خود راضی‌كند. اما امام‌با این‌امر مخالفت‌كرد و مذاكره‌با كلارك‌را رد كرد، این‌كار وی‌را مجبور كرد تا ازتركیه‌به‌آمریكا برگردد. كلارك‌قصد داشت‌تا نامه‌ای‌را نیز از جانب‌كارتر برای‌امام‌بیاورد.
در پیام‌امام‌در این‌زمینه‌ـ كه‌تا مدت‌ها نصب‌العین‌نیروهای‌طرفدار انقلاب‌محسوب‌می‌شد ـ چنین‌آمده‌بود:
«دولت‌آمریكا با نگهداری‌شاه، اعلام‌مخالفت‌آشكار با ایران‌نموده‌است‌و ازطرفی‌دیگر، آنطور كه‌گفته‌شده‌است، سفارت‌آمریكا در ایران‌محل‌جاسوسی‌دشمنان‌ما علیه‌نهضت‌مقدس‌اسلامی‌است. لذا ملاقات‌با من، به‌هیچ‌وجه،برای‌نمایندگان‌ویژه‌ممكن‌نیست‌و علاوه‌بر این:
1ـ اعضای‌شورای‌انقلاب، به‌هیچ‌وجه‌نباید با آنها ملاقات‌كنند.
2ـ هیچ‌یك‌از مقامات‌مسؤول‌حق‌ملاقات‌با آنان‌را ندارند.
3ـ اگر چنانچه‌آمریكا، شاه‌مخلوع، این‌دشمن‌شماره‌ی‌یك‌ملت‌عزیز ما را به‌ایران‌تحویل‌دهد و دست‌از جاسوسی‌بر ضد نهضت‌ما بردارد، راه‌مذاكره‌درمورد برخی‌روابطی‌كه‌به‌نفع‌ملت‌است، باز می‌باشد.»
در ادامه‌ی‌گروگان‌گیری‌نیز ده‌ها شخصیت‌و هیات‌نمایندگی، با عناوین‌مختلف‌و بابهانه‌های‌گوناگون، سعی‌كردند تا با امام‌دیدار كنند، اما هیچ‌یك‌نتوانستند در برابرقاطعيت و ایمان‌امام‌به‌هدف‌خود، یعنی‌به‌زانو درآوردن‌امپریالیسم‌مستكبر آمریكا ودفاع‌از حقوق ملت‌مظلوم‌ایران، كاری‌از پیش‌ببرند.
به‌دنبال‌استعفای‌دولت‌موقت، شورای‌انقلاب، به‌فرمان‌امام، مسؤولیت‌اداره‌ی‌امور اجرایی‌كشور را ـ تا زمان‌تشكیل‌مجلس‌شورای‌اسلامی‌ـ بر عهده‌گرفته‌بود . بنابراین، طی‌این‌دوره، شاهد كشمكش‌های‌فراوان‌اعضای‌لیبرال‌شورای‌انقلاب‌و به‌خصوص‌بنی‌صدر و قطب‌زاده‌با دانشجویان‌پیرو خط‌امام‌هستیم، كه‌تلاش‌می‌كردند ضمن‌انحراف‌این‌حركت‌اصیل، با طرح‌این‌ادعا كه‌گروگان‌گیری‌سودی‌عاید كشورنمی‌كند و موجب‌سرافكندگی! كشور در سطح‌جهان‌شده، آنها را آزاد كرده‌وتحویل‌آمریكا دهند. در مقابل، اعضای‌اصولگرای‌شورای‌انقلاب‌مانند: حجة‌الاسلام‌والمسلمین‌هاشمی‌رفسنجانی‌و حضرت‌آیت‌الله‌خامنه‌ای‌دركنار امام‌ایستاده‌بودند و تلاش‌می‌كردند تا از حقوق ملت‌ایران‌دفاع‌كرده‌و دولت‌كارتررا نیز سر جای‌خود بنشانند.
در همین‌ایام، یعنی‌آذر 1358 ه.ش، جلسه‌ی‌شورای‌امنیت‌تشكیل‌می‌شود وهمان‌طور كه‌امام‌پیش‌بینی‌كرده‌بود، ایران‌در جریان‌این‌جلسه‌محكوم‌می‌شود. آقای‌هاشمی‌رفسنجانی، نظر نیروهای‌اصول‌گرا را، به‌تبعیت‌از امام، این‌گونه‌منعكس‌می‌كند:
«اگر برای‌سازمان‌ملل‌ارزشی‌قائل‌بودیم، در آن‌شركت‌می‌كردیم. ما از همان‌اول‌می‌دانستیم‌كه‌چه‌خواهد شد. بنابراین، برای‌قطعنامه‌ی‌شورای‌امنیت،ارزشی‌قائل‌نیستیم.»
با توجه‌به‌افزایش‌فشارهای‌آمریكا ـ كه‌در قالب‌تلاش‌برای‌تحریم‌اقتصادی‌ایران‌ومحكومیت‌كشورمان‌در دادگاه‌بین‌المللی‌لاهه‌تجلی‌یافته‌بود ـ امام‌خمینی‌تصمیم‌گرفتند تا سرعت‌بیشتری‌به‌مسایل‌بدهند.
«لذا مقدمات‌تهیه‌ی‌سه‌پرونده‌ی‌جداگانه‌علیه‌آمریكا، برای‌تسلیم‌به‌دادگاه‌فراهم‌می‌شود. پرونده‌ی‌اول‌به‌هاشمی‌رفسنجانی، وزیر كشور وقت، ارجاع‌می‌شود كه‌مربوط‌به‌اتهاماتی‌بود كه‌در مورد اختناق و زجر و شكنجه‌هایی‌كه‌توسط‌شاه‌و نقشی‌كه‌ساواك‌در این‌مورد بر عهده‌داشت، تهیه‌و تدوین‌می‌شد.بنی‌صدر مامور رسیدگی‌به‌مورد دوم، یعنی‌تجاوزاتی‌كه‌از طرف‌آمریكا به‌امور اقتصادی‌ایران‌وارد شده، گردید. بالاخره‌پرونده‌ی‌سوم‌كه‌به‌قطب‌زاده‌مربوط‌می‌شد عبارت‌بود از: رسیدگی‌به‌سیاست‌خارجی‌شاه‌و رشوه‌ها وپیشكش‌هایی‌كه‌شایع‌بود به‌رؤسای‌دولت‌ها و روزنامه‌نگاران‌خارجی‌داده‌می‌شد و همچنین‌روابط‌شاه‌با سرویس‌های اطلاعاتی‌كشورهای‌بیگانه. سه‌پرونده‌ی‌مذكور باید تا آخر ژانویه1980 (دی‌ماه1358) از هر جهت‌آماده‌می‌شدند.»
در همین‌ایام‌والدهایم‌ـ دبیر كل‌وقت‌سازمان‌ملل‌ـ نیز برای‌بررسی‌مساله‌واردتهران‌شد. وی‌كه‌می‌دانست‌كلید اصلی‌حل‌مسایل‌در دست‌امام‌است، خواستارملاقات‌و مذاكره‌ی‌با ایشان‌شد، اما امام‌چنین‌ملاقاتی‌را نپذیرفتند و یكی‌از اعضای‌شورای‌انقلاب‌اعلام‌كرد كه‌امام‌قطعاً والدهایم‌را به‌حضور نمی‌پذیرد و این‌مساله‌مسلم‌است.
سپس‌آمریكایی‌ها ـ به‌خیال‌خود ـ دست‌به‌اقدام‌نهایی‌برای‌تعدیل‌موضع‌امام‌زدند، به‌تصور خود، حداكثر انعطاف‌ممكن‌را به‌خرج‌دادند. سازمان‌ملل، در اواسط اسفندماه1358 ه.ش‌بنا بر نظر مساعد آمریكا، اعلام‌كرد كه‌یك‌كمیسیون‌تحقیق‌درباره‌ی‌جنایات‌شاه‌را به‌ایران‌می‌فرستد. آنان‌پس‌از ورود به‌ایران، قبل‌از هر چیزخواستار ملاقات‌با گروگان‌ها شدند و ظاهراً فراموش‌كردند كه‌ماموریت‌اصلیشان‌چیست. در این‌زمان‌بنی‌صدر و قطب‌زاده، مبارزه‌ی‌سختی‌را برای‌به‌دست‌آوردن‌كنترل‌گروگان‌ها آغاز كردند، كه‌به‌كشمكش‌سختی‌بین‌آنها و دانشجویان‌پیرو خط‌امام‌منجر شد، كه‌در جای‌خود مورد بررسی‌قرار خواهد گرفت. اما سرانجام‌دانشجویان‌موفق‌شدند گروگان‌ها را در اختیار خود نگهدارند.
امام‌نیز كه‌به‌علت‌ناراحتی‌قلبی‌دربیمارستان‌مستقر بودند، پس‌از بهبودی‌و مرخصی‌از بیمارستان، موضعگیری‌بسیارجالبی‌درباره‌‌كمیسیون‌تحقیق‌نمودند كه‌آب‌پاكی‌را روی‌دست‌آنان‌ریختند. ایشان‌در پیام‌خود به‌این‌شرط‌اجازه‌ی‌ملاقات‌اعضای‌كمیسیون‌با گروگان‌ها را دادند كه‌آنهااولاً با گروگان‌هایی‌ملاقات‌كنند كه« در پرونده‌ی‌جنایات‌آمریكا و شاه‌دخالت‌دارند.» دوم‌اینكه، این‌ملاقات‌برای«بازجویی» از گروگان‌ها باشد، سوم‌اینكه « اگر هیات‌بررسی‌نظر خودش‌را در تهران‌درباره‌‌جنایات‌شاه‌مخلوع‌و دخالت‌های آمریكای‌متجاوز ابراز داشتند، ملاقات‌با تمامی‌گروگان‌ها بلامانع‌است.» شرط‌آخر،حقوقدان‌ها را كه‌گفته‌می‌شد، ممكن‌است‌جاسوس‌های‌سیا نیز برای‌تبادل‌اطلاعات‌با گروگان‌ها، در میانشان‌باشند، رسوا كرد. چون‌بدون‌ملاقات‌برگشتند.
كیهان‌در سرمقاله‌ای‌در همین‌مورد با عنوان« پیام‌امام‌حقوقدان‌ها را رسوا كرد» به‌زیبایی‌به‌نكات‌ظریف‌موجود در پیام‌امام‌اشاره‌می‌كند:
« نخستین‌اصلی‌كه‌در این‌پیام، به‌صراحت‌می‌بینیم‌اصل‌استمرار و تداوم‌مبارزه‌‌ضد امپریالیستی‌است. این‌نكته‌در پیام‌امام‌كاملاً مشهود است‌كه،مبارزه‌علیه‌مستكبرین‌و مترفین‌جهان‌خوار در مقطع‌خاصی‌تمام‌نمی‌شود...نكته‌‌دیگر این‌است‌كه، مبارزه‌برای‌آن‌است‌كه‌الف) دست‌آمریكا از «تمامی‌منطقه» كوتاه‌شود. ب) به‌تمام‌مبارزان‌راه‌آزادی‌كمك‌كنیم‌تا قدرت‌های‌استعماری‌و متجاوز را شكست‌دهند. ج) و سرانجام‌برای‌آن‌است‌كه« استقلال‌همه‌جانبه‌ی‌خود را با تمام‌قوا» به‌دست‌آوریم... سومین‌ویژگی‌این‌پیام« آزادی‌از قید هر قدرت» و بیزاری‌از هر نوع‌بردگی‌است... این‌است‌كه‌می‌بینیم، امام نمایندگان‌آمریكا را هرگز نمی‌پذیرند و حتی‌پیامشان‌را جز با فرمان‌جنگ‌پاسخ‌نمی‌دهد، ولی‌پیام‌دیگران‌را بی‌پاسخ‌و بدون‌احترام‌متقابل‌باقی‌نمی‌گذارد...»
به‌دنبال‌اقدامات‌فریبنده‌ی‌كمیسیون‌تحقیق، كه‌به‌شكست‌انجامید آمریكا دست‌به‌آخرین‌و به‌خیال‌خود تاثیرگذارترین‌اقدام‌مسالمت‌آمیز ممكن‌می‌زند. كارتر در 26مارس1980 (فروردین1359 ه.ش) نامه‌ای‌محرمانه‌خطاب‌به‌امام‌می‌نویسد و ادعامی‌كند:
«ما آماده‌ی‌پذیرش‌حقایق‌جدی، كه‌مولود انقلاب‌ایران‌است، می‌باشیم. این‌امر، همچنان‌هدف‌و آرزوی‌ماست. زیرا من‌تصور می‌كنم‌كه‌ما هدف‌واحدی‌ـ را كه‌صلح‌جهانی‌و برقراری‌عدالت‌برای‌همه‌ی‌ملل‌است‌ـ تعقیب‌می‌كنیم.»
امام‌بعد از ملاحظه‌ی‌نامه، دستور انتشار علنی‌آن‌را صادر كرد. افشای‌محتوای‌نامه‌‌مذكور، كه‌در حكم‌آبروریزی‌و یك‌افتضاح‌سیاسی‌برای‌دولتمردان‌كاخ‌سفیدبود، همچنین‌نشانگر عمق‌بیگانگی‌كارتر و تیم‌هم‌كار او با مفاهیم‌و واقعیت‌های‌انقلاب‌و جامعه‌‌ایران‌بود. عجیب‌است‌كه‌كارتر پس‌از مشاهده‌ی‌سرسختی‌ها وسازش‌ناپذیری‌امام‌در برابر كلیه‌‌فشارهای‌اقتصادی‌و سیاسی، ردّ هیات‌های‌گوناگون‌در پوشش‌های‌مختلف‌و خلاصه‌آگاهی‌از پافشاری‌امام‌بر موضع‌خود، باز هم‌از درك‌حقایق‌ناتوان‌بوده‌و تصور می‌كند كه‌با ارسال‌یك‌نامه‌ی‌فریبنده، می‌تواند فرد قاطع‌واستواری، همچون‌امام، را نرم‌نماید. انتشار محتوای‌نامه‌ی‌مذكور موجب‌شد تا آمریكا برخورد نظامی‌را پیش‌بكشد. هنری‌كیسینجر ـ وزیر خارجه‌ی‌اسبق‌آمریكا ـ در همان زمان‌در واكنشی‌می‌گوید: « آمریكا باید به‌مقامات‌ایرانی‌بگوید كه‌میهمانی‌تمام‌شد.»
به‌دنبال‌پایان‌میهمانی! آمریكایی‌ها تلاش‌هایی‌را برای‌حمله‌ی‌نظامی‌به‌ایران‌وآزادسازی‌گروگان‌های‌خود آغاز می‌كنند كه، به‌لطف‌الهی، با شكست‌مواجه‌می‌شوند.امام‌در تاریخ5/2/1359 در این‌باره‌پیامی‌صادر می‌كنند و می‌فرمایند:
«اشتباه‌كارتر در آن‌است‌كه‌گمان‌می‌كند، با دست‌زدن‌به‌این‌مانورهای‌احمقانه،می‌تواند ملت‌ایران‌را كه‌برای‌آزادی‌و استقلال‌خویش‌و برای‌اسلام‌عزیز ازهیچ‌فداكاری‌رویگردان‌نیست، از راه‌خودش‌كه‌راه‌خدا و انسانیت‌است،منحرف‌كند. كارتر باز احساس‌نكرد با چه‌ملتی‌روبه‌روست‌و با چه‌ملتی‌بازی‌می‌كند. ملت‌ما ملت‌خون‌و مكتب‌جهاد است. حمله‌‌به‌ایران‌حمله‌‌به‌تمام‌بلاد مسلمین‌است.»
ایشان‌همچنین‌در تاریخ14/3/59 در جمع‌اعضای‌شركت‌كننده‌در كنفرانس‌بین‌المللی‌بررسی‌مداخلات‌آمریكا در ایران‌فرمودند:
« نباید بیدار شوند آنهایی‌كه‌توجه‌به‌معنویات‌ندارند و به‌این‌غیب‌ایمان‌نیاوردند؟! كی‌این‌هلی‌كوپترهای‌آقای‌كارتر را كه‌می‌خواستند به‌ایران‌بیایند ساقط‌كرد؟ ما ساقط‌كردیم؟ دشت‌ها ساقط‌كردند. شن‌ها مامور خدا بودند. باد مامور خداست. قوم‌عاد را باد از بین‌برد. این‌باد مامور خداست. این‌شن‌ها مامورند، تجربه‌كنند باز!»
به‌دنبال‌این‌حمله‌ی‌ناموفق، مرگ‌شاه‌در یك‌بیمارستان‌نظامی‌در قاهره ـ كه‌شرط‌استرداداو را به‌ایران‌را در عمل‌منتفی‌كرد ـ و تشكیل‌مجلس‌شورای‌اسلامی‌كه‌نیروهای‌انقلابی اصولگرا و پیرو خط‌امام‌در آن‌اكثریت‌داشتند، امام‌در مرداد سال1359، حل‌مساله‌ی‌گروگان‌ها را به‌نمایندگان‌اولین‌دوره‌‌مجلس‌شورای‌اسلامی‌واگذار كردند. امام‌همچنین‌در پیامی‌به‌مناسبت‌حج‌در 11 شهریور 1359 به‌تحلیل‌و بیان‌مواضع‌خود در مورد مسأله‌ی‌گروگان‌گیری‌می‌پردازند، كه‌آخرین‌و جامع‌ترین‌موضعگیری‌ایشان‌در این‌زمینه‌محسوب‌می‌شود و همین‌مواضع‌نصب‌العین‌نمایندگان‌مجلس‌شورای‌اسلامی‌قرارگرفته‌و در ادامه‌به‌صدور بیانیه‌‌الجزایر و آزادی‌گروگان‌ها در بهمن1359 انجامید.
امام‌در این‌پیام، شرایط‌زیر را برای‌آزادی‌گروگان‌ها اعلام‌كردند:
«بازپس‌دادن‌اموال، لغو تمام‌ادعاهای‌آمریكا علیه‌ایران، ضمانت‌به‌عدم‌دخالت‌سیاسی‌و نظامی‌آمریكا در ایران‌و آزاد گذاشتن‌تمامی‌سرمایه‌های‌كشور.»
روزنامه‌‌كیهان‌در سرمقاله‌خود در تحلیل‌پیام‌تاریخی‌امام‌چنین‌می‌گوید: «پیام‌امام‌نخست‌به‌تحلیل‌این‌جریان‌عظیم‌انقلابی‌پرداخته‌است:
«بارها گفته‌ام‌كه‌گروگان‌گیری‌عكس‌العمل‌صدماتی‌است‌كه‌ملت‌ما از آمریكا خورده‌است.» این‌تحلیل‌یعنی: اولاً گروگان‌گیری‌جاسوسان‌آمریكایی«عكس‌العمل» است، نه« عمل »، ابتدا به‌ساكن، عكس‌العمل«تدافعی» است‌نه عمل«تهاجمی». آغازگر تهاجم«آمریكا» است‌نه‌ما. ثانیاً تحلیل‌مزبور،گروگان‌گیری‌جاسوسان‌آمریكا را عكس‌العمل«ملت» می‌داند نه‌كار جدا‌ازملت‌توسط‌یك‌گروه‌محدود. ملت‌هنوز در حال‌مبارزه‌است‌و مبارزه‌اش‌با ایادی‌شاه‌و «تنه‌ی» رژیم‌شاهنشاهی‌ادامه‌دارد... و اشغال‌لانه‌‌جاسوسی‌نیزیكی‌از شیوه‌های‌جنگی‌و تاكتیك‌هایی‌است‌كه‌ملت‌محروم، مستضعف‌ومبارز ایران‌در «نبرد نابرابر» خویش‌با نیرومندترین‌دشمن‌جهانی‌به‌كار گرفته‌است. پیام‌امام‌بر آن‌است‌تا تبلیغات‌غرب‌و غربزده‌ها را پاسخ‌دهد. تبلیغاتی كه‌بر اساس‌آن‌می‌خواهند چنین‌وانمود كنند كه، جاسوس‌های‌آمریكا را دولت،مقامات‌مسؤول‌یا به‌هر حال‌گروهی‌اندك‌بازداشت‌كرده‌اند و عمل‌مزبور اقدامی‌تهاجمی‌است، كه‌از سوی‌ایران‌آغاز شده‌است.»
كوتاه‌سخن‌آنكه‌امام‌راحل‌در طول444 روز بحران‌گروگان‌گیری، علی‌رغم‌تمامی‌مخالفت‌ها و ابراز ضعف‌ها و ناتوانی‌های‌داخلی‌و خارجی‌و نیز تهدیدات‌مكرر آمریكاو هم‌پیمانانش، در برابر تمامی‌فشارها ایستادگی‌كردند و با حمایت‌و ارائه‌‌راهنمایی‌های‌لازم‌به‌دانشجویان‌پیرو خط‌امام، جریان‌گروگان‌گیری‌را در مسیر مناسب هدایت‌نموده‌و سرانجام‌نیز شرایط‌مورد نظر خود را تا آنجا كه‌شرایط‌داخلی‌وبین‌المللی‌اجازه‌می‌داد، به‌آمریكاییان، كه‌به‌زورگویی‌در جهان‌عادت‌كرده‌بودند،تحمیل‌نموده‌و به‌كشورهای‌مسلمان‌جهان‌سومی‌و مستضعف، نشان‌دادند كه‌با تكیه‌بر نیروی‌ایمان، معنویت‌و حمایت‌مردمی‌می‌توان‌آمریكا را به‌زانو درآورد.
امام‌خمینی و تسخیر لانه‌‌جاسوسی
چاپ 
ارسال براي دوست